تصور کنید وقتی که در یک جای ناآشنا یا به یک مهمانی وارد میشوید قلبتان به شدت شروع به تپش میکند، عرق سردی بر پیشانیتان مینشیند و دستهای یخ زدهتان شروع به لرزش میکند یا این که از صحبت کردن با افراد غریبه وحشت دارید و از این میترسید که مورد قضاوت و مسخره آنها قرار بگیرید، اگر شما هم تمامی این علائم را دارید به احتمال زیاد به اختلال اضطراب اجتماعی مبتلا هستید و باید با یک متخصص حرفهای مشورت کنید.
اختلال اضطراب اجتماعی مشکلی شایعی است که تاروپود زندگی افراد را درهم میتند و ترس از موقعیتهای اجتماعی، صحبت در جمع تا معاشرت با افراد جدید، میتواند فرد را به انزوا و تنهایی بکشاند.
اما در این تاریکی، امیدی روشن نیز وجود دارد. با شناخت این اختلال، علل و راههای درمان آن، میتوان از چنگال اضطراب اجتماعی رهایی یافت و طعم شیرین زندگی اجتماعی را چشید.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، همراه ما باشید تا به علائم، راههای تشخیص و درمانی آن بپردازیم.
اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder – SAD) چیست؟
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی به عنوان یک مشکل روانی شناخته میشود. این اختلال نوعی اضطراب مزمن و مداوم در موقعیتهای اجتماعی است.
افراد مبتلا به این مشکل، از مورد قضاوت قرار گرفتن، تحقیر شدن یا طرد شدن توسط دیگران به شدت هراس دارند. این ترس، آنقدر شدید است که میتوان زندگی فرد را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.
علائم اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
علائم بیماری اجتماعی به دو دسته کلی علائم عاطفی و روانی و علائم جسمی تقسیم میشوند:
علائم عاطفی و روانی:
- ترس در موقعیتهای اجتماعی، مانند صحبت در جمع، ملاقات با افراد جدید، یا حضور در مهمانها
- نگرانی از قضاوت شدن یا مورد انتقاد قرار گرفتن توسط دیگران
- خجالت و خودآگاهی بیش از حد
- ترس از انجام کاری خجالتآور یا گاف دادن در جمع
- عدم اعتماد به نفس و عدم احساس عزت نفس
- حفظ موقعیت های اجتماعی یا محدود کردن فعالیتهای اجتماعی
علائم جسمی:
- سرخ شدن
- تعریق
- لرزش
- ضربان قلب سریع
- نفس تنگی
- حالت تهوع
- سرگیجه
- ضعف عضلانی
در برخی موارد، افراد مبتلا به عارضههای اجتماعی ممکن است علائم زیر را تجربه کنند:
- آسیب
- اختلال هراس
- مصرف مواد
شدت علائم اجتماعی میتواند از فرد به فرد دیگر متفاوت باشد. برخی از افراد ممکن است فقط در موقعیتهای اجتماعی خاص را تجربه کنند، در حالی که برخی ممکن است در اکثر موقعیتهای اجتماعی اجتماعی داشته باشند.
اگر فکر میکنید که ممکن است به بیماری اضطراب اجتماعی مبتلا باشید، مهمتر است که به یک متخصص بهداشت روان مراجعه کنید.
راههای تشخیص اضطراب اجتماعی
اختلال اضطراب اجتماعی یا فوبیای اجتماعی به عنوان یک اختلال روانی شایع شناخته میشود. در این اختلال، فرد در حضور دیگران و شرایط اجتماعی به ترس شدید و اضطراب شدید میشود.
تشخیص بیماری اضطراب اجتماعی به طور خاص برای اطلاعات مربوط به فرد و موقعیت های اجتماعی است. علائم اختلال اضطراب اجتماعی شامل اضطراب، ترس، شرم، احساس خجالت، عدم حضور در جمع، ترس از مورد نقد و انتقاد قرار گرفتن و اجتناب از شرایط اجتماعی است.
ترس و اضطراب در حضور دیگران و شرایط اجتماعی به علت اختلال اضطراب اجتماعی به عنوان یک اختلال روانی شایع شناخته میشود.
در این اختلال، فرد در حضور دیگران و شرایط اجتماعی به ترس شدید و اضطراب شدید میشود. تشخیص بیماری اضطراب اجتماعی به طور خاص برای اطلاعات مربوط به فرد و موقعیت های اجتماعی است.
علائم بیماری اضطراب اجتماعی شامل اضطراب، ترس، شرم، احساس خجالت، عدم حضور در جمع، ترس از مورد نقد و انتقاد قرار گرفتن و اجتناب از شرایط اجتماعی است.
علت و عوامل خطر اضطراب اجتماعی
علت و عوامل خطر اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است شامل عوامل ژنتیکی، شیوههای تربیتی، تجربیات زندگی، محیط اجتماعی و عوامل بیولوژیکی باشد. این عوامل میتوانند به صورت ترکیبی یا جداگانه باعث ایجاد اختلال اضطراب اجتماعی شوند.
به طور خلاصه، میتوان عوامل زیر را به عنوان علتهای اضطراب اجتماعی نام برد:
- ژنتیک: وجود تاریخچه خانوادگی از اختلالات اضطرابی میتواند احتمال ابتلا به اختلال اضطراب اجتماعی را افزایش دهد.
- تجربیات زندگی: تجربیات ناخوشایند در گذشته، مثل تحمل شکستها یا تجربههای منفی در مواقع اجتماعی، میتواند اضطراب اجتماعی را تشدید کند.
- محیط اجتماعی: فرهنگ و محیط اجتماعی که فرد در آن بزرگ میشود میتواند نقش مهمی در توسعه بیماری اضطراب اجتماعی ایفا کند.
- شیوههای تربیتی: روشهای تربیتی نادرست میتوانند به تشدید اضطراب اجتماعی کمک کنند.
- عوامل بیولوژیکی: نواقص در سیستمهای شیمیایی مغز، نواقص در سیستم عصبی و عوامل بیوشیمیایی میتوانند نقش داشته باشند.
تشخیص دقیق و درمان این اختلال معمولاً توسط متخصصین روانشناسی و روانپزشکی انجام میشود. در صورت داشتن نگرانیهای مربوط به اضطراب اجتماعی، بهتر است با یک متخصص مشورت کنید.
تفاوت اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب اجتماعی چیست؟
تفاوت بین اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب اجتماعی در شدت، مداومت، و تأثیر آنها بر زندگی فرد است.
اضطراب اجتماعی یک حالت طبیعی و گاه به گاه است که بیشتر افراد در موقعیتهای خاص اجتماعی تجربه میکنند، مانند احساس نگرانی قبل از سخنرانی یا در یک مهمانی. این نوع اضطراب معمولاً موقتی است و با پایان یافتن موقعیت، اضطراب نیز فروکش میکند.
اختلال اضطراب اجتماعی (Social Anxiety Disorder – SAD) که گاهی به آن فوبیای اجتماعی نیز گفته میشود، یک اختلال روانی است که در آن فرد اضطراب شدید و مداومی را در موقعیتهای اجتماعی تجربه میکند.
این اضطراب به قدری شدید است که میتواند بر عملکرد روزمره، کاری، تحصیلی و روابط اجتماعی فرد تأثیر منفی بگذارد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی اغلب از ترس قضاوت شدن، خجالت کشیدن، یا تحقیر شدن در حضور دیگران، از شرکت در فعالیتهای اجتماعی اجتناب میکنند.
بنابراین، تفاوت اصلی بین اضطراب اجتماعی و اختلال اضطراب اجتماعی در شدت و تأثیر طولانی مدت اضطراب بر زندگی فرد است.
اضطراب اجتماعی ممکن است گاه به گاه و در شرایط خاص رخ دهد، در حالی که اختلال اضطراب اجتماعی یک مشکل مداوم و جدی است که نیاز به درمان دارد.
راههای درمانی اضطراب اجتماعی
راههای مختلفی برای درمان اضطراب اجتماعی وجود دارد که شامل موارد زیر میباشد:
درمان روانشناختی:
- درمان شناختی رفتاری (CBT): CBT یک نوع درمان روانشناختی است که به افراد مبتلا به SAD کمک میکند تا افکار و رفتارهای منفی خود را شناسایی و تغییر دهند. CBT به طور کلی مؤثرترین درمان برای SAD در نظر گرفته میشود.
- درمان بین فردی (IPT): IPT نوعی درمان روانشناختی است که به افراد مبتلا به SAD کمک میکند تا مهارتهای اجتماعی خود را ارتقا داده و روابط خود را با دیگران بهبود بخشند.
- مواجهه درمانی: مواجهه درمانی نوعی درمان روانشناختی است که به افراد مبتلا به SAD کمک میکند تا به تدریج با ترسهای خود روبرو شوند.
درمان دارویی:
- داروهای ضد اضطراب: داروهای ضد اضطراب می توانند به کاهش علائم اضطراب مانند اضطراب، ترس و تحریک پذیری کمک کنند.
- مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI ها): SSRIها نوعی داروی ضد افسردگی هستند که می توانند به کاهش علائم اضطراب اجتماعی کمک کنند.
- مهارکنندههای بازجذب سروتونین و نوراپی نفرین (SNRI ها): SNRIها نوعی داروی ضد افسردگی هستند که می توانند به کاهش علائم اضطراب اجتماعی کمک کنند.
تغییرات در سبک زندگی:
- ورزش منظم: ورزش منظم میتواند به کاهش علائم اضطراب و بهبود سلامت کلی کمک کند.
- تغذیه سالم: خوردن یک رژیم غذایی سالم میتواند به بهبود سلامت روان و جسمی شما کمک کند.
- خواب کافی: خواب کافی برای سلامت روان و جسمی شما ضروری است.
- کاهش مصرف کافئین: کافئین میتواند علائم اضطراب را بدتر کند.
- اجتناب از الکل و مواد مخدر: الکل و مواد مخدر می توانند علائم اضطراب را بدتر کنند.
موارد زیر میتواند به شما در انتخاب بهترین روش درمان برای خود کمک کند:
- شدت علائم شما: اگر علائم شما خفیف باشد، ممکن است فقط به درمان روانشناختی نیاز داشته باشید. اگر علائم شما شدید باشد، ممکن است به ترکیبی از درمان روانشناختی و دارویی نیاز داشته باشید.
- ترجیحات شخصی شما: برخی از افراد ترجیح میدهند درمان روانشناختی را امتحان کنند، در حالی که برخی دیگر ترجیح میدهند دارو مصرف کنند.
- سلامت کلی شما: اگر مشکلات سلامت دیگری دارید، ممکن است برخی از درمانها برای شما مناسب نباشد.
مهم است که به یاد داشته باشید که درمان اضطراب اجتماعی زمان میبرد. صبور باشید و به دنبال کمک حرفهای باشید.
چه موقع به پزشک مراجعه کنیم؟
بهترین زمان برای مراجعه به پزشک، زمانی است که احساس هر گونه علائم ناشی از بیماری یا اختلال روانی مانند اضطراب اجتماعی داشته باشید. اگر احساس میکنید که اضطراب اجتماعی شما به یک سطح نگرانکننده رسیده و زندگی روزمره و روابط شما را تحت تأثیر قرار داده، بهتر است به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
کلینیک تخصصی مغز و اعصاب “روز مهر” یکی از معتبرترین مراکز در حوزه مغز و اعصاب است که با دارا بودن تیم متخصص و استفاده از جدیدترین تجهیزات پزشکی، خدمات با کیفیت و حرفهای در زمینه تشخیص و درمان اختلالات مغز و سیستم عصبی ارائه میدهد؛ بنابراین، در صورت نیاز به مشاوره و درمان در زمینه مغز و اعصاب، معرفی کلینیک تخصصی مغز و اعصاب “روز مهر” به عنوان گزینهای مناسب برای درمان و پذیرش مراجعان است.
سخن پایانی
اختلال اضطراب اجتماعی یک مشکل روانشناختی است که برای افرادی که با آن مبتلا هستند، میتواند تجربه ناخوشایندی باشد. این اختلال به صورت یک نگرانی یا ترس شدید و مداوم در مواجهه با موقعیتهای اجتماعی معمولاً در افرادی که از طریق ارتباط و تعامل با دیگران استرس و نگرانی زیادی تجربه میکنند، شناخته میشود.
این موقعیتها میتوانند شامل ملاقاتهای اجتماعی، سخنرانی در جمع، شرکت در جشنوارهها یا حتی صحبت کردن در جمع باشند.
اختلال اضطراب اجتماعی میتواند تأثیرات منفی بر روابط اجتماعی، عملکرد تحصیلی یا شغلی و کیفیت زندگی کلی فرد داشته باشد. اما با درک دقیق ترکیبی از علل و عوامل خطر، میتوان به شناخت بهتری از این اختلال رسید و راههای مؤثری برای مدیریت و درمان آن پیدا کرد.
درمان اختلال اضطراب اجتماعی معمولاً شامل مشاوره روانشناختی، تکنیکهای مدیریت استرس و در برخی موارد، داروها است.
با توجه به اینکه اضطراب اجتماعی قابل درمان است، امیدواریم که این مقاله به شما اطلاعات مفیدی درباره علل، راههای تشخیص این اختلال و راههای مدیریت آن ارائه داده باشد. با مشورت با متخصصان مربوطه و استفاده از روشهای مناسب، شما میتوانید بهبود یابید و زندگی روزمره خود را با کیفیت بهتری تجربه کنید.