آیا تا به حال به این فکر افتاده‌اید که تشنج عصبی در بزرگسالان چه تأثیری بر زندگی افراد می‌گذارد؟ آیا می‌دانستید که این وضعیت نه تنها بر فرد مبتلا، بلکه بر خانواده‌اش نیز تأثیراتی گسترده‌ای دارد؟ تشنج عصبی یک اختلال عصبی شایع است که در آن فرد دچار حملات ناگهانی و غیرارادی تکان‌های عضلانی می‌شود.
این حملات می‌توانند به صورت لرزش، انقباض یا حرکات غیرارادی در بخش‌های مختلف بدن بروز کنند. تشنج عصبی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شیوع آن در بزرگسالان نسبت به کودکان بیشتر است.
بزرگسالان مبتلا به تشنج عصبی با چالش‌های متعددی روبرو هستند. آنها باید با نشانه‌های ناگهانی و غیر قابل پیش‌بینی این اختلال کنار بیایند و همچنین با تأثیرات آن بر زندگی روزمره، شغل و روابط اجتماعی خود مقابله کنند.
درک علل، عوامل خطر و روش‌های درمان تشنج عصبی در بزرگسالان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کند.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، به بررسی ویژگی‌های تشنج عصبی در بزرگسالان، علل و عوامل خطر ابتلا، روش‌های تشخیص و درمان این اختلال می‌پردازد. همچنین راهکارهایی برای مدیریت تأثیرات تشنج عصبی بر زندگی روزمره بزرگسالان ارائه خواهد شد.
تشنج عصبی در بزرگسالان چیست؟
تشنج عصبی یک اختلال عصبی شایع است که در آن فرد دچار حملات ناگهانی و غیرارادی تکان‌های عضلانی می‌شود.
این حملات می‌توانند به صورت لرزش، انقباض یا حرکات غیرارادی در بخش‌های مختلف بدن بروز کنند. تشنج عصبی می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما شیوع آن در بزرگسالان نسبت به کودکان بیشتر است.
تشنج عصبی در بزرگسالان به دلیل تغییرات غیرطبیعی و شدید در فعالیت نورون‌های مغز ایجاد می‌شود که می‌تواند باعث تغییر در وضعیت روانی، سطح هوشیاری و حرکات تونیک (انقباض عضلات) و کلینیک (لرزش عضلات) شود.
اغلب اوقات، تشنج عصبی را با صرع اشتباه می‌گیرند. صرع بیماری مزمنی است که با تشنج‌های مکرر مشخص می‌شود، در حالی که تشنج یک اختلال ناگهانی در فعالیت الکتریکی مغز است که می‌تواند منجر به طیف وسیعی از علائم شود.
هنگامی که فردی بزرگسال دچار تشنج می‌شود، بهترین کاری که می‌توان انجام داد این است که وی را به پهلو بخوابانید. این کار باعث می‌شود تا راه هوایی فرد باز بماند و از خفگی وی جلوگیری شود. بسیاری از افراد تصور می‌کنند که باید زبان فرد را از دهان بیرون بکشند، اما این کار نه تنها ضروری نیست بلکه می‌تواند خطرناک نیز باشد. چرا که فردی که دچار تشنج شده است، زبان خود را نمی‌خورد و بنابراین نیازی به بیرون کشیدن آن نیست.
بزرگسالان مبتلا به تشنج عصبی با چالش‌های متعددی روبرو هستند. آنها باید با نشانه‌های ناگهانی و غیر قابل پیش‌بینی این اختلال کنار بیایند و همچنین با تأثیرات آن بر زندگی روزمره، شغل و روابط اجتماعی خود مقابله کنند. درک علل، عوامل خطر و روش‌های درمان تشنج عصبی در بزرگسالان می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی این افراد کمک کند.
علائم تشنج عصبی در بزرگسالان چیست؟
علائم تشنج عصبی در بزرگسالان شامل افتادن ناگهانی و از دست دادن هوشیاری، گزیدن زبان و کف کردن دهان، و حرکات غیرارادی و کنترل‌نشده در دست‌ها، پاها و بدن است. همچنین ممکن است فرد دچار سردرگمی موقت، تغییرات ناگهانی خلق‌وخو و خیره شدن به یک نقطه شود. علائم تشنج عصبی در بزرگسالان عبارتند از:
- افتادن ناگهانی و از دست دادن هوشیاری
- گزیدن زبان و کف کردن دهان
- حرکات غیرارادی و کنترل‌نشده در دست‌ها، پاها و بدن
- سردرگمی موقت و تغییرات ناگهانی خلق‌وخو
- خیره شدن به یک نقطه
- تکان‌های شدید بدن و لرزش اندام‌ها
- احساس ناگهانی ترس یا اضطراب
- احساس سنگینی در معده
- سرگیجه
- تغییر در بینایی
- از دست رفتن تعادل
- سردرد
چه چیزی باعث تشنج عصبی می‌شود؟ (علل)
1. تب بالا همراه با عفونت
یکی از شایع‌ترین علل تشنج عصبی در بزرگسالان، تب بالا همراه با عفونت است. در این حالت، تشنج معمولاً به دلیل افزایش دمای بدن و تغییرات ناگهانی آن رخ می‌دهد. عفونت‌های ویروسی مانند آنفلوانزا یا عفونت‌های باکتریایی مانند مننژیت می‌توانند باعث تب بالا و در نتیجه تشنج شوند. در صورت بروز تشنج در این شرایط، فرد باید فوراً به پزشک مراجعه کند تا علت آن بررسی و درمان شود.
2. کمبود خواب
کمبود خواب نیز می‌تواند باعث تشنج شود، چرا که خواب کافی برای حفظ تعادل الکتریکی مغز ضروری است. افراد مبتلا به اختلالات خواب مانند آپنه خواب یا بی‌خوابی مزمن در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به تشنج هستند. همچنین کار شبانه روزی یا مسافرت‌های طولانی می‌تواند باعث کمبود خواب و در نتیجه تشنج شود. در صورت بروز تشنج به دلیل کمبود خواب، فرد باید سعی کند خواب کافی داشته باشد و در صورت ادامه مشکل، با پزشک مشورت کند.
3. نور چشمک‌زن
نور چشمک‌زن مانند تلویزیون یا بازی‌های ویدئویی نیز می‌تواند در افراد مستعد باعث تشنج شود. این نور باعث ایجاد تحریک الکتریکی غیرطبیعی در مغز می‌شود. افرادی که به این نوع تشنج مبتلا هستند، باید از قرار گرفتن در معرض نورهای چشمک‌زن پرهیز کنند و در صورت بروز تشنج، فوراً از منبع نور دور شوند. همچنین استفاده از عینک‌های مخصوص می‌تواند در پیشگیری از این نوع تشنج مؤثر باشد.
4. اختلالات الکترولیتی مانند سدیم پایین خون
اختلالات الکترولیتی مانند سدیم پایین خون نیز می‌تواند باعث تشنج شود. سدیم نقش مهمی در انتقال پیام‌های عصبی دارد و کاهش آن می‌تواند باعث اختلال در این فرآیند شود. کاهش سدیم خون می‌تواند به دلیل استفراغ مداوم، اسهال شدید، مصرف برخی داروها یا اختلالات کلیوی اتفاق بیفتد. در صورت بروز تشنج به دلیل اختلالات الکترولیتی، فرد باید فوراً به پزشک مراجعه کند تا علت آن بررسی و درمان شود.
5. مصرف برخی داروها
مصرف برخی داروها نیز می‌تواند باعث تشنج شود. این داروها شامل داروهای ضد‌افسردگی، آنتی‌بیوتیک‌ها، داروهای ضد‌تشنج و داروهای ضد‌ملاریا هستند. برخی از این داروها می‌توانند باعث کاهش آستانه تشنج در مغز شوند و در نتیجه باعث بروز تشنج شوند. همچنین قطع ناگهانی مصرف برخی داروها مانند داروهای ضد‌تشنج نیز می‌تواند باعث تشنج شود. در صورت مصرف هر نوع دارویی، فرد باید با پزشک مشورت کند تا از عوارض جانبی آن آگاه شود.
سایر علل تشنج عصبی در بزرگسالان
ضربه به سر نیز می‌تواند باعث آسیب به مغز و در نتیجه تشنج شود.اختلالات عروقی مغز مانند سکته مغزی نیز می‌تواند باعث تشنج شود. در این حالت، کمبود اکسیژن به بخشی از مغز باعث آسیب به آن و ایجاد تشنج می‌شود.
همچنین اختلالات خود ایمنی مانند آنسفالیت نیز می‌تواند باعث تشنج شود. در این حالت، سیستم ایمنی به اشتباه به بافت مغز حمله می‌کند و باعث التهاب و تشنج می‌شود.در نهایت، مصرف مواد مخدر و الکل زیاد نیز می‌تواند باعث تشنج شود.
این مواد باعث تغییرات شیمیایی در مغز می‌شوند که می‌تواند منجر به تشنج شود. همچنین قطع ناگهانی مصرف این مواد نیز می‌تواند باعث تشنج شود.
تفاوت صرع با تشنج عصبی چیست؟
صرع و تشنج عصبی دو پدیده متفاوت اما مرتبط هستند. صرع یک بیماری مغزی است که فرد را در معرض ابتلا به تشنج‌های غیر قابل تحریک قرار می‌دهد.
این بیماری زمانی تشخیص داده می‌شود که دست کم دو تشنج غیر قابل تحریک در بازه زمانی کوتاه وجود داشته باشد.
از طرف دیگر، تشنج عصبی یک حالت پزشکی است که طی آن موج الکتریکی کنترل نشده و موقت در مغز ایجاد می‌شود.
این پدیده می‌تواند به دلیل آسیب به سر، سکته مغزی، تومور مغزی، اختلالات الکترولیتی، مصرف برخی داروها و مواد مخدر رخ دهد.
تشنج عصبی می‌تواند در هر سنی اتفاق بیفتد، اما در سنین مختلف دلایل متفاوتی دارد. در کودکان، تشنج معمولاً به دلیل مکانیسم مغز که هنوز تکامل نیافته است رخ می‌دهد، در حالی که در بزرگسالان، تشنج ممکن است به دلیل مشکلات عروقی ناشی از سکته مغزی باشد.
در هر دو مورد، تشنج می‌تواند علائم شدیدی از جمله فقدان هوشیاری، تغییر در تنفس، قفل شدن بازوها و پاها، حرکات جهشی در بازوها و پاها، و عدم قابلیت کنترل حرکات داشته باشد.
در حالی که صرع یک بیماری است که فرد را در معرض ابتلا به تشنج‌های غیر قابل تحریک قرار می‌دهد، تشنج عصبی یک پدیده است که می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی رخ دهد.
روش های تشخیص این نوع تشنج چیست؟
روش‌های تشخیص تشنج عصبی در بزرگسالان عبارتند از:
1. معاینه پزشکی و گرفتن شرح حال
ابتدا پزشک در مورد علائم و سابقه پزشکی بیمار سؤالاتی می‌پرسد. سپس با انجام معاینه عصبی، نحوه رفتار، توانایی‌های حرکتی و عملکرد ذهنی بیمار را ارزیابی می‌کند.
2. آزمایش‌های تشخیصی
پزشک ممکن است چندین آزمایش را برای تشخیص علت دقیق تشنج تجویز کند:
- آزمایش خون برای بررسی علائم عفونت، عملکرد کبد و کلیه‌ها، سطح قند خون و وضعیت ژنتیکی
- آزمایش ادرار برای تشخیص مواد سمی در بدن
- آزمایش الکتروانسفالوگرافی (نوار مغز) برای بررسی امواج الکتریکی مغز و تشخیص الگوهای غیرطبیعی
2. تصویربرداری مغز
آزمایش‌های تصویربرداری مانند ام آر آی و سی تی اسکن می‌توانند تومورها، آسیب‌های مغزی و سایر ناهنجاری‌های مرتبط با تشنج را نشان دهند.در نهایت، پزشک با در نظر گرفتن علائم بالینی، سابقه پزشکی و نتایج آزمایش‌ها، نوع و علت تشنج را تشخیص می‌دهد تا بتواند درمان مناسب را آغاز کند.
آیا تشنج عصبی با استرس پرخاشگری شدید در ارتباط است؟
تشنج عصبی با استرس پرخاشگری شدید در ارتباط است. استرس و اضطراب می‌توانند باعث تشنج شوند، زیرا این عوامل می‌توانند بر عملکرد مغز تأثیر بگذارند.
در حقیقت، استرس و اضطراب می‌توانند باعث تغییرات شیمیایی در مغز شوند که می‌توانند منجر به تشنج شوند.
همچنین، تشنج می‌تواند باعث پرخاشگری شدید شود. در برخی موارد، تشنج می‌تواند باعث تغییرات رفتاری شود که می‌تواند شامل پرخاشگری شدید باشد.
این تغییرات رفتاری می‌توانند به دلیل آسیب به مغز یا تغییرات شیمیایی در مغز رخ دهند. در این موارد، درمان تشنج می‌تواند به کاهش پرخاشگری شدید کمک کند.
تشنج عصبی چه مدت طول می کشد؟
تشنج عصبی معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد. در اکثر موارد، تشنج‌های عصبی کوتاه مدت هستند و به سرعت برطرف می‌شوند.
اما در برخی موارد، تشنج ممکن است چند دقیقه یا حتی ساعت ادامه داشته باشد. این نوع تشنج‌های طولانی‌تر که بیش از 5 دقیقه طول می‌کشند، به عنوان “تشنج مداوم” شناخته می‌شوند و نیاز به درمان فوری دارند.
تشنج‌های کوتاه مدت معمولاً علائم شدیدی مانند از دست دادن هوشیاری، تشنج‌های عضلانی و بی‌اختیاری ادرار را به همراه دارند.
اما پس از چند دقیقه، این علائم به تدریج برطرف می‌شوند و فرد به حالت طبیعی بازمی‌گردد. در مقابل، تشنج‌های طولانی‌تر می‌توانند باعث آسیب‌های جدی به مغز و سایر اندام‌ها شوند؛ بنابراین، هر چه سریع‌تر باید به پزشک مراجعه کرد تا علت تشنج بررسی و درمان مناسب انجام شود.
روش های درمانی
روش‌های درمانی تشنج عصبی در بزرگسالان عبارتند از:
1. درمان دارویی
استفاده از داروهای ضد تشنج یکی از متداول‌ترین روش‌های درمان تشنج است. این داروها می‌توانند تا 70 درصد تشنج را کنترل کنند. افرادی که به بیماری صرع مبتلا هستند باید داروهای ضد تشنج را مادام‌العمر مصرف کنند.
2. درمان با نوروفیدبک
در سال‌های اخیر، روش نوروفیدبک به عنوان یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی بدون استفاده از دارو برای درمان تشنج شناخته شده است. این روش درمانی نوین، به افراد کمک می‌کند تا بر تشنج خود کنترل داشته باشند و از بروز حملات تشنجی جلوگیری کنند.
نوروفیدبک نوعی درمان بدون دارو و مدرن است که نسبت به سایر روش‌های درمانی نتایج مطلوب‌تری به دنبال دارد.
درمان تشنج با نوروفیدبک کاملاً ایمن و بدون عوارض می‌باشد و فرد بعد از اتمام جلسات درمانی می‌تواند به زندگی عادی خود بازگردد.
3. درمان با تحریک عصب واگ
در این روش درمانی، از طریق یک عصب واگ، پالس‌های انرژی به مغز ارسال می‌شود. این روش معمولاً برای کودکان بالای 12 سال که به درمان دارویی واکنش نشان نمی‌دهند، استفاده می‌شود.در نهایت، پزشک با در نظر گرفتن علت تشنج، شرایط بالینی بیمار و پاسخ به درمان‌های قبلی، بهترین روش درمانی را انتخاب می‌کند. در برخی موارد ممکن است ترکیبی از روش‌های فوق برای کنترل بهتر تشنج استفاده شود.
سخن پایانی
تشنج عصبی در بزرگسالان یک وضعیت پزشکی جدی است که نیاز به توجه و درمان مناسب دارد. این پدیده می‌تواند به دلایل مختلفی مانند آسیب به سر، سکته مغزی، تومور مغزی، اختلالات الکترولیتی، مصرف برخی داروها و مواد مخدر رخ دهد. علائم آن شامل افتادن ناگهانی، گزیدن زبان، کف کردن دهان، تغییرات ناگهانی خلق‌وخو و حرکات کنترل نشده است که معمولاً چند ثانیه تا چند دقیقه طول می‌کشد.
در صورت بروز تشنج، فرد باید فوراً به پزشک مراجعه کند تا علت آن بررسی و درمان شود. روش‌های درمانی شامل استفاده از داروهای ضد تشنج، درمان با نوروفیدبک و تحریک عصب واگ است.
همچنین کنترل استرس و داشتن خواب کافی می‌تواند در پیشگیری از تشنج مؤثر باشد. با تشخیص به موقع و درمان مناسب، اکثر افراد مبتلا به تشنج می‌توانند به زندگی عادی خود بازگردند و از عوارض آن پیشگیری کنند. آگاهی عمومی در مورد علائم و روش‌های کمک اولیه در زمان بروز تشنج نیز می‌تواند در کاهش عوارض آن مؤثر باشد.
