عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان زمانی دیده میشود که ارتباطات عصبی در مغز مختل شده و سلولهای عصبی (نورونها) نتوانند پیامهای خود را به درستی منتقل کنند.
این اختلال ناگهانی و غیر قابل کنترل، به شکل حملات تشنجی بروز میکند که معمولاً بین ۳ تا ۵ دقیقه طول میکشد.
تشنج، مانند بسیاری از اختلالات دیگر، عوارض خاصی از خود به جا میگذارد. برخی از این عوارض، پس از گذشت مدت کوتاهی از حمله، به سرعت برطرف میشوند و فرد میتواند به روال عادی زندگی خود بازگردد.
اما عوارض دیگری وجود دارند که با تکرار حملات تشنجی و افزایش دفعات آن، به تدریج شدت میگیرند و میتوانند تأثیرات عمیقتری بر زندگی فرد بگذارند.
جالب است بدانید که برخی از تشنجها، مانند تشنج تبدار، معمولاً حدود ۱۵ دقیقه پس از پایان حمله، عوارض خود را به طور کامل از بین میبرند.
این موضوع نشان میدهد که در برخی موارد، عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان موقتی هستند و فرد میتواند به سرعت به زندگی عادی خود بازگردد.
در ادامه این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر به بررسی عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان میپردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
5 مورد از مهم ترین و خطرناک ترین عوارض بعد از تشنج
تشنج میتواند عوارض جدی و خطرناکی را به همراه داشته باشد که نه تنها بر سلامت جسمی فرد تأثیر میگذارد، بلکه میتواند به مشکلات روانی و اجتماعی نیز منجر شود.
در ادامه، به مهمترین و خطرناکترین این عوارض اشاره میکنیم:
- شکستگی استخوانها
- سوختگی
- عوارض در بارداری
- افسردگی و مشکلات روانی
- مرگ ناگهانی غیرمنتظره (SUDEP)
پس از وقوع تشنج، ممکن است نشانههایی در فرد بروز کند که شامل موارد زیر است:
- حرکات لرزشی و غیر قابل کنترل: این حرکات میتوانند در قسمتهای مختلف بدن مشاهده شوند و شامل تغییرات در وضعیت بدنی، حالت و هوشیاری فرد باشند.
- علائم احساسی و هیجانی: احساساتی مانند خشم، ترس و اضطراب ممکن است به طور ناگهانی بروز کنند و بر رفتار، اخلاق و شناخت فرد تأثیر بگذارند.
- کاهش یا عدم هوشیاری: فرد ممکن است دچار کاهش هوشیاری یا حتی بیهوشی شود که این وضعیت میتواند به مدت کوتاهی یا طولانی ادامه یابد.
- گیجی موقتی یا طولانیمدت: این حالت میتواند به شکل گیجی موقتی یا حتی طولانیمدت بروز کند و بر هوشیاری و حالت فرد تأثیر بگذارد.
- تغییرات شناختی: این تغییرات میتوانند در رفتار، حالت و اخلاق فرد نمایان شوند و بر تواناییهای شناختی او تأثیر بگذارند.
عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان ناشی از بیماری صرع
تشنجهای ناشی از بیماری صرع معمولاً بهصورت طولانیمدت و به شکل سلسلهای از حملات پیدرپی بروز میکنند.
این نوع تشنجها میتوانند به شدت هوشیاری فرد مبتلا را کاهش دهند و مدت زمان آنها گاهی به ۳۰ دقیقه میرسد.
عوارض ناشی از این تشنجها شامل آسیبهای جدی و ماندگار به مغز است که به کانون بروز تشنج آسیب میزند.
همچنین، این حملات ممکن است به قلب آسیب رسانده و تغییراتی در ریتم قلب ایجاد کنند؛ بهطوری که ضربان قلب به طور ناگهانی کاهش یا افزایش یابد. ی
کی دیگر از عوارض خطرناک، آسپیراسیون ریوی است که به ورود مواد غذایی یا مایعات به داخل ریهها منجر میشود و میتواند بهصورت دائمی یا موقتی باشد.
علاوه بر این، افزایش ناگهانی دمای بدن (هیپترمی) نیز میتواند از عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان باشد.
تشنجهای مقاوم به دارو یکی از خطرناکترین انواع عوارض تشنجی هستند که معمولاً در افراد مسن مشاهده میشوند و ممکن است گاهی تا یک ساعت ادامه یابند.
در حدود ۸۰ درصد از این افراد، این نوع تشنجها میتواند منجر به مرگ شود. با توجه به این علائم، ضروری است که نسبت به نخستین نشانههای بروز تشنج حساس باشید و بدون تأخیر برای درمان اقدام کنید. در ادامه، با ما همراه باشید تا به بررسی دیگر عوارض تشنج بپردازیم:
عوارض بعد از تشنج ناشی از ترک مواد مخدر و الکل
ترک ناگهانی الکل، مواد مخدر و همچنین داروهای آرامبخش میتواند شدت و عوارض تشنج را به شدت افزایش دهد. فردی که سالها به این مواد وابسته بوده است، اگر بخواهد در عرض یک هفته یا یک ماه آنها را ترک کند، با شدیدترین عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان مواجه خواهد شد. این عوارض که در اثر بروز تشنجهای تونیک – کلونیک ایجاد میشوند، شامل موارد زیر است:
- لرزش کوتاه یا طولانیمدت: فرد ممکن است دچار لرزشهای شدید و طولانیمدت شود که ناشی از انقباض عضلات است.
- سفتی و انقباض بیش از حد عضلات: عضلات بدن به طور غیرطبیعی سفت و منقبض میشوند.
- کاهش هوشیاری: فرد ممکن است به طور موقت یا طولانیمدت هوشیاری خود را از دست بدهد که منجر به هذیانگویی و سردرگمی میشود.
- دلیریوم ترمنس: در حدود ۳۰ درصد افراد، این عارضه رخ میدهد که شامل بیشفعالی، لرزش، ترس و اضطراب، بیخوابی، تهوع، توهم و از دست دادن هوشیاری است.
- مرگ ناگهانی (SUDEP): این نوع مرگ بسیار نادر است (کمتر از ۱ درصد) و بیشتر در مردان و زنان باردار با سابقه طولانی صرع دیده میشود. در این حالت، تمام عضلات بدن منقبض شده و فرد بیهوش میشود.
باید به این کته توجه داشت که هم مصرف مواد مخدر یا الکل و هم ترک آن برای افراد مبتلا به تشنج دردناک خواهد بود و ریسک مرگ و میر آنها را افزایش میدهد؛ بنابراین بسیار مهم است که به افراد دچار تشنج و بیماری صرع آموزشهای صحیح داده شود تا از مصرف مخدرها و مواد الکلی به شدت پرهیز کنند تا به عوارض تشنج ناشی از ترک آنها دچار نشوند.
عوارض تشنج در بزرگسالان ناشی از تصادف
یکی از خطرناکترین عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان، احتمال بروز تصادف است که میتواند برای راننده یا عابر پیاده رخ دهد.
در این مورد، هیچ تفاوتی میان راننده و عابر پیاده وجود ندارد، زیرا هر دو به یک اندازه مستعد تصادف هستند.
چه فردی که در هنگام عبور از عرض خیابان دچار حمله تشنج میشود و چه رانندهای که مبتلا به بیماری صرع است و پشت فرمان نشسته، هر دو به یک اندازه در معرض خطر تصادف قرار دارند که یکی از عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان محسوب میشود.
طبق گزارشات، خطر تصادف در افراد دارای ریسک تشنج حدود ۲۶ برابر بیشتر است. این آمار به خوبی نشان میدهد که تشنج چه خطرات جدی و غیر قابل پیشبینیای را به همراه دارد.
مبتلایان به تشنج که قصد رانندگی دارند، حتماً باید با پزشک متخصص خود در این رابطه مشورت کنند و از نظر پزشکی مجوز رانندگی دریافت کنند.
متأسفانه، بسیاری از افراد مبتلا به تشنج به دلیل عدم آگاهی یا نگرانی از واکنشهای اجتماعی، تمایلی به افشای بیماری خود ندارند. این موضوع میتواند خطرات جدی را به همراه داشته باشد و منجر به بروز تصادفات وحشتناک شود.
بنابراین، آموزش و آگاهسازی عمومی در مورد تشنج و عوارض آن، بهویژه خطر تصادف، امری ضروری است تا افراد مبتلا بتوانند با آگاهی کامل تصمیمگیری کنند و از بروز چنین حوادث تلخی جلوگیری شود.
عوارض تشنج در بزرگسالان ناشی از آسپیراسیون ریوی
آسپیراسیون زمانی رخ میدهد که به طور اتفاقی، مواد به جای عبور از مری، وارد نای و مجاری تنفسی شوند. این عارضه معمولاً به ندرت اتفاق میافتد، مگر آنکه تشنج طولانیمدت شود و به تبع آن، ترشحات کفمانندی از دهان فرد خارج شده و به جای عبور از مری، به نای راه یابند.آسپیراسیون خود میتواند عوارض تشنج دیگری را نیز ایجاد کند، از جمله:
- ذاتالریه
- عفونت ریه
- التهاب ریه
- انسداد مجاری تنفسی
برای جلوگیری از این عارضه خطرناک، باید فرد مبتلا را به پهلو خواباند تا از ورود مواد به داخل مجاری تنفسی جلوگیری شود.
علاوه بر آسپیراسیون، عوارض تشنج میتواند خطرات دیگری نیز به همراه داشته باشد:
- آسیب به زبان، سر و سایر نقاط بدن
- غرقشدن در صورت وقوع تشنج در آب
- ایجاد درد در نقاط مختلف بدن به دلیل انقباض عضلات (سر، شکم، سینه و غیره)
- جراحت و کبودی در اثر افتادن یا ضربه
این عوارض تشنج بعد از بزرگسالان را نشان میدهند که تشنج چه خطرات جدی و گاه غیر قابل جبرانی را به همراه دارد؛ بنابراین، ضروری است که افراد مبتلا و اطرافیان آنها نسبت به این عوارض آگاهی داشته باشند و در صورت بروز تشنج، اقدامات لازم را انجام دهند تا از بروز چنین عوارضی جلوگیری شود.
عوارض تشنج کانونی و احساسات مرتبط با آن
برای پاسخگویی مؤثر به این سؤال، ابتدا تعیین اینکه آیا فردی که تشنج را تجربه میکند در طول دوره آگاه است یا کاملاً هوشیاری خود را از دست داده است، ضروری است.
هوشیاری در هنگام تشنج
- اگر فرد در هنگام تشنج هوشیاری خود را به طور کامل از دست بدهد، به این حالت «اختلال در شروع کانونی» گفته میشود.
- اما اگر هوشیاری فرد در هنگام تشنج حفظ شود، به این حالت «عدم اختلال در شروع کانونی» اطلاق میشود.
عوارض تشنج با شروع کانونی
در صورت عدم موفقیت در شروع کانونی، عوارض تشنج میتواند فعالیت زیر را در بر بگیرد:
- هیجانات شدید و شدیدی
- مثل ترس، شادی و غیره (معمولاً در تشنجهای لوب گیجگاهی)
- آشنا پنداری یا دژاوو
- در تشنجهای لوب گیجگاهی
- افزایش یا کاهش بدن احساس
- حس یا سوزن سوزن شدن و یا بی حسی
- گیجی
- درد معده
- عبور از سر
- تغییر اندازه اندامهای بدن
مانند کوچک یا بزرگ شدن قسمتهای مختلف بدن در مجموع، تشخیص نوع تشنج (با عدم شروع یا بدون اختلال) و شناخت عوارض آن میتواند به پزشک در تشخیص و درمان کمک کند. همچنین از این موارد به بیمار و خانواده او در مدیریت بهتر این شرایط یاری میرساند.
عوارض تشنج عمومی و احساسات مرتبط با آن
تشنج معمولاً با نشانههایی آغاز میشود که میتوان به فرد هشدار دهنده اشاره کرد. یکی از این نشانهها، حس هالهای است که ممکن است به صورت نور یا سایهای در اطراف فرد احساس شود. این حس میتواند به همراه درد باشد، اگر فرد در حین تشنج هوشیاری خود را از دست ندهد.
بسیاری از افراد به تشنج، حسی مشابه با یک حرکت الکتریکی به بدن را تجربه میکنند. این معمولاً به عناوین پیش از تشنج در نظر گرفته میشود و بیشتر در افرادی که میشوند، مشاهده میکنند.
عوارض دیگر تشنج
علاوه بر این بر رویدادهای پیش رو، تشنج میتواند عوارض دیگری نیز به همراه داشته باشد شامل موارد زیر است:
- از دست رفتن حافظه: این ممکن است به صورت موقتی یا طولانیمدت باشد و ممکن است برخی از وقایع را به یاد آورد.
- سرگیجه: احساس عدم تعادل یا گیجی که میتواند به کاهش آن بپردازد.
- مشکل در تکلم: ممکن است در بیان کلمات یا جملات مشکل شود.
- حالت تهوع: این حالت میتواند با ناراحتی معده همراه باشد و احساس ناخوشایندی ایجاد کند.
- ضعف و بیحالی: بسیاری از افراد از یک تشنج، احساس میکنند شدید و ضعیف میشوند که ممکن است مدتی طول بکشد تا به حالت عادی برگردند.
این نشانهها و عوارض تشنج بعد از بزرگسالان میتوانند به فرد کمک کنند تا به موقع لازم باشد را انجام دهند و از بروز تشنج جلوگیری کنند یا خود را آماده کنند.
عوارض تشنج در دوران بارداری چیست؟
تشنج در دوران بارداری میتواند در اثر صرع، تومورهای مغزی، تب شدید، و نارسایی کلیه رخ دهد. این وضعیت نه تنها برای مادر بلکه برای جنین نیز خطرات قابل توجهی به همراه دارد.
تشنج میتواند منجر به کاهش ضربان قلب جنین و کاهش مصرفرسانی به او شود. همچنین، خطر آسیب به جنین به دلیل تروما ناشی از سقوط یا سوختگی در حین تشنج وجود دارد.
در موارد شدیدتر، تشنج میتوان به سقط جنین یا جدا شدن جفت از جنین منجر شود و احتمال زایمان زودرس و تولد نوزاد نارس را افزایش دهد.
علاوه بر این، داروهای ضد تشنج که برای کنترل این وضعیت تجویز میشوند، ممکن است بر جنین تأثیر منفی بگذارند. از این داروها در دوزهای بالا یا در ترکیب با سایر داروها میتوانند به نقایص مادرزادی مانند شکاف کام و ناهنجاریهای اسکلتی و معده میشوند.
بنابراین، مدیریت و نظارت پزشکی در دوران بارداری برای درمان صحیح زنان مبتلا به صرع یا سایر شرایط مرتبط با تشنج است تا از عوارض بعد از تشنج در بزرگسالان جلوگیری شود.
خطرات جدی در اثر تشنج چیست؟
تشنج میتواند خطرات مختلفی را برای افراد ایجاد کند، چه در طول یک دوره و چه پس از آن. این خطرات ممکن است از یک تشنج منفرد یا در نتیجه حملات متوالی متعدد ایجاد شود. کسانی که تشنجهای تونیک – کلونیک را تجربه میکنند، اغلب به دلیل از دست دادن هوشیاری و اختلال در آگاهی در طول این رویداد، بیشترین آسیبها را متحمل میشوند.
لازم به ذکر است که همه جراحات منجر به مرگ نمیشوند. میزان آسیب ارتباط نزدیکی با نوع و شدت تشنج و همچنین محیطی دارد که فرد در آن قرار دارد.
این میتواند منجر به چالشهای کوتاه مدت و بلند مدت برای افراد آسیب دیده شود. در زیر پنج عارضه قابل توجه مرتبط با تشنج آورده شده است.
1. خطر شکستگی استخوان
یکی از شایعترین عوارض تشنج بعد از بزرگسالان مشاهده شده در بیماران تشنجی، شکستگی استخوان است. این آسیبها در درجه اول به دلیل از دست دادن هوشیاری رخ میدهد که منجر به عدم تعادل و سقوط میشود.
علاوه بر این، انقباضات شدید عضلانی در طول تشنج میتواند فشار زیادی بر استخوان ها وارد کند و به شکستگی کمک کند. برخی از داروهای ضد تشنج نیز ممکن است تراکم استخوان را کاهش دهند و خطر چنین صدماتی را افزایش دهند.
2. خطر سوختگی ناشی از تشنج
گزارشها نشان میدهد که افراد مبتلا به صرع به ویژه در معرض آسیبهای سوختگی ناشی از تشنج هستند. این حوادث اغلب در طول فعالیتهای روزانه مانند پخت و پز، اتو کردن لباس یا دست زدن به آب جوش رخ میدهد. همچنین مواردی از سوختگیهای شیمیایی و آسیبهای ناشی از آتشسوزی در محیطهای بیرونی و زمانی که یک تشنج به طور غیرمنتظره رخ میدهد، رخ داده است.
3. آسیب های مفصلی
دررفتگی شانه از شایعترین آسیبهای مفصلی است که با تشنج همراه است. اگر شاهد تشنج هستید، بسیار مهم است که او را به آرامی به پهلو بغلتانید و وضعیت او را زیر نظر بگیرید.
این وضعیت میتواند به کاهش خطر آسیبهای مفصلی در طول دوره کمک کند. با درک این عوارض، مراقبان و افراد مبتلا به صرع می توانند اقدامات پیشگیرانه ای برای به حداقل رساندن خطرات و اطمینان از ایمنی در هنگام تشنج انجام دهند.
افسردگی و مشکلات روحی در اثر تشنج چیست؟
مشکلات روحی از عوارض شایع و جدی در افراد مبتلا به تشنج هستند. تحقیقات نشان میدهد که معمولاً یکسوم افراد مبتلا به بیماریهای عفونی میشوند. این اختلالات ناشی از تغییرات شیمیایی در مغز، استرس ناشی از حرکت و همچنین واکنشهای منفی اجتماعی به این بیماری هستند.
نتیجه در این مورد میتواند به دلیل احساس ناتوانی، ترس از کار و مشکلات در روابط اجتماعی تشدید شود.
همچنین، استفاده از داروهای ضد تشنج ممکن است به عنوان یک عامل مهم در بروز عوارض کند، زیرا برخی از این داروها میتوانند تأثیرات منفی بر خلق و خو داشته باشند.
برای مدیریت این مشکلات روحی، درمان افسردگی و تشنج است. به دلیل مهمها درباره تأثیر عوامل ضد عفونی بر بروز تشنج، بسیاری از بیماران از درمان خودداری میکنند.
این امر میتواند به وخامت وضعیت روانی آنها تبدیل شود؛ بنابراین، به روانشناس مراجعه کنید و از روشهای درمانی؛ مانند رفتار درمانی شناختی استفاده کنید، میتوانید به این افراد کمک کنید تا با چالشهای روحی خود بهتر کنار بیایند و کیفیت زندگیشان را بهبود بخشد.
سخن پایانی
عوارض تشنج میتوانند تأثیرات مهم و تأثیرگذار بر زندگی افراد مبتلا داشته باشند. این آسیبها نه تنها شامل آسیبهای جسمی مانند شکستگیها و سوختگیها میشوند، بلکه مشکلات روحی و روانی نیز بخشی از این چالشها هستند.
افراد مبتلا به صرع ممکن است به دلیل ترس از کار، احساس انزوا و عاطفه را تجربه کنند که میتوانند کیفیت زندگی آنها را تحت تأثیر قرار دهند؛ بنابراین، متوجه میشویم که این آسیبها برای بیماران، خانوادهها و جامعه بسیار مهم است تا حمایتهای لازم را انجام دهند. مدیریت تجهیزات جامع مشترک است که شامل درمانهای پزشکی، مشاورههای روانشناختی و حمایتهای اجتماعی میشود.
پزشکان و متخصصان باید به پزشکان کمک کنند تا با عوارض جسمی و روحی خود را به طور مستقیم کنترل کنند و به آنها آموزش دهند که چگونه میتوانند از خود مراقبت کنند. همچنین، افزایش اطلاعات عمومی درباره صرع و عوارض آن میتواند به بهبود شرایط زندگی این افراد کمک کند. با توجه به این نکات، میتوانم امیدوار باشیم که با حمایت از بیماران، بیماران به تشنج زندگی سالمتر و پربارتری داشته باشند.