اوتیسم چیست؟ علائم، عوامل، راه های تشخیصی و درمانی آن را بشناسید!

در اعماق وجود برخی انسان‌ها، دنیایی متفاوت نهفته است، دنیایی که با رنگ‌ها و صداهایی منحصر به فرد می‌درخشد و با منطقی متمایز، به درک و دریافت پیرامون خود می‌پردازد، این دنیای شگفت‌انگیز، طیف اوتیسم نام دارد اما در واقع اوتیسم چیست؟

اوتیسم یک اختلال عصبی است که برای اولین بار در سال 1943 توسط دکتر لئو کانر ارائه شد. این اختلال می تواند  بر نحوه‌ی ارتباط و تعامل افراد با دنیای اطرافشان اثر می‌گذارد. این افراد، در برقراری ارتباط کلامی و غیرکلامی، رفتارهای اجتماعی و علایق و فعالیت‌ها، الگوهایی متفاوت از انسان‌های عادی را دنبال می‌کنند.

اما اوتیسم به معنای نقص یا ناتوانی نیست، بلکه تنوعی شگفت‌انگیز در خلقت بشر است. افراد دارای اوتیسم با ذهنی خلاق، حافظه‌ای قدرتمند و دیدگاهی منحصر به فرد، می‌توانند نگرش‌های نو و ایده‌های بدیعی را به ارمغان بیاورند.

در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، با اوتیسم از جنبه‌های مختلف آشنا خواهیم شد و به بررسی علائم، تشخیص، انواع و سطوح مختلف آن می‌پردازیم و راه‌های کمک به افراد دارای اوتیسم و نقش خانواده می‌پردازیم.

اوتیسم (ASD) چیست ؟

به زبان ساده‌تر اگر بخواهیم اوتیسم چیست را توضیح دهیممی‌توان گفت که افراد دارای اوتیسم، دنیا را به گونه‌ای متفاوت درک و تجربه می‌کنند.

اوتیسم که امروزه با نام اختلال طیف اوتیسم (ASD) شناخته می‌شود. این اختلال عصبی یکی از نوع‌های ناتوانی‌های رشدی است که ناشی از تفاوت‌های مغزی کودکان است. افراد مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ممکن است رفتار، تعامل و یادگیری خود را به شکل‌های منحصر به فردی از دیگران اجرا کنند. آنها ممکن است در برقراری ارتباطات اجتماعی و در تفسیر و استفاده از زبان غیرکلامی و کلامی دچار مشکل شوند.

با این حال، اوتیسم به معنای نقص یا ناتوانی نیست. افراد مبتلا به اوتیسم می‌توانند استعدادهای خاصی داشته باشند و با راهنمایی و پشتیبانی مناسب قابلیت پیشرفت و توسعه دارند. اما به دلیل وجود مشکلات در ارتباطات و تعاملات اجتماعی، نیاز به حمایت و آموزش‌های ویژه دارند تا بتوانند در جوامع بهتری زندگی کنند.

علائم رایج اوتیسم چیست؟

اختلال طیف اوتیسم (ASD) بر نحوه درک و تعامل فرد با جهان تأثیر می گذارد. در اینجا به برخی از علائم رایج اشاره شده است:

• تعامل اجتماعی: کودکان مبتلا به ASD ممکن است در بازی با دیگران، دوست یابی یا نوبت گرفتن مشکل داشته باشند. آنها ممکن است گوشه گیر به نظر برسند یا ترجیح دهند تنها باشند.

• ارتباط: درک زبان گفتاری، استفاده از حرکات و تماس چشمی می تواند چالش برانگیز باشد. رشد گفتار ممکن است به تأخیر بیفتد، یا ممکن است عباراتی را تکرار کنند یا از الگوهای زبانی غیرعادی استفاده کنند.

• رفتارهای تکراری: برخی از کودکان مبتلا به ASD در کارهای روزمره آرامش پیدا می کنند و ممکن است از تغییرات خوششان نیاید. آنها ممکن است در حرکات تکراری شرکت کنند یا علاقه شدیدی به موضوعات خاص داشته باشند.

• حساسیت های حسی: صداها، بافت ها یا نورهایی که معمولی به نظر می رسند ممکن است برای افراد مبتلا به ASD طاقت فرسا باشند. آنها همچنین ممکن است به دنبال تجربیات حسی خاصی باشند.

علائم رایج اوتیسم در کودکان و نوزدان 

مشکلات در تعاملات اجتماعی اوتیسم چیست؟

• به ندرت به نام خود پاسخ می‌دهد یا به نظر می‌رسد که اصلاً به شما توجه نمی‌کند.
• تا 6 ماهگی لبخند نمی‌زند یا عبارات گرم و شادی ندارد.
• تا 9 ماهگی با شما یا افراد دیگر درگیر لبخند زدن، صدا زدن و بازی‌های چهره نمی‌شود.
• تا 12 ماهگی غرغر نمی‌کند.
• تا 12 ماهگی از حرکاتی مانند دست زدن یا تکان دادن دست استفاده نمی‌کند.
• تا 12 ماهگی در هیچ بازی رفت و برگشتی مانند “پیک یک بو” شرکت نمی‌کند.
• تا 16 ماهگی هیچ کلمه‌ای نمی‌گوید.
• تا 24 ماهگی هیچ عبارت دو کلمه‌ای معنی‌دار (بدون تقلید یا تکرار) به زبان نمی‌آورد.
• هر گونه از دست دادن مهارت‌های زبانی، گفتاری یا اجتماعی.

رفتارها یا علایق محدود یا تکراری:

• اسباب بازی‌ها را به طور مرتب در ردیف قرار می‌دهد یا همیشه به یک روش خاص با آنها بازی می‌کند.
• باید از روال‌های خاصی پیروی کند و به هرگونه تغییر در روتین واکنش‌های شدید نشان می‌دهد.
• علایق وسواسی یا بسیار غیرمعمولی دارد.
• حساسیت حسی قابل توجهی مانند بیزاری از صداهای بلند، بیزاری از بافت‌های خاص یا تمایل شدید به خوردن غذاهای خاص.
• رفتارهای حسی مانند نگاه کردن به اشیاء از گوشه چشم (نگاه کردن)، بو کردن یا لیسیدن اشیاء.

مهم است که به یاد داشته باشید که ASD یک طیف است. شدت علائم می تواند بسیار متفاوت باشد و برخی از افراد مبتلا به ASD ممکن است در زندگی روزمره بسیار خوب عمل کنند. مداخله و حمایت زودهنگام می تواند تفاوت قابل توجهی در کمک به افراد مبتلا به ASD برای رسیدن به پتانسیل کامل خود ایجاد کند.