تشنج با تب در کودکان (علل، علائم و روش های درمانی)

چه چیزی باعث تشنج ناشی از تب می‌شود؟ (بیماری‌هایی که باعث تشنج است)

تب می‌تواند منجر به تشنج در کودکان شود. این نوع تشنج‌ها معمولاً در اولین روز بیماری و با افزایش دمای بدن کودک شایع‌تر هستند.

بیشتر اوقات، این تشنج‌ها زمانی رخ می‌دهند که دمای بدن کودک به حداقل 100.4 درجه فارنهایت (38 درجه سانتی‌گراد) برسد.

در برخی موارد، ممکن است کودکان قبل از بروز تب دچار تشنج شوند.تشنج‌های ناشی از تب معمولاً به دلیل عفونت‌های ویروسی ایجاد می‌شوند، اما تب می‌تواند به دلیل هر نوع عفونتی رخ دهد، از جمله:

• آبله مرغان
• ویروس کرونا (کووید-19)
• عفونت گوش
• آنسفالیت
• آنفولانزا
• مالاریا (در مناطقی که این وضعیت شایع است)
• مننژیت
• آنفولانزای معده (گاستروانتریت)
• گلودرد استرپتوکوکی
• ورم لوزه
• عفونت‌های تنفسی فوقانی

نکته مهم این است که برخی از واکسن‌های دوران کودکی ممکن است باعث تب شوند. اگر کودکی بعد از واکسیناسیون دچار تشنج ناشی از تب شود، این تب ناشی از عفونت نیست؛ بلکه نتیجه واکسن است.

افزایش خطر تشنج ناشی از تب در کودکان

کودکانی که یک بار تشنج ناشی از تب داشته‌اند، ممکن است در آینده بیشتر در معرض خطر تشنج دیگر ناشی از تب قرار داشته باشند.

تقریباً یک کودک از هر سه کودک که یک بار تشنج تب داشته، ممکن است دوباره تشنج تب پیدا کند. حدود 10 درصد از کودکانی که یک بار تشنج تب داشته‌اند، ممکن است در طول دوران کودکی خود سه بار یا بیشتر تشنج تب داشته باشند. این خطر در کودکانی که قبل از یک سالگی تشنج تب داشته‌اند، بیشتر است.

تشنج ناشی از تب چگونه درمان می‌شود؟

تشنج‌های ساده ناشی از تب معمولاً نیازی به درمان خاصی ندارند. این نوع تشنج‌ها به ندرت بیش از چند دقیقه طول می‌کشند و کودکان به سرعت به حالت عادی برمی‌گردند.

والدین می‌توانند در زمان ابتلا به بیماری‌های تب‌دار از داروهای کاهش‌دهنده تب مانند استامینوفن (تیلنول) یا ایبوپروفن (موترین) استفاده کنند، اما این داروها ممکن است از بروز تشنج ناشی از تب جلوگیری نکنند.

تشنج‌های پیچیده ناشی از تب معمولاً نیاز به درمان بیشتری دارند. برای کودکانی که به تشنج‌های طولانی‌مدت تب دچار می‌شوند، ممکن است دیازپام رکتوم (دیاستات) برای استفاده در خانه تجویز شود.

این دارو معمولاً در مواردی که تشنج بیش از پنج دقیقه طول بکشد یا اگر کودک بیش از یک بار در 24 ساعت دچار تشنج شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به‌ندرت از داروهای ضد تشنج به‌صورت روزانه برای جلوگیری از تشنج‌های ناشی از تب استفاده می‌شود، زیرا در بیشتر مواقع این کار ضروری نیست.

برای درمان این علامت در خانه چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟

در صورت بروز اولین تشنج ناشی از تب، نباید در خانه اقدام کنید. این نوع تشنج نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری دارد تا اطمینان حاصل شود که این تشنج ناشی از یک مشکل دیگر نیست و به دلیل عفونت‌های جدی مانند مننژیت یا آنسفالیت (که هر دو می‌توانند تهدیدکننده زندگی باشند) رخ نداده است.

اگر کودک شما سابقه تشنج ناشی از تب دارد، پزشک می‌تواند شما را در مورد اقداماتی که باید در خانه انجام دهید، راهنمایی کند. به طور کلی، در این شرایط باید موارد زیر را رعایت کنید:

1. حفظ آرامش

آرام بمانید: دیدن تشنج کودک می‌تواند بسیار ترسناک باشد، اما مهم است که تا حد امکان آرامش خود را حفظ کنید.

2. پیگیری زمان

زمان را ثبت کنید: توجه داشته باشید که تشنج کودک شما چقدر طول می‌کشد. اگر تشنج پنج دقیقه یا بیشتر ادامه پیدا کند و متوقف نشود، باید فوراً با شماره 115 تماس بگیرید.

3. قرار دادن کودک در وضعیت ایمن

به آرامی کودک را روی زمین بگذارید: کودک را روی میز یا تخت قرار ندهید (زیرا ممکن است بیفتد) و سعی نکنید او را در آغوش بگیرید یا نگه دارید (این کار خطر آسیب را افزایش می‌دهد).

4. قرار دادن در موقعیت نجات

کودک را به پهلوی چپ بخوابانید: بازوی پایینی او را به طور مستقیم کشیده و به گونه‌ای قرار دهید که مانند یک بالش برای سرش عمل کند. این کار به جلوگیری از خفگی ناشی از ورود مایعات (بزاق یا استفراغ) به ریه‌های او کمک می‌کند.

5. اجتناب از قرار دادن اشیاء در دهان

چیزی در دهان کودک نگذارید: این کار می‌تواند به فرزند شما یا خود شما آسیب برساند.

چگونه می‌توان از این علامت پیشگیری کرد؟

تشنج‌های ناشی از تب که به عنوان تشنج‌های تب‌دار شناخته می‌شوند، به طور غیر قابل پیش‌بینی رخ می‌دهند و معمولاً قابل پیشگیری نیستند.

این نوع تشنج‌ها در کودکان سالم و بدون سابقه مشکلات عصبی، به ویژه در سنین بین 6 ماه تا 5 سال، اتفاق می‌افتند و معمولاً زمانی بروز می‌کنند که دمای بدن کودک به بالای 38 درجه سانتی‌گراد می‌رسد.

چه زمانی باید این علامت توسط پزشک یا ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی درمان شود؟

تمام تشنج‌های ناشی از تب که برای اولین بار اتفاق می‌افتند، نیاز به مراقبت‌های پزشکی فوری در بخش اورژانس بیمارستان یا هر نوع شرایط اضطراری دارند.اگر کودک شما سابقه تشنج ناشی از تب دارد، پزشک متخصص اطفال می‌تواند بهترین راهنمایی‌ها را در مورد اقداماتی که باید برای درمان این تشنج‌ها انجام دهید، ارائه دهد.

همچنین، آنها می‌توانند نشانه‌هایی را که نشان می‌دهد کودک شما به مراقبت پزشکی بیشتری نیاز دارد، به شما توضیح دهند.

به طور کلی، در شرایط زیر باید با پزشک اطفال کودک خود تماس بگیرید:

• اگر کودک شما دچار تشنج ناشی از تب شده و قبلاً نیز چنین تشنجی داشته است.
• اگر کودک شما پس از تشنج ناشی از تب به آرامی به حالت عادی برنگردد (اگر بیش از یک ساعت طول بکشد تا به حالت طبیعی خود برگردد).

چه زمانی مراقبت‌های پزشکی اورژانسی دریافت کنید!

در صورتی که کودک شما دچار تشنج ناشی از تب شود، باید در شرایط خاصی فوراً به دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید. این شرایط شامل زمانی است که این اولین بار است که کودک شما تشنج ناشی از تب را تجربه می‌کند.

 همچنین، اگر تشنج ناشی از تب حداقل پنج دقیقه طول بکشد و متوقف یا کند نشود، باید به اورژانس مراجعه کنید.

در صورتی که کودک شما با مشکلات تنفسی مواجه است یا علائم عفونت مغزی یا نخاعی را نشان می‌دهد، از جمله سفتی یا درد گردن، بی‌حالی (که به معنای کم‌تحرکی یا واکنش کم به محیط اطراف است) یا استفراغ مکرر، نیز باید به سرعت به پزشک مراجعه کنید. تشخیص و درمان به موقع می‌تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.

سؤالات متداول

آیا تشنج ناشی از تب عوارض دائمی دارد؟

 به طور کلی، تشنج‌های ساده ناشی از تب معمولاً بی‌ضرر هستند و محققان هیچ مدرکی مبنی بر وجود آسیب طولانی‌مدت ناشی از این نوع تشنج‌ها پیدا نکرده‌اند. همچنین شواهد کمی وجود دارد که نشان دهد تشنج‌های ساده ناشی از تب خطر ابتلا به صرع را افزایش می‌دهند.

از سوی دیگر، تشنج‌های پیچیده ناشی از تب ممکن است با افزایش اندکی در احتمال بروز اختلالات تشنجی در آینده همراه باشند.

بر اساس تحقیقات انجام‌شده، بین 2.5 تا 5 درصد از کودکانی که دچار تشنج‌های پیچیده ناشی از تب می‌شوند، ممکن است به صرع مبتلا شوند. با این حال، باید توجه داشت که اکثر کودکانی که این نوع تشنج را تجربه می‌کنند، هیچ اثر طولانی‌مدتی نخواهند داشت.

سخن پایانی

تشنج ناشی از تب می‌تواند تجربه‌ای ترسناک باشد، به‌ویژه اگر کودک شما قبلاً چنین تشنجی را نداشته باشد.

با این حال، باید بدانید که بیشتر این تشنج‌ها کوتاه‌مدت هستند و کودکان به سرعت به حالت عادی بازمی‌گردند و معمولاً هیچ اثر طولانی‌مدتی از خود به جا نمی‌گذارند.

اگر نگرانی یا سوالی در این زمینه دارید، مهم است که با پزشک متخصص اطفال فرزندتان صحبت کنید.

آنها می‌توانند راهنمایی و اطلاعات مفیدی را ارائه دهند که به شما در درک خطرات کمک کند. همچنین، پزشک می‌تواند به شما آرامش خاطر بدهد و نحوه انجام کمک‌های اولیه در مواقع تشنج را به شما آموزش دهد، تا در صورت بروز مجدد تشنج ناشی از تب در آینده، احساس آمادگی بیشتری داشته باشید.