تصور کنید چیزهایی را می‌بینید که باعث ترس وحشت در شما می‌شود و نمی‌توانید آن‌ها را از زندگی خود حذف کنید یا صداهایی را می‌شنوید که نمی‌توانید آن را به دیگران توضیح دهید که به آن توهم در بیماران آلزایمری می‌گویند.
برای تعداد زیادی از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر کاهش حافظه می‌تواند باعث توهمات بصری و شنوایی شود.
هنگامی که بیماری آلزایمر پیشرفت می‌کند و باعث کاهش توانایی‌های شناختی می‌شود توهمات شدیدتر می‌شوند.
بیماری آلزایمر یک اختلال در سیستم عصبی مرکزی است که بر قدرت حافظه، تفکر، استدلال و توانایی‌هایی فردا اثرات مخرب بر جای می‌گذارد.
تقریباً یک سوم از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر به خصوص آن‌هایی که در مراحل آخر بیماری هستند روان‌پریشی را تجربه می‌کنند که شامل توهم و هذیان می‌باشد.
توهمات برای خود فرد و مراقبین آن‌ها بسیار دلهره آور است؛ زیرا زمانی که بیماران آلزایمری به توهم دچار می‌شوند ممکن است که باعث ترس شدید اطرافیان خود شوند.
در ادامه این مطلب از توهم در بیمارام آلزایمری با کلینیک تخصصی روزمهر همراه باشید.
توهم در بیماران آلزایمری
توهمات آلزایمری باعث احساسات ناخوشایند و درک نادرست از محیط پیرامون اطراف خود می‌شود.
در حالی که در مرحله‌های اولیه بیماری نادرتر است؛ اما با پیشرفت بیماری توهمات شدیدتر می‌شوند تقریباً 30 درصد از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر به روان‌پریشی مرتبط با زوال عقل مبتلا هستند.
توهمات چیست؟
تجربیات حسی هستند که از نظر بیماران آلزایمری واقعی به نظر می‌رسند؛ اما در اصل توسط ذهن شما ایجاد می‌شوند.
آن‌ها می‌توانند بر هر 5 حواس انسان تأثیر بگذارند، به‌عنوان‌مثال ممکن است در خانه صداهایی را بشنوید که کسی قادر به شنیدن آن نباشد یا تصویر غیر واقعی را مشاهده کنید.
این علائم گاهی خود ممکن است ناشی از مصرف داروهای آلزایمری، الکل، مواد مخدر و بیماری‌هایی مانند صرع نیز باشد.
توهم در بیماری آلزایمر چگونه است؟
شایع‌ترین نوع توهمات در بیماران آلزایمری توهمات بصری است. آن‌ها در بیشتر مواقع با بی قراری و نوسانات خلقی آشکار می‌شوند.
علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:
دیدن افراد یا حیوانات و اشیایی که واقعی نیستند: این یک علامت شایع توهمات بصری در بیماری آلزایمر است.
برای مثال ممکن است یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر، همسری که از دست داده است را در حال ایستاده درب منزل بیند یا یک میز یا لامپی را مشاهده کند که واقعی نیستند.
تعبیر نادرست در محرک‌های دیداری: یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است یک پیراهن روی صندلی را با یک سگ اشتباه بگیرد و یا ممکن است نورهای منعکس شده از آینه و پنجره را به اشتباه تعبیر کنند.
احساس سردرگمی و ناراحتی شدید: بیماران ممکن است به دلیل توهمات شدید گیج، آشفته و دچار اضطراب شوند؛ زیرا تشخیص واقعی از غیر واقعی برای آن‌ها دشوار است.
نوسانات خلقی: توهم در بیماران آلزایمری باعث تغییرات خلق و خو مانند افسردگی، اضطراب و ترس می‌شوند.
هذیان‌ها:در تحقیقاتی در سال 1227 نشان می‌دهد که بیشتر از یک سوم از افراد مبتلا به بیماری آلزایمر توهمات دیداری و هذیان‌ها تجربه می‌کنند.
به هذیان‌ها شواهد غیر قابل انکار و باورهای نادرست می‌گویند.
علت بروز توهم چیست؟
علت دقیق توهمات در بیماری آلزایمر هنوز شناسایی نشده است.
اما به احتمال زیاد توسط تغییرات اساسی که در مغز با پیشرفت بیماری اتفاق می‌افتد ایجاد می‌شوند که شامل موارد زیر است:
آسیب به سلول‌های عصبی در مغز: با پیشرفته شدن بیماری آلزایمر، آسیب‌های وسیعی به سلول‌های مغزی از جمله انتقال دهنده‌های عصبی و سیگنال‌های آن‌ها وارد می‌شود.
این امر پردازش منظم اطلاعات حسی را دچار اختلال می‌کند و منجر به درک نادرست محرک‌های حسی و در نتیجه توهمات می‌شود.
زوال عقل شناختی: نقص در حافظه، ادراک و توجه می‌تواند توانایی‌های فرد را برای درک محیط اطراف پیرامون خود مختل کنید که در نهایت منجر به توهم می‌شود.
عدم تعادل پیام رسان‌های عصبی: تجمع پروتئین‌های رسوبی غیر طبیعی مانند آمیلوئید در مغز می‌تواند فعالیت‌های سلول‌های عصبی و پیام رسان‌های عصبی مانند استیل کولن، سروتونین، و دوپامین را مختل کنند این تغییرات منجر به توهم می‌شوند.
مبتلا به چند بیماری به صورت هم زمان: افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است که بیماری‌هایی دیگری مانند زوال عقل لوی و پارکینسون را داشته باشند که منجر به خطرات بالا در توهم می‌شوند.
توهم در بیماران آلزایمری در چه مرحله‌ای اتفاق می‌افتد؟
شدت بیماری و علائم آن در هر فردی متفاوت است، در نتیجه توهم نیز می‌تواند در هر مرحله‌ای اتفاق بیفتد. با پیشرفت زوال عقل این توهم‌ها شدیدتر می‌شوند.
مرحله اولیه (خفیف): توهم در بیماری آلزایمر کمتر اتفاق می‌افتد.
متوسط: افراد ممکن است مشکلات بیشتری در حافظه، ارتباطات و فعالیت‌های روزانه دارند در نتیجه توهمات بینایی در این مرحله شدیدتر است.
مرحله آخر (شدید): افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در این مرحله اغلب دچار اختلالات شناختی شدید می‌شوند و استقلال خود را به طور کامل از دست می‌دهند و نیازمند کمک دیگران هستند.
توهمات ممکن است خیلی شدیدتر باشند؛ مانند شنیدن صداهای مختلف و بوهایی که واقعی نیستند.
چگونه به توهمات آلزایمری پاسخ دهیم؟
مراقبت از یک فرد مبتلا به آلزایمر که دچار توهمات شدید است ممکن است چالش‌برانگیز باشد؛ اما چندین راحل ممکن است. جود داشته باشد که شامل موارد زیر است:
آرامش خود را حفظ کنید: هنگامی که فرد عزیز شما دچار توهم می‌شود. اولین قدم حفظ خون سردی خود می‌باشد.
شما می‌توانید از تکنیک‌های تمدد اعصاب مانند تمرینات تنفسی را برای آرامش خود امتحان کنید.
به فرد دچار توهم بگویید من می‌دانم شما چه چیزی را می ببینید و در این جا هستم که به شما کمک کنم.
تکنیک‌های حواس پرتی: وقتی فرد دچار توهم می‌شود سعی کنیم حواس آن را به چیزهای مختلف پرت کنید؛ مانند پیاده روی، رقصیدن، موسیقی‌های آرامش بخش.
آسایش را فراهم کنید: از عملکردهای آرامش بخش مانند نوازش، گرفتن دست‌ها، بغل کردن و استفاده کلمات محبت آمیز می‌تواند کمک کننده باشد تا بیمار آلزایمری احساس امنیت کند.
محیط امن: محیط‌های اطراف را به خوبی روشن نگه دارید و محرک‌های حسی مانند صداهای بلند و نورهای روشن به خصوص سبز رنگ را که در ایجاد توهم نقش دارند به حداقل برسانید.
چگونه بفهمیم بیمار آلزایمری دچار توهم شده است؟
در اینجا علائمی وجود دارد که نشان می‌دهد فرد عزیز شما دچار توهم شده است:
تعامل با افراد و اشیا مختلف: مراقب رفتارهای غیر طبیعی مانند افراد یا اشیایی که غیر واقعی هستند باشید.
احساس ترس و هیجان: اگر فرد مبتلا به بیماری آلزایمر علائم روان‌پریشی شدیدی را نشان می‌دهد و قادر به توضیح آن نیست به احتمال زیاد به توهم مبتلا باشد.
تعبیر نادرست محیط: افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است اشیا، افراد یا مکان‌هایی را درک کنند که با واقعیت سازگاری ندارد به عنوان مثل یک قفسه کتاب را با همسر متوفی خود اشتباه بگیرند.
تشخیص توهم در بیماران آلزایمری
اگر شما به این مشکوک هستید که خود یا یکی اطرافیان نزدیکتان به توهم مبتلا است و تصورات واقعی از محیط اطراف خود ندارد سریعاً به پزشک متخصص مراجعه فرمایید.
پزشکان ممکن است درمورد علائم شما سؤالاتی را بپرسند و یک معاینه فیزیکی برای شما انجام دهند و یا آزمایش‌هایی مانند خون، ادرار و سی تی اسکن را توصیه کنند.
اگر با فردی رو روبه شدید که توهم دارد او را تنها نگذارید.
در توهمات شدید ممکن است که فرد دچار ترس و پارانویا شود که این امر باعث اعمال و رفتارهای خطرناکی در فرد می‌شود.
فرد را تنها نگذارید و همیشه با او به نزد پزشک. بروید تا احساس کند که حامی قوی دارد.
همچنین می‌توانید به سؤالات پزشک و دفعات بروز و علائم آن پاسخ دهید.
چه چیزی باعث توهم در بیماری آلزایمر می‌شود؟
مصرف مواد
استفاده از مواد مخدر یکی از رایج‌ترین علت‌های توهم است.
افرادی آلزایمری که به الکل و مواد مخدری مانند کوکائین اعتیاد دارند بیشتر از افراد عادی مبتلا به آلزایمر دچار توهم می‌شوند.
همچنین داروهای توهم زایی مانند PCP وLSD باعث ایجاد توهمات شدیدی نیز می‌شوند.
کمبود خواب
کمبود خواب کافی نیز می‌تواند منجر به توهم در بیماران آلزایمری شود اگر در طول شبانه روز خوب نخوابیده باشید ممکن است بیشتر در معرض خطر توهم قرار بگیرید.
همچنین ممکن است قبل از خواب توهماتی را به عنوان توهمات هیپناگوژیک تجربه کنید.
ممکن است قبل از بیدار شدن توهماتی را به نام هیپنوپومپیک را تجربه کنید.
داروها
بعضی از داروهای آلزایمری هستند که باعث توهم، افسردگی می‌شوند.
داروهای ضد صرع ممکن است که علائم توهم را در فرد ایجاد کند.
انواع توهم در بیماران آلزایمری
توهم ممکن است بویایی، چشایی، بصری و لمسی باشد که شامل موارد زیر است:
توهم بصری
توهمات دیداری شامل اجسام، افراد و نورهایی می‌باشند که واقعی نیستند.
به‌عنوان‌مثال افرادی را می ببیند که در اتاق حضور ندارند یا چراغ‌های چشمک زن که هیچ فرد دیگری نمی‌تواند آن را ببیند.
توهمات بویایی
این توهم‌ها احساسات بویایی شما را درگیر می‌کنند. افراد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است در نیمه شب بوی بدی را استشمام کنند یا احساس کنند که بدنشان بوی نامطبوعی را می‌دهد.
محرک‌های توهمی عطرها و گل‌ها می‌توانند باشند.
توهمات شنوایی
این تو توهم‌ها در بیماران آلزایمری نسبتاً رایج هستند ممکن است بشنوید که افرادی با شما صحبت می‌کنند و به شما می‌گویند که کارهای خاصی را انجام دهید.
این صداها ممکن است خشن، نرم و با ملایمت باشد.
توهمات لمسی
این نوع توهم در بیماران آلزایمری نادر است؛ اما ممکن است در بعضی از افراد اتفاق بیفتد.
ممکن است این توهم‌ها باعث احساس حرکت و لمس در بدن شما شود.
برای مثال احساس می‌کنید که یک حشره بر روی پوست شما در حال خزیدن است یا در اعضای داخلی شما در حال حرکت کردن می‌باشد.
همچنین ممکن است احساس کنید فردی بدن شما را دارد لمس می‌کند.
درمان توهم آلزایمر
مدیریت توهم آلزایمر معمولاً به عوامل مختلفی از جمله علائم و شدت بیماری بستگی دارد و همچنین سابقه پزشکی و خانوادگی نیز مهم هستند.
کنترل توهم‌ها شامل موارد زیر است:
مداخلات غیر دارویی:
اولین خط کمک به درمان توهم در بیماران آلزایمری مداخلات غیر دارویی است شما می‌توانید با کم کردن صدا و نورها یک محیط امن را برای فرد مبتلا ایجاد کنید.
درمان بیماری زمینه‌ای: رسیدگی به وضعیت‌های پزشکی مانند عفونت‌ها و عدم تعادل ساختار متابولیکی می‌تواند باعث بروز توهم شود در نتیجه این عوامل باید درمان شوند.
داروها
داروهای ضد روان‌پریشی مانند نوپلازید (پیماوانسرین) برای دوره کوتاهی برای مدیریت توهمات می‌تواند کمک کننده باشد.
از داروهای ضد روان‌پریشی به مدت محدود استفاده می‌کنند؛ زیرا باعث اثرات مخربی را بر روی بدن می‌گذارد همچنین باعث کاهش بیشتر عملکردهای شناختی در بیماران آلزایمری می‌شود.
توهم‌ها معمولاً در مراحل آخر آلزایمر اتفاق می‌افتند؛ ولی همیشه این چنین نیست. توهمات آلزایمری بیشتر دیداری هستند و فرد مورد علاقه شما شاید در حال صحبت با فرد یا شیء باشد که آن جا نیست.
اگر فرد عزیز شما دچار توهم می‌شود بهترین کاری که می‌توانید برای آن انجام دهید این است که آرامش خود را حفظ کنید و فضا را برای فرد مورد علاقه‌تان ایمن و راحت کنید.
ممکن است برای مدیریت توهمات داروهایی مصرف شود؛ اما به طور کلی مراقبت از فرد بیمار اولین خط درمان است.
