اختلال پارکینسون یک اختلال عصبی پیش‌رونده است که بر حرکات بدن تأثیر می‌گذارد. علائم پارکینسون معمولاً به تدریج شروع شده و ممکن است سال‌ها طول بکشد تا کاملاً آشکار شود.
بیماری پارکینسون از شایع‌ترین بیماری‌های مخرب اعصاب است. این بیماری بعد از آلزایمر معمول‌ترین بیماری به شمار می‌آید. پارکینسون یکی از انواع بیماری‌های نورولوژیک است که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست می‌دهد.
به طور کلی این بیماری پیش‌رونده بوده و با گذشت زمان معمولاً وضعیت حادتر می‌شود. هر چند روند کلی آن اغلب اوقات کند است و چندین سال به طول می‌انجامد. نهایتاً این بیماری منجر به کاهش تدریجی عملکرد فرد می‌شود.
نشانه‌ها و علائم پارکینسون می‌تواند در هر فرد متفاوت باشد. شروع علائم اولیه ممکن است خفیف بوده و به آن توجهی نشود. بیماری معمولاً از یک طرف بدن شروع شده و حتی بعد از شروع علائم در هر دو طرف فرد، علائم در همان طرف شدیدتر از طرف مقابل خواهد بود.
در مطلب قبل درباره اینکه پارکینسون چیست؟ و انواع پارکینسون صحبت کردیم، در ادامه این مطلب برای آشنایی بیشتر با این بیماری و اینکه ببینیم علائم پارکینسون چیست؟ با کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر همراه باشید.
پارکینسون چیست؟
پارکینسون یک بیماری عصبی مزمن است که باعث اختلال در حرکت و کنترل عضلانی شده و با گذر زمان تشدید می‌شود. این بیماری به دلیل از بین رفتن سلول‌های مغزی که مسئول تولید دوپامین هستند، ایجاد می‌شود.
در واقع این اختلال باعث می‌شود سلول‌های عصبی در قسمتی از مغز به نام ماده سیاه آسیب ببینند. ماده سیاه مسئول تولید یک ماده شیمیایی به نام دوپامین است که به کنترل حرکت کمک کرده و همچنین برای ایجاد احساس خوشایند و پاداش مورد استفاده قرار می‌گیرد.
وقتی سلول‌های عصبی ماده سیاه آسیب می‌بینند، تولید دوپامین کاهش می‌یابد. این می‌تواند منجر به علائمی مانند لرزش، کندی حرکت، سفتی عضلانی و مشکلات تعادل و هماهنگی شود.
علائم پارکینسون معمولاً به تدریج شروع شده و ممکن است فقط با لرزش کوچک در یک دست آغاز شود و با گذشت زمان بدتر می‌شود. این بیماری معمولاً باعث خشکی یا کند شدن حرکت نیز می‌شود.
علائم پارکینسون شامل لرزش، سفتی عضلانی، کاهش حرکت، اختلال در تعادل و همچنین مشکلات در صحبت کردن و نوشتن می‌شود. این بیماری معمولاً در سنین بالای ۶۰ سال شروع می‌شود، اما ممکن است در سنین جوانی نیز رخ دهد.
درمانی برای پارکینسون وجود ندارد، اما درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. این درمان‌ها ممکن است شامل داروها، جراحی و درمان‌های توان‌بخشی باشد.
پارکینسون یک بیماری شایع است که حدود 1 میلیون نفر را در ایالات متحده تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری در افراد مسن شایع‌تر است، اما می‌تواند در هر سنی رخ دهد.
علت پارکینسون به طور کامل مشخص نیست، اما تصور می‌شود که ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی نقش دارد. برای آشنایی بیشتر با این اختلال می‌توانید مقاله پارکینسون چیست؟ را بخوانید.
چگونه اختلال پارکینسون را تشخیص دهیم؟
در حال حاضر هیچ برای تشخیص موارد غیرژنتیکی بیماری پارکینسون آزمایش اختصاصی وجود ندارد و تشخیص بر اساس سابقه پزشکی فرد و معاینه عصبی او صورت می‌گیرد. بهبود علائم بعد از شروع دارو، یکی دیگر از معیارهای مهم تشخیص بیماری پارکینسون است.
بعضی اختلالات می‌توانند علائمی مشابه علائم بیماری پارکینسون داشته باشند. گاهی اوقات به علائم مشابه پارکینسون ناشی از علل دیگر، پارکینسونیسم گفته می‌شود.
هر چند ممکن است این اختلالات در ابتدا به اشتباه پارکینسون تشخیص داده شوند، اما انجام آزمایش‌های اختصاصی و نیز پاسخ به درمان دارویی ممکن است به افتراق این اختلالات از بیماری پارکینسون کمک کنند.
از آنجایی که بسیاری از اختلالات دیگر با علائم مشابه نیاز به درمان‌های متفاوت دارند، تشخیص دقیق و در اسرع وقت آنها بسیار حائز اهمیت است. علائم اولیه اختلال پارکینسون می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- خستگی
- افسردگی
- کندی حرکت
- سفتی عضلات
- مشکلات خواب
- مشکل در نوشتن
- مشکل در راه رفتن
- مشکل در صحبت کردن
- مشکلات تعادل و هماهنگی
- لرزش دست، بازو، پا، سر یا فک
با پیشرفت اختلال پارکینسون، ممکن است علائم دیگری مانند موارد زیر نیز ایجاد شود:
- مشکل در بلع
- مشکلات پوستی
- مشکلات شناختی
- مشکلات رفتاری
- مشکل در جویدن
- مشکل در کنترل ادرار
نشانه‌ها و علائم پارکینسون چیست؟
همان‌طور که گفتیم اختلال پارکینسون یک بیماری عصبی است که بر اثر خرابی سلول‌های مغزی که دارای دوپامین هستند، ایجاد می‌شود. علائم اختلال پارکینسون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.
علائم معمولاً به تدریج شروع می‌شوند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. اختلال پارکینسون درمانی ندارد، اما درمان‌هایی وجود دارد که می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند. علائم و نشانه‌های اختلال پارکینسون عبارت‌اند از:
- لرزش: لرزش در یکی از دست‌ها یا پاها، معمولاً در دست راست، معمولاً اولین علامت اختلال پارکینسون است. لرزش معمولاً در حالت استراحت رخ می‌دهد و با حرکت بهتر می‌شود.
- کندی حرکت: کندی حرکت یا کندی نیز از علائم اولیه اختلال پارکینسون است. افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است برای شروع حرکت یا تغییر جهت دچار مشکل شوند. آنها همچنین ممکن است برای راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها دچار مشکل شوند.
- سفتی عضلانی: سفتی عضلانی نیز از علائم رایج اختلال پارکینسون است. افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است احساس کنند که عضلات آنها سفت و خشک است. این ممکن است باعث شود که آنها در انجام حرکات طبیعی، مانند راه رفتن یا نوشتن، دچار مشکل شوند.
- تعادل و هماهنگی ضعیف: اختلال پارکینسون می‌تواند بر تعادل و هماهنگی تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است در راه رفتن دچار مشکل شوند و ممکن است بیشتر از حد معمول دچار زمین خوردن شوند.
- اختلالات گفتار و بلع: اختلال پارکینسون می‌تواند بر گفتار و بلع تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است صحبت کردن مشکل داشته باشند و ممکن است در بلع دچار مشکل شوند.
- اختلالات خواب: اختلال پارکینسون می‌تواند باعث ایجاد مشکلات خواب شود. افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است برای به خواب رفتن دچار مشکل شده و در طول شب بیدار شوند.
- مشکل در حافظه: برخی از افراد مبتلا به اختلال پارکینسون ممکن است دچار مشکل در حافظه شده و به راحتی اطلاعات را به خاطر نسپارند.
- افسردگی و سایر مشکلات روانی: اختلال پارکینسون می‌تواند باعث ایجاد افسردگی و سایر مشکلات روانی شود. افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است احساس غم، ناامیدی یا ناامیدی داشته باشند. آنها همچنین ممکن است دچار اضطراب، تغییرات خلقی یا مشکلات حافظه شوند.
علائم پارکینسون
همان گونه که گفته شد، ممکن است علائم پارکینسون در افراد مختلف متفاوت باشد، به این صورت که این امکان وجود دارد فردی در پیشرفته‌ترین حالت بیماری علائمی را که فرد دیگری در آغاز بیماری دارد، تجربه نکند. این بیماری دارای دو نوع علائم حرکتی و غیرحرکتی است که در ادامه به ذکر مهم‌ترین این علائم می‌‌پردازیم.
علائم اولیه بیماری پارکینسون خفیف بوده و به تدریج بروز پیدا می‌کند. برای مثال، ممکن است فرد لرزش خفیفی را احساس کند یا در بلند شدن از صندلی مشکل داشته یا متوجه شود خیلی آرام صحبت می‌کند و یا اینکه حتی دست خطش تغییر کرده باشد.
دوستان یا اعضای خانواده ممکن است اولین کسانی باشند که متوجه تغییرات در فرد مبتلا به پارکینسون، می‌شوند. آنها ممکن است ببینند که چهره فرد فاقد احساس است یا اینکه فرد دست یا پای خود را به طور معمول حرکت نمی‌دهد.
لرزش یکی از بارزترین علائم پارکینسون است که به مفهوم لرزیدن یا تکان خوردن دست و بازو و در برخی موارد نیز لرزش پا است. از دیگر علائم می‌توان به عدم تعادل یا ایجاد مشکل در هنگام راه رفتن، کندی حرکات فرد و انقباض و سفتی عضلات اشاره کرد.
می‌توان گفت این بیماری به طور معمول با مشاهده‌ی بروز مشکل در عضلات بدن آغاز شده و سپس تا مرحله‌ی ایجاد مشکل در بلع فرد و همچنین بروز یبوست پیش می‌رود. در مراحل بعدی، ممکن است عضلات فک درگیر شده و فرد دچار لکنت شدید یا ناتوانی در بیان کلمات شود.
بعضی اشخاصی که به این بیماری مبتلا می‌شوند هم ممکن است در مراحل شدیدتر دچار دمانس یا زوال عقلی شوند. لازم به ذکر است که اولین علائم این بیماری در سال‌های ۵۰ تا ۶۰ سالگی افراد و در مواردی در سنین کمتر مشاهده می‌شود.
علائم حرکتی بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون می‌تواند باعث مشکلات حرکتی شدید شود. علائم حرکتی بیماری پارکینسون شامل لرزش، کندی حرکت، سفتی عضلات و خشکی اندام‌ها است. این علائم به تدریج شروع شده و با پیشرفت بیماری، ممکن است شدت آنها افزایش یابد.
همچنین، بیماری پارکینسون می‌تواند تعادل فرد را نیز تحت تاثیر قرار داده و راه رفتن را برای فرد دشوار کند. علائم حرکتی بیماری پارکینسون شامل موارد زیر است:
- لرزش: لرزش یکی از علائم اولیه و رایج بیماری پارکینسون است. این لرزش معمولاً در یک دست یا پا، معمولاً در دست راست، رخ می‌دهد و در حالت استراحت بیشتر دیده می‌شود. لرزش معمولاً با حرکت بهتر می‌شود.
- کندی حرکت یا کندی: کندی حرکت نیز از علائم اولیه بیماری پارکینسون است. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است برای شروع حرکت یا تغییر جهت دچار مشکل شوند. آنها همچنین ممکن است برای راه رفتن یا بالا رفتن از پله‌ها دچار مشکل شوند.
- سفتی عضلانی: سفتی عضلانی نیز از علائم رایج بیماری پارکینسون است. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است احساس کنند که عضلات آنها سفت و خشک است. این ممکن است باعث شود که آنها در انجام حرکات طبیعی، مانند راه رفتن یا نوشتن، دچار مشکل شوند.
- تعادل و هماهنگی ضعیف: بیماری پارکینسون می‌تواند بر تعادل و هماهنگی تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است در راه رفتن دچار مشکل شوند و ممکن است بیشتر از حد معمول دچار زمین خوردن شوند.
سایر علائم حرکتی بیماری پارکینسون عبارت‌اند از:
- اختلالات راه رفتن: افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است هنگام راه رفتن قدم‌های کوچک و کوتاه بردارند. آنها همچنین ممکن است در راه رفتن دچار مشکل شوند و بیشتر از حد معمول زمین بخورند.
- اختلالات بیان صورت: افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است در بیان صورت دچار مشکل شوند. آنها ممکن است چهره‌ای بی‌تفاوت یا یخ زده داشته باشند.
- اختلالات بلع: افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است در بلع دچار مشکل شده و باعث شود که آنها در هنگام خوردن یا آشامیدن دچار مشکل شوند.
- اختلالات حرکات چشم: افراد مبتلا به بیماری پارکینسون ممکن است در حرکات چشم دچار مشکل شوند. آنها ممکن است در دنبال کردن اشیا یا در خواندن دچار مشکل شوند.
علائم حرکتی بیماری پارکینسون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم معمولاً به تدریج شروع می‌شوند و با گذشت زمان بدتر می‌شوند.
علائم غیر حرکتی بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون علاوه بر علائم حرکتی، علائم غیر حرکتی نیز دارد. این علائم غیر حرکتی ممکن است در اثر اختلال در سیستم عصبی مرکزی بوجود آیند. برخی از علائم غیر حرکتی بیماری پارکینسون عبارت‌اند از:
- اختلالات خواب: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است برای به خواب رفتن دچار مشکل شوند و ممکن است در طول شب بیدار شوند. آنها همچنین ممکن است دچار خواب آلودگی بیش از حد در طول روز شوند.
- افسردگی: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار افسردگی شوند. افسردگی می‌تواند بر خلق و خو، انرژی و انگیزه افراد تأثیر بگذارد.
- اضطراب: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار اضطراب شوند. اضطراب می‌تواند باعث تنش و اضطراب شود.
- اختلالات شناختی: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار اختلالات شناختی شوند. این اختلالات می‌تواند شامل مشکلات حافظه، توجه و تفکر شود.
- اختلالات حسی: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار اختلالات حسی شوند. این اختلالات می‌تواند شامل مشکلات بینایی، شنوایی و بویایی باشد.
- مشکلات ادراری: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار مشکلات ادراری شوند. این مشکلات می‌تواند شامل مشکل در کنترل مثانه و تکرر ادرار باشد.
- یبوست: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار یبوست شوند. یبوست می‌تواند سختی در دفع مدفوع را شامل شود.
- اختلالات جنسی: افراد مبتلا به پارکینسون ممکن است دچار اختلالات جنسی شوند. این اختلالات می‌تواند شامل کاهش میل جنسی و مشکلات در نعوظ یا ارگاسم باشد.
علائم غیر حرکتی پارکینسون می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. علائم معمولاً به تدریج شروع شده و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. بیماری پارکینسون می‌تواند باعث افزایش خستگی و کاهش انرژی در بیمار شود.
در یک مطالعه، دوکسپین موجب کاهش شدت خستگی و بهبود عملکرد فعالیت‌های روزمره در بیماران پارکینسون شده است. در نتیجه بیماری پارکینسون ممکن است باعث کاهش انرژی و خستگی در بیمار شود. هدف درمان بیماری پارکینسون کاهش علائم حرکتی و غیر حرکتی و بهبود کیفیت زندگی بیمار است.
درمان پارکینسون
تشخیص پارکینسون بر اساس علائم و نشانه‌ها و معاینه فیزیکی انجام می‌شود. آزمایش‌ها تصویربرداری نیز ممکن است برای رد سایر شرایطی که می‌توانند علائم مشابهی ایجاد کنند، استفاده شوند.
درمان پارکینسون بر مدیریت علائم متمرکز است. داروها، جراحی و درمان‌های حمایتی همگی برای کمک به کنترل علائم پارکینسون استفاده می‌شوند. داروهایی که برای درمان پارکینسون استفاده می‌شوند عبارت‌اند از:
- داروهای کاهنده دوپامین: این داروها سطح دوپامین را در مغز افزایش می‌دهند.
- داروهای مهارکننده :COMT این داروها به کاهش تجزیه دوپامین کمک می‌کنند.
- داروهای مهارکننده :MAO-B این داروها آنزیم‌هایی را که دوپامین را تجزیه می‌کنند، مهار می‌کنند.
- داروهای آنتی کولینرژیک: این داروها فعالیت استیل کولین، یک ماده شیمیایی که می‌تواند باعث سفتی عضلانی شود، را کاهش می‌دهند.
جراحی، به ویژه تحریک عمیق مغز (DBS)، ممکن است برای برخی افراد مبتلا به پارکینسون شدید که به درمان‌های دارویی پاسخ نمی‌دهند، مفید باشد. درمان‌های حمایتی نیز می‌تواند برای کمک به افراد مبتلا به پارکینسون استفاده شود. این درمان‌ها عبارت‌اند از:
- گفتار درمانی: به بهبود گفتار و بلع کمک می‌کند.
- فیزیوتراپی: به بهبود تحرک و تعادل کمک می‌کند.
- درمان شناختی: به بهبود مشکلات شناختی کمک می‌کند.
- کاردرمانی: به بهبود مهارت‌های حرکتی ظریف کمک می‌کند.
پارکینسون یک بیماری پیش‌رونده بوده و علائم با گذشت زمان بدتر می‌شود. با این حال، درمان‌ها می‌تواند به مدیریت علائم و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.
