آیا کودک یا یکی از عزیزانتان به اختلال بیش فعالی مبتلا است؟ آیا دنبال راههایی هستید تا زندگی آنها را راحتتر کنید؟ اما درمان بیش فعالی یک چالش مهم است که میتوانید با مشورت با متخصصان و استفاده از روشهای مختلف مدیریت کنید. از تغییرات در روال زندگی گرفته تا ورزش منظم و مدیتیشن، همه اینها میتوانند بهبودی را برای عزیزانتان به همراه داشته باشند.
به یاد داشته باشید که هر فرد ممکن است به روشهای مختلف بهتر واکنش نشان دهد، بنابراین مشورت با متخصصان متعدد میتواند به شما کمک کند تا بهترین راه حل را برای مدیریت این وضعیت پیدا کنید.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر به بررسی راههای درمان بیش فعالی به کمک داروها و روشهای غیر دارویی میپردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
انواع روشهای درمان بیش فعالی
بیش فعالی یکی از مشکلات روانی و رفتاری رایج در کودکان است که ممکن است به مشکلات تحصیلی، اجتماعی و خانوادگی منجر شود.
برای درمان این مشکل، انواع روش های مختلفی وجود دارد که میتواند بهبود وضعیت کودکان بیش فعال کمک کند. یکی از روش های معمول درمان بیش فعالی، مشاوره روانشناختی است که به کودک کمک میکند راه حلهای مؤثر برای مدیریت و کنترل رفتارهای خود پیدا کند.
همچنین، درمان دارویی نیز میتواند در کنترل علائم بیش فعالی مؤثر باشد. به علاوه، تغییرات در روش تغذیه و سبک زندگی نیز میتواند به کاهش این مشکل کمک کند. انتخاب روش مناسب بستگی به شدت بیش فعالی و وضعیت کلی کودک دارد.
در ادامه مطلب به بررسی عمیق هریک از این درمانها میپردازیم:
داروی بیش فعالی چیست؟
برای بسیاری از افراد، استفاده از عینک به آنها کمک می کند تا تمرکز خود را افزایش دهند. به همین ترتیب، داروهای بیش فعالی به افراد مبتلا به این اختلال کمک می کنند تا تمرکز خود را بهبود بخشند. این داروها به آنها کمک میکنند تا حواسشان روی وظایفشان باشد، توجه کنند و رفتار خود را کنترل کنند.
این داروها بیش فعالی را درمان نمیکنند، اما میتوانند در کاهش علائم آن در زمانی که شما یا فرزندتان از آن استفاده میکنید، کمک کنند تا عملکرد بهتری داشته باشید.
سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) انواع مختلفی از داروها را برای درمان بیش فعالی تأیید کرده است. بسیاری از این داروها میتوانند در کودکان زیر 6 سال هم مؤثر باشند.
دارو ها چگونه عمل میکنند؟
روشهای درمان بیش فعالی به شکلهای مختلفی عمل میکنند، اما همه آنها با افزایش سطح مواد شیمیایی مهم در مغزتان مواجه میشوند. این مواد شیمیایی شامل دوپامین و نوراپی نفرین است و افزایش آنها به بهبود علائم بیش فعالی کمک میکند که شامل موارد زیر است:
- توجه بیشتری به خود داشته باشید.
- به فعالیتهای زیاد کمتری انجام دهید.
- کنترل بیشتری بر رفتارهای بیانضباط داشته باشید.
- مدیریت بهتری بر نقصهای اجرایی داشته باشید.
تأثیر داروهای بیشفعالی بر هر فرد به شدت متفاوت است. آنچه برای یک نفر موثر است، ممکن است برای شما یا فرزندانتان تأثیرگذار نباشد. اولین دارویی که برای بیشفعالی تجربه میکنید، ممکن است مناسب نباشد و حتی اثربخش نباشد یا عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد کند.گاهی اوقات شما ممکن است داروی صحیحی انتخاب کرده باشید؛ اما نیاز به مقداربیشتری داشته باشید.
ارائه دهنده مراقبتهای بهداشتی شما به دنبال بهترین دارو و دوز برای شما یا فرزندتان است، احتمالاً نیاز دارد تا چندین دارو و دوز مختلف را امتحان کند تا به تعادلی مناسب بین فواید و عوارض جانبی برسد.
اما وقتی یکبار دارو و دوز مناسب را پیدا کردید، ممکن است متوجه شوید که داروهای بیش فعالی به شما یا فرزندتان کمک بسیاری در بهبود علائم بیش فعالی، کاهش دامنه توجه و بهبود رفتارهای تکانشی میکند.
بهترین داروها برای درمان بیش فعالی
همچنین، انتخاب داروی مناسب برای درمان بیش فعالی بسیار حیاتی است. داروهای این بیماری را میتوان به دو گروه اصلی محرک و غیر محرک تقسیم کرد.
استفاده از دارو برای درمان بیش فعالی بسیار ضروری است، اما انتخاب درست آن ممکن است چالشبرانگیز باشد.
برای پیدا کردن راهحل مناسب، همکاری با پزشک بسیار اهمیت دارد تا تصمیمگیری صحیح انجام شود. از پزشک خود بپرسید که آیا نیاز به دارو فقط در زمانهای خاصی مانند مدرسه یا کار دارید یا در طول روزهای عادی هم به آن ها احتیاج دارید
محرکهای سیستم عصبی مرکزی
داروهای اعصاب مرکزی که به عنوان محرکها برای درمان بیش فعالی استفاده میشوند، از پرکارترین و متداولترین دستهها هستند. این داروها با افزایش سطح مواد شیمیایی مغزی مانند دوپامین و نوراپی نفرین، تأثیر مثبتی روی افراد مبتلا به بیش فعالی دارند.
تأثیر مخرب و بینظیر این داروها برای افراد مبتلا به بیش فعالی، یک اثر تناقضآمیز است. این اثر، باعث کاهش بینظمی و بهبود توجه در اکثر افراد میشود. این اثر، به شما کمک میکند تا تمرکزتان را بهبود بخشیده و به شما کمک کند تا بهتر به چیزها تمرکز کنید.
محرکهای متداول مرکزی که برای درمان بیش فعالی استفاده میشوند، شامل:
– دکستروئمفتامین (دزوکسین)
– دکس متیلفنیدات (فوکالین)
– متیلفنیدات (کنسرتا، دیترانا، متادات، ریتالین)
داروهای غیر محرک
هنگامی که داروهای محرک برای درمان بیش فعالی شما نتیجه نمیدهند یا عوارض جانبی ناخوشایندی ایجاد میکنند که مدیریت آنها دشوار است، پزشک شما ممکن است به داروهای غیرمحرک روی بیاورد.
بعضی از داروهای غیرمحرک با افزایش سطح نوراپینفرین در مغز شما کار میکنند. این نوراپینفرین به بهبود توجه و حافظه کمک میکند.
درمانهای غیرمحرک شامل:
– استراترا (اتوموکستین)
– پاملور (نورتریپتیلین) که یک داروی ضدافسردگی است
داروهای غیرمحرک دیگر هم میتوانند در درمان بیش فعالی مؤثر باشند. اثرات دقیق این داروها بر روی بیش فعالی هنوز مشخص نیست، اما شواهدی وجود دارد که بعضی از مواد شیمیایی به بهبود عملکرد بخشهای مغز مرتبط با توجه و حافظه کمک میکنند.
دیگر داروهای غیرمحرک شامل:
– اینتونیو (گوانفاسین)
– کاپوای (کلونیدین)
عوارض جانبی جدی داروهای محرک و غیر محرک
اگرچه داروهای بیش فعالی ممکن است عوارض جانبی داشته باشند، پزشک میتواند به شما کمک کند تا دوز مناسب را پیدا کنید. عوارض جانبی محرکها و غیر محرکها تقریباً مشابه هستند، اگرچه برای محرکها شدیدتر هستند.
این عوارض جانبی داروهای محرک ممکن است شامل موارد زیر باشند:
– سردرد
– مشکل در خواب
– ناراحتی معده
– عصبی بودن
– تحریک پذیری
– کاهش وزن
– خشکی دهان
عوارض جانبی جدی تر این نوع داروها نادر است. برای محرکها، عوارض جانبی جدی میتواند شامل موارد زیر باشد:
– توهم شامل شنیدن چیزهایی که وجود ندارند
– افزایش فشار خون
– واکنش آلرژیک
– افکار یا اعمال خودکشی
برای غیر محرکها، عوارض جانبی جدی میتواند شامل موارد زیر باشد:
– تشنج
– افکار یا اعمال خودکشی
درمان بیش فعالی
برای کمک به بیش فعالی ، چندین گزینه درمانی وجود دارد که ممکن است مفید باشند. با پزشک خود مشورت کنید تا ببینید کدام یک از این راه ها برای شما مناسب است.
1. درمان بیش فعالی با روان درمانی
روشهای گوناگونی برای رواندرمانی وجود دارد که میتواند به شما کمک کند تا با علائم بیش فعالی خود بهتر مقابله کنید.
به عنوان یک نمونه، ارتباط با یک رواندرمان میتواند شما را تشویق کند تا احساسات خود را در برابر بیش فعالی باز کنید. بیش فعالی ممکن است باعث شود که با همتایان و افراد مهم مشکلاتی داشته باشید. رواندرمانی میتواند به شما کمک کند تا این ارتباطات را بهتر کنترل کنید.
در جلسات رواندرمانی، میتوانید الگوهای رفتاری خود را شناسایی کنید و یاد بگیرید که چگونه در آینده تصمیمهای سالمتری بگیرید.
2. رفتار درمانی
هدف از این روش های درمانی این است که به فرد آموزش دهد که چطور کنترل رفتارهای خود را به دست گیرد و سپس آن رفتارها را به شکل مناسب تغییر دهد.
شما به دنبال استراتژی هایی هستید که به شما کمک کنند تا در مواجهه با شرایط خاص، چگونه رفتار کنید. این استراتژی ها معمولا شامل بازخورد مستقیمی برای کمک به یادگیری رفتارهای مطلوب میشوند. به عنوان مثال، یک سیستم پاداش ممکن است برای تشویق رفتارهای مثبت ایجاد شود.
3. درمان شناختی رفتاری (CBT)
روش درمانی شناختی-رفتاری یا CBT، یک روش مؤثر و کوتاه مدت برای تغییر الگوهای منفی تفکر و احساسات مرتبط با بیش فعالی است. این روش به افراد کمک میکند تا با چالش های زندگی مثل مدیریت زمان و انتقال تاخیری، بهتر کنار بیایند.
همچنین، آنها را در مدیریت الگوهای فکری نادرست که مانع پیشرفت آنها می شود، یاری می رساند. به عنوان مثال، افراد را آموزش می دهد که همه چیز باید کامل نباشد تا خوب باشد.
گزینه های درمانی اضافی
1. آموزش مهارت های اجتماعی
آموزش مهارت های اجتماعی میتواند به شما کمک کند تا در مواقع نیاز بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنید. هدف این آموزش، آموزش رفتارهای جدید و مناسب تر به شما است، مانند CBT. این آموزش میتواند به افراد مبتلا به بیش فعالی کمک کند تا در ارتباط با دیگران موفق تر باشند و بهتر با آنها ارتباط برقرار کنند.
2. آموزش مهارت های فرزند پروری
- اگر فرزند شما از اختلال نقص توجه و بیش فعالی رنج میبرد، آموزش مهارتهای پرورش فرزند میتواند به شما ابزارها و تکنیکهایی را ارائه دهد تا بتوانید رفتارهای او را بهتر درک و مدیریت کنید. چند تکنیک مفید شامل:
- اعطای پاداش فوری: از سیستم امتیاز یا دیگر ابزارهای پاداش فوری برای تشویق رفتارهای مثبت استفاده کنید.
- استفاده از تایماوت: زمانی که فرزند شما خشن یا بی کنترل میشود، از تایماوت استفاده کنید.
برای بعضی از بچهها، خارج شدن از یک موقعیت استرسزا یا تحریک زیاد میتواند کمکشان کند تا بفهمند چطور واکنش بهتری نشان بدهند وقتی موقعیت مشابهی پیش بیاید.
این کار میتواند به کودکان کمک کند تا یاد بگیرند چگونه در مواجهه با وضعیتهای استرس زا عمل کنند.
– وقت گذاشتن با هم: هر هفته زمانی را برای فعالیتهای مشترک و لذتبخش با فرزندتان اختصاص دهید تا او را تحسین کنید و تواناییهایش را تشویق کنید. – ایجاد فرصت برای موفقیت: ساختاردهی مواقع به گونهای که فرزند شما بتواند موفقیت را تجربه کند، میتواند به او کمک کند تا بهتر با موقعیتها برخورد کند.
– مدیریت استرس: از تکنیکهای مانند مدیتیشن و ورزش برای کمک به مدیریت استرس استفاده کنید.
گروه های حمایتی
گروه های حمایتی می توانند برای افرادی که با مشکلات مشابه بیش فعالی روبرو هستند، بسیار مفید باشند. این گروه ها به صورت منظم جمع می شوند تا ارتباطات بین افراد را تقویت کنند و از یکدیگر پشتیبانی کنند. احساس تنهایی در مواجهه با بیش فعالی، با حضور در این گروهها میتواند به شما کمک بزرگی کند.
گروههای حمایتی همچنین میتوانند به شما و یا عزیزانتان ایدهها و استراتژیهای مقابله با بیشفعالی را آموزش دهند، به ویژه اگر تازه تشخیص داده شدهاید. از پزشک خود بپرسید که چطور میتوانید گروههای حمایتی را در منطقه خود پیدا کنید.
سخن پایانی
اختلال کمبود توجه و بیش فعالی میتواند زندگی افراد را تحت تأثیر قرار دهد، اما راهحلهای متعددی وجود دارد که میتواند در مدیریت علائم کمک کند.
از روشهای درمانی متنوعی مانند مداخله رفتاری تا داروهای تجویزی مختلف میتوان استفاده کرد. اهمیت دارد که این موارد را با پزشک خود مطرح کنید تا بهترین راهکار برای مدیریت اختلال کمبود توجه و بیش فعالی خود پیدا کنید. ممکن است ترکیبی از درمانهای مختلف مانند درمان رفتاری و مصرف دارو بهترین نتیجه را به ارمغان بیاورد.