تصور کنید در گردابی از نگرانی‌های بی‌وقفه غرق شده‌اید، گویی دغدغه‌ها و ترس‌های بی‌دلیل، امان شما را بریده و زندگی‌تان را فلج کرده‌اند، تمرکزتان را از دست داده‌اید، بی‌خوابی امانتان را بریده و دائماً در حال تجسم بدترین اتفاقات هستید، این‌ها تنها گوشه‌ای از رنج‌های اختلال اضطراب عصبی هستند؛ اما اختلال اضطراب عصبی چیست؟ این اختلال، نوعی تشویش و نگرانی مزمن و غیر قابل کنترل است که زندگی روزمره فرد را مختل می‌کند.
اضطراب عصبی، فقط به یک نگرانی ساده محدود نمی‌شود، بلکه تار و پود زندگی فرد را در بر می‌گیرد و او را در قفس ترس و وحشت اسیر می‌کند.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، همراه ما باشید تا به اعماق ذهن آشفته فردی که مبتلا به اضطراب عصبی است سفر کنیم و با زوایای پنهان این اختلال آشنا شویم.
اختلال اضطراب عصبی چیست؟
اختلالات روانی یک نوع اختلال روانی است که می‌تواند باعث استرس‌های زیاد، افسردگی، احساس عصبی بودن و بیماری‌های روانی و جسمی شود.
همه افراد در زندگی خود از عوامل مختلفی عصبانی و ناراحت می‌شوند. برخی افراد می‌توانند به راحتی خشم خود را کنترل کنند، در حالی که دیگران نمی‌توانند خشم خود را کنترل کرده و باعث آسیب رساندن به اطرافیان می‌شوند. خشم یک واقعه‌ای است که ممکن است برای چند دقیقه ادامه داشته باشد و فرد به زودی به زندگی عادی خود باز می‌گردد. اما در اختلال اضطراب عصبی، فرد احساس نگرانی و خشم را به طور مکرر و مداوم تجربه می‌کند که ممکن است منجر به انزوا و از دست دادن روابط اجتماعی و خانوادگی شود.
اختلالات اضطراب عصبی همراه با علائم فیزیکی از قبیل دهانی خشک، دست‌های عرق کرده، سرگیجه و کاهش اعتماد به نفس همراه است. این احساسات غیر قابل مدیریت می‌توانند مشکلات جدی را در زندگی روزمره فرد ایجاد کنند.
در صورت تجربه این نوع عوارض، مهم است که با متخصصین روان‌شناس یا پزشک مشورت کنید تا به شما کمک کنند تا با این احساسات مقابله کنید و راه‌های موثر برای مدیریت آنها را یاد بگیرید.
علائم اختلال اضطراب عصبی چیست؟
علائم اختلال اضطراب عصبی ممکن است بین افراد متفاوت باشد، اما در کل عبارتند از:
- افسردگی و احساس ناراحتی مداوم
- بی‌قراری و عصبانیت مداوم
- دشواری در تمرکز و تفکر مناسب
- مشکلات خواب، مثل بیدار شدن زودهنگام و دشواری در خوابیدن
- علائم جسمی مانند سردرد، درد عضلانی، مشکلات گوارشی و تنگی نفس
- راهروهای پلکانی، سردرگمی و تعریق بیش از حد
- افکار و نگرانی‌های بیشتر از حد در مورد شرایط آینده
- اجتناب از موقعیت‌هایی که می‌توانند اضطراب را افزایش دهند، مانند ترس از ترس از ترس اجتماعی
- تغییرات روزمره که ممکن است عملکرد و فعالیت روزانه را متأثر کنند، مانند عدم توانایی در انجام وظایف روزانه یا انجام آنها با استرس زیاد
این علائم می‌توانند در اختلالات اضطراب متنوعی مانند اختلال اضطراب عمومی (GAD)، اختلال ترس اجتماعی، اختلال ترس وحشتی (ترس از شرایط خاص) و فوبی‌ها مشاهده شوند. این علائم ممکن است در برخی افراد برای مدت کوتاهی و در برخی افراد برای مدت طولانی‌تر ظاهر شود.
اگر شما یا کسی که می‌شناسید این‌گونه علائم را تجربه می‌کند، بهتر است به یک روانپزشک یا روان‌شناس متخصص مراجعه کنید. این متخصصان می‌توانند تشخیص دقیقی را برای شما قرار دهند و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.
تفاوت اضطراب و اختلال اضطراب عصبی چیست؟
اضطراب و اختلال اضطراب عصبی دو وضعیت روانی هستند که هرچند ممکن است در برخی جنبه‌ها به هم شبیه باشند، اما تفاوت‌های اساسی با یکدیگر دارند. اضطراب به عنوان یک واکنش روانی شناخته می‌شود که با ترس و نگرانی بی‌مورد همراه است، در حالی که اختلال اضطراب عصبی به وضعیتی اشاره دارد که در آن فرد به طور مکرر و شدید احساس عصبانیت و خشم می‌کند که می‌تواند به صورت اضطراب ظاهر شود.
تفاوت‌های اصلی
- ماهیت واکنش‌ها: اضطراب عمدتاً با نگرانی، ترس و دلهره همراه است، در حالی که اختلال اضطراب عصبانیت بیشتر با واکنش‌های خشم‌آلود و عصبانیت شدید مشخص می‌شود.
- علائم و نشانه‌ها: اضطراب ممکن است با علائمی مانند تپش قلب، لرز، تعریق و احساس خفگی همراه باشد. اختلال اضطراب عصبی ممکن است شامل علائم فیزیکی مشابهی باشد، اما به علاوه، علائم رفتاری مانند پرخاشگری، انفجارهای خشم و تحریک‌پذیری بالا را نیز شامل می‌شود
- علل و محرک‌ها: اضطراب می‌تواند به دلیل ترس‌های ناشناخته یا نگرانی‌های مبهم ایجاد شود، در حالی که اختلال اضطراب عصبی ممکن است به دلیل مواجهه با موقعیت‌های خاصی که باعث خشم یا عصبانیت می‌شوند، بروز کند.
اختلال اضطرابی عصبی چه اثراتی بر روی مغز می‌گذارد؟
اضطراب معمولاً دو ناحیه از مغز را تحت تأثیر قرار می‌دهد که شامل آمیگدال و هیپوکامپ می‌باشد. وقتی مغز اضطراب را تشخیص می‌دهد، مواد شیمیایی خاصی را از طریق انتقال‌دهنده‌های عصبی به سایر اندام‌های بدن ارسال می‌کند. این موضوع می‌تواند منجر به واکنش‌های فیزیکی مانند تعریق بیش از حد و ضربان قلب شدید شود.
با این حال مغز انسان به طور مداوم اضطراب را کنترل می‌کند و این امر باعث می‌شود انرژی زیادی را از دست بدهد و ممکن است فعالیت‌های روزانه را تحت تأثیر قرار دهد.
استرس و اضطراب عصبی در طولانی مدت می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت جسمی فرد داشته باشد. اضطراب‌های مداوم ممکن است فرد را به بیماری‌های قلبی، ضعف سیستم ایمنی بدن و درد عصبی معده تمایل دهد. تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که اضطراب عصبی می‌تواند تغییراتی در ساختار هیپوکامپ و قشر جلویی مغز ایجاد کند. این آسیب‌ها می‌توانند منجر به زوال عقل و اختلالات شناختی خفیف در فرد شوند.
علت اختلال اضطراب عصبی چیست؟
هنوز دانشمندان علت دقیق و مشخصی برای اختلالات اضطرابی عصبی پیدا نکرده‌اند؛ اما تجربیات تلخ و آسیب‌زا گذشته، عوامل ژنتیکی و پیام رسان‌های عصبی نقش مهمی در ایجاد اختلالات عصبی دارند.
علت‌های اضطراب اختلالی شامل موارد زیر است:
- نوسانات هورمونی
- وراثت که باعث تغییرات شدید در واکنش‌های شیمایی مغز می‌شود
- تجربه‌های گذشته یا دوران کودکی رنج‌آور
- مشکلات روحی و جسمی
- وضعیت مالی یا اقتصادی زندگی
- اثرات مخرب بعضی از داروها
- مصرف الکل
- استعمال دخانیات
بر اساس آمار سازمان وزارت بهداشت، تقریباً ۳۰ درصد از مردم ایران به اختلالات اضطراب عصبی مبتلا هستند. اختلال اضطراب عصبی باعث ترس و نگرانی‌های پیش از اندازه و بدون دلیل مشخصی می‌شود و زندگی افراد را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
عوارض اختلال اضطراب عصبی
اضطراب عصبی در واقع می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت جسمانی فرد داشته باشد. در اینجا برخی از علائم فیزیکی رایج که ممکن است رخ دهد آورده شده است:
1.مشکلات تنفسی
در طول دوره‌های اضطراب عصبی، فرد ممکن است هیپرونتیلاسیون را تجربه کند که تنفس سریع و کم عمق است. این می‌تواند منجر به کاهش سطح اکسیژن در ریه‌ها شود و علائمی مانند نفس کشیدن و علائم اضطراب را شدیدتر کند.
2. مشکلات قلبی
اضطراب عصبی می‌تواند بر گردش خون تأثیر بگذارد و منجر به افزایش ضربان قلب و فشار خون بالا شود. همچنین می‌تواند باعث انقباض عروق شود که باریک شدن رگ‌های خونی است. این می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن شود که منجر به تعریق بیش از حد و گاهی اوقات حتی به دلیل احساس سرما می‌شود.
4. معده عصبی
بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مشکلات مربوط به معده را تجربه می‌کنند. شرایط سلامت عاطفی یا روانی که بر روده و سیستم گوارشی تأثیر می‌گذارد می‌تواند باعث معده درد عصبی شود. شدت معده درد اغلب با سطوح بالاتر استرس و اضطراب افزایش می‌یابد
این علائم شایع عبارتند از:
- احساس غم
- لرزش بدن
- نفخ مکرر
- حالت تهوع
5. سردرد
افرادی که دارای اختلالات اضطراب عصبی هستند، بیشتر به دو نوع سردرد تنشی و میگرن ابتلا می‌کنند.
1. سردردهای تنشی
این نوع سردرد‌ها معمولاً ناشی از اضطراب‌های عصبی و افسردگی هستند و باعث درد خفیف تا شدید در پشت چشم‌ها و گردن می‌شوند و در اکثر موارد سرتاسر سر را درگیر می‌کنند.
2. سردرد میگرن
میگرن باعث درد در یک نقطه از سر می‌شود و اغلب به صورت ضربانی احساس می‌شود و فعالیت‌های روزمره شما را مختل می‌کند.
راه‌های درمانی اختلال اضطراب عصبی
طبق پیشنهاد پزشکان، چندین روش توصیه شده برای درمان اختلالات اضطرابی وجود دارد:
1. داروها:
داروهای ضد اضطراب مانند بوسپیرون می‌توانند در کوتاه مدت به کنترل علائم کمک کنند، اما به دلیل ماهیت اعتیادآور آنها، معمولاً برای مدت محدودی تجویز می‌شوند.
داروهای ضد افسردگی اغلب برای کاهش و تسکین علائم اضطراب استفاده می‌شوند.
داروهای فشار خون می‌توانند به مدیریت علائم فیزیکی مانند ضربان قلب سریع و مشکلات تنفسی کمک کنند.
بتا بلاکرها مانند بنزودیازپین‌ها که در ابتدا برای بیماری‌های قلبی تجویز می‌شدند، امروزه توسط پزشکان برای درمان کوتاه‌مدت علائم اضطراب توصیه می‌شوند؛ زیرا اعتیاد آور هستند.
2. درمان شناختی رفتاری (CBT):
CBT یک شکل پرکاربرد گفتگو درمانی است که می‌تواند با راهنمایی یک درمانگر یا پزشک به کاهش علائم اضطراب کمک کند.
این رویکرد به افراد کمک می‌کند تا الگوهای افکار منفی را بشناسند و به آنها رسیدگی کنند، و آنها را قادر می‌سازد تا بهتر با موقعیت‌های چالش برانگیز کنار بیایند و به شیوه‌ای سازنده‌تر پاسخ دهند.
مهم است که با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید تا مناسب‌ترین برنامه درمانی را برای نیازها و شرایط خاص خود تعیین کنید.
چه راه هایی برای درمان اختلال اضطراب عصبی در خانه می‌توان انجام داد؟
برای کنترل خشم و در اضطراب عصبی، می‌توانید اقدامات زیر را در خانه انجام دهید:
1. تمرینات تنفسی و آرامش:
تمرین تنفس عمیق و آرامش بخش می‌تواند به کنترل خشم و اضطراب کمک کند. تمرین‌های تنفسی مثل تنفس عمیق و آهسته می‌تواند فشارهای روحی و جسمی را کاهش دهد.
2. ورزش و فعالیت‌های بدنی:
ورزش منظم مانند پیاده روی، دوچرخه سواری یا یوگا می‌تواند به تخلیه انرژی منفی و کاهش استرس کمک کند.
3. مدیتیشن و آرامش بخشی:
مدیتیشن و تمرینات آرامش بخشی می‌توانند به تمرکز و آرامش شما کمک کنند و از افزایش خشم و اضطراب جلوگیری کنند.
4. تغذیه سالم:
مصرف غذاهای سالم و متوازن مانند میوه‌ها، سبزیجات، مغزها و غلات کامل می‌تواند به بهبود وضعیت روحی و جسمی کمک کند.
5. مراقبت از خود:
اهمیت بخشیدن به خواب کافی، مدیریت زمان، ایجاد روال‌های روزانه سالم و انجام فعالیت‌های لذت‌بخش برای خود از دیگر روش‌های موثر برای کنترل خشم و اضطراب است.
سخن پایانی
اختلال اضطراب عصبی چیست؟ اختلال اضطراب عصبی یک وضعیت روانی است که با نگرانی مداوم، ترس نامناسب و ناراحتی همراه است.
این اختلال می‌تواند زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار داده و کیفیت زندگی را کاهش دهد. افراد مبتلا به اختلال اضطراب عصبی ممکن است با سختی در مواجهه با موقعیت‌های استرس‌زا و اجتماعی روبرو شوند.
اختلال اضطراب عصبی می‌تواند با ترکیبی از عوامل ژنتیکی، شیمیایی و محیطی به وجود آید. درمان این اختلال معمولاً شامل ترکیبی از روش‌های دارویی و روان‌درمانی است.
داروها می‌توانند به کنترل علائم اضطراب کمک کنند، در حالی که روش‌های روان‌درمانی مانند مشاوره و ترکیب‌هایی از تکنیک‌های مثبت‌نگری و مدیریت استرس می‌توانند به فرد کمک کنند تا با اضطراب خود بهتر مقابله کند.
مهم‌ترین نکته این است که اگر شما یا کسی که می‌شناسید به اختلال اضطراب عصبی مبتلا هستید، بهتر است با یک متخصص بهداشت روانی مشورت کنید. این تخصصی‌ها می‌توانند تشخیص دقیق بگذارند و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کنند تا بهبود و کنترل بهتری برای اضطراب خود داشته باشید.
