اختلالات مرتبط با فوبیا ، انواع فوبیاها و در ذهن افراد مبتلا به فوبیا چه می‌گذرد؟

در دنیای پیچیده و چالش‌برانگیز امروز، اختلالات مرتبط با فوبیا به عنوان یکی از موانع رایج و گاه نادیده گرفته شده در مسیر زندگی افراد قرار دارند. این اختلالات که ریشه در ترس‌های غیرمنطقی و اضطراب شدید دارند، می‌توانند تأثیرات عمیقی بر کیفیت زندگی، روابط اجتماعی و حتی عملکرد شغلی فرد داشته باشند.

از ترس‌های خاص مانند هراس از ارتفاع یا حیوانات گرفته تا اضطراب‌های اجتماعی که در موقعیت‌های شلوغ و ناآشنا بروز می‌کنند، فوبیاها می‌توانند در اشکال مختلفی ظاهر شوند. اما آنچه مهم است، شناخت این اختلالات و یافتن راه‌های مؤثر برای مقابله و درمان آن‌ها است تا افراد بتوانند به زندگی عادی و بدون ترس بازگردند.

اما چه چیزی در ذهن افراد مبتلا به فوبیا می‌گذرد؟ چه عواملی باعث ایجاد این ترس‌های غیر قابل کنترل می‌شوند؟ در این مقاله از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، به سفری در دنیای اختلالات فوبیا می‌رویم و به دنبال پاسخ این سؤالات خواهیم بود.

اختلالات مرتبط با فوبیا چیست؟

اختلالات مرتبط با فوبیا به گروهی از اختلالات اضطرابی گفته می‌شود که در آن‌ها فرد ترس شدید و غیرمنطقی از یک شیء، موقعیت یا فعالیت خاصی را تجربه می‌کند.

این ترس به قدری شدید است که می‌تواند باعث اجتناب فرد از موقعیت‌هایی شود که ممکن است باعث بروز فوبیا شوند، و این اجتناب می‌تواند تأثیر منفی بر زندگی روزمره و کیفیت زندگی فرد داشته باشد.

انواع مختلفی از فوبیا از جمله فوبیاهای خاص (مانند ترس از حیوانات، ارتفاعات، خون یا تزریق)، آگورافوبیا (ترس از فضاهای باز یا موقعیت‌هایی که فرار از آن‌ها دشوار است)، و فوبیای اجتماعی (ترس از موقعیت‌های اجتماعی یا عملکرد در جمع) وجود دارد.

علائم فوبیا می‌تواند شامل حملات پنیک، کوبش یا تپش قلب شدید، تنگی نفس، ناتوانی در صحبت کردن، خشکی دهان، لرز، درد یا تنگی قفسه سینه، احساس خفگی، سرگیجه، عرق کردن شدید و احساس قریب‌الوقوع بودن تهدید باشد.

 این اختلالات معمولاً با روش‌های درمانی مختلفی از جمله روان‌درمانی، دارو و یا ترکیبی از هر دو درمان می‌شوند.

عوامل خطر  مرتبط با اختلالات فوبیا

فوبیاها، ترس‌های غیرمنطقی و شدید از اشیا یا موقعیت‌های خاص هستند که می‌توانند زندگی فرد را به طور قابل توجهی مختل کنند. عوامل متعددی می‌توانند خطر ابتلا به فوبیا را افزایش دهند که به طور کلی به دو دسته ژنتیکی و محیطی تقسیم می‌شوند.

عوامل ژنتیکی:

• سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به فوبیا باشد، احتمال ابتلا به فوبیا در شما نیز افزایش می‌یابد.

• صفات شخصیتی: برخی از افراد، به طور طبیعی بیشتر از دیگران مستعد اضطراب و ترس هستند. این افراد ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به فوبیا باشند.

عوامل محیطی:

• تجربیات: تجربه یک رویداد تلخ، مانند تصادف، حمله یا بلایای طبیعی، می‌تواند خطر ابتلا به فوبیا را افزایش دهد.

• سبک فرزندپروری: والدینی که بیش از حد از فرزندان خود محافظت می‌کنند یا آن‌ها را در معرض موقعیت‌های اضطراب‌آور قرار می‌دهند، ممکن است خطر ابتلا به فوبیا را در فرزندان خود افزایش دهند.

• بیماری‌های جسمی: برخی از بیماری‌های جسمی، مانند اختلالات تیروئید یا کمبود ویتامین B12، می‌توانند خطر ابتلا به فوبیا را افزایش دهند.

عوامل دیگر:

• جنسیت: زنان بیشتر از مردان در معرض خطر ابتلا به فوبیا هستند.

• سن: فوبیاها می‌توانند در هر سنی رخ دهند، اما بیشتر در دوران کودکی و نوجوانی بروز می‌کنند.

در ذهن افراد مبتلا به فوبیا چه می‌گذرد؟

افراد مبتلا به فوبیا، در هنگام مواجهه با محرک ترس خود، طیف وسیعی از افکار و احساسات را تجربه می‌کنند. برخی از این افکار و احساسات عبارتند از:

ترس و اضطراب شدید: این ترس، آن‌قدر شدید است که می‌تواند باعث بروز علائم فیزیکی مانند تعریق، تپش قلب، لرزش، تنگی نفس، حالت تهوع و سرگیجه شود.

افکار منفی و غیرمنطقی: افراد مبتلا به فوبیا، اغلب افکار منفی و غیرمنطقی در مورد محرک ترس خود دارند. به عنوان مثال، فردی که از عنکبوت می‌ترسد، ممکن است تصور کند که عنکبوت به او حمله می‌کند و او را می‌گزد.

احساس عدم کنترل: افراد مبتلا به فوبیا، اغلب احساس می‌کنند که هیچ کنترلی بر ترس خود ندارند. این احساس عدم کنترل، می‌تواند اضطراب و ترس را تشدید کند.

اجتناب از محرک ترس: افراد مبتلا به فوبیا، برای رهایی از اضطراب و ترس، سعی می‌کنند از محرک ترس خود اجتناب کنند. این اجتناب، می‌تواند زندگی فرد را در زمینه‌های مختلف، از شغل و تحصیل گرفته تا روابط اجتماعی، تحت تأثیر قرار دهد.

احساس شرم و خجالت: افراد مبتلا به فوبیا، ممکن است از ترس خود شرمسار یا خجالت‌زده باشند. این احساس شرم و خجالت، می‌تواند مانع از مراجعه آن‌ها به متخصصان سلامت روان برای دریافت درمان شود.

در اینجا به چند نمونه از افکار و باورهای رایج در افراد مبتلا به فوبیا اشاره می‌کنیم:

• “این محرک خیلی خطرناک است.”
• “اگر با این محرک مواجه شوم، اتفاق وحشتناکی خواهد افتاد.”
• “من نمی‌توانم این ترس را کنترل کنم.”
• “من دیوانه هستم.”
• “هیچ کس نمی‌تواند من را درک کند.”

توجه به این نکته ضروری است که افکار و باورهای افراد مبتلا به فوبیا، غیرمنطقی و اغراق‌آمیز هستند. با این حال، این افکار و باورها، می‌توانند تأثیر قابل توجهی بر زندگی افراد داشته باشند.

روش‌های درمانی اختلالات مرتبط با فوبیا

روش‌های درمانی اختلالات مرتبط با فوبیا

اختلالات فوبیا، گروهی از اختلالات اضطرابی هستند که با ترس و اضطراب شدید و غیرمنطقی از اشیاء یا موقعیت‌های خاص مشخص می‌شوند. این ترس، می‌تواند زندگی فرد را در زمینه‌های مختلف، از شغل و تحصیل گرفته تا روابط اجتماعی، تحت تأثیر قرار دهد.

خوشبختانه، روش‌های درمانی متعددی برای اختلالات فوبیا وجود دارد که می‌توانند به افراد در غلبه بر ترس‌هایشان کمک کنند. در ادامه، به طور کامل و جامع به برخی از این روش‌ها اشاره می‌کنیم:

1. درمان‌های روان‌شناختی:

• درمان شناختی رفتاری (CBT): این روش درمانی، به افراد کمک می‌کند تا افکار و باورهای غیرمنطقی خود را در مورد محرک ترس شناسایی کرده و آن‌ها را با افکار و باورهای منطقی جایگزین کنند. CBT همچنین به افراد کمک می‌کند تا مهارت‌های مقابله‌ای با اضطراب را یاد بگیرند.

• درمان مواجهه: در این روش درمانی، فرد به تدریج و به طور گام به گام با محرک ترس خود مواجه می‌شود. این مواجهه، می‌تواند به صورت واقعی یا imaginal باشد.

• درمان گروهی: در این روش درمانی، افراد مبتلا به فوبیا در یک گروه با هم ملاقات می‌کنند و تجربیات خود را با یکدیگر به اشتراک می‌گذارند. این روش درمانی، می‌تواند به افراد کمک کند تا احساس تنهایی و انزوا را کمتر احساس کنند و از تجربیات و حمایت سایر افراد گروه بهره‌مند شوند.

2. درمان‌های دارویی:

در برخی موارد، ممکن است از داروها برای درمان اختلالات فوبیا استفاده شود. داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی، می‌توانند به کاهش علائم اضطراب و افسردگی مرتبط با فوبیا کمک کنند.

3. سایر روش‌های درمانی:

• هیپنوتیزم: هیپنوتیزم می‌تواند به افراد کمک کند تا اضطراب خود را در مورد محرک ترس کاهش دهند.

• طب سوزنی: طب سوزنی، یک روش درمانی سنتی چینی است که می‌تواند به کاهش علائم اضطراب و فوبیا کمک کند.

انتخاب روش درمانی مناسب برای هر فرد، به عوامل مختلفی مانند نوع فوبیا، شدت علائم، و ترجیح فرد بستگی دارد. در بسیاری از موارد، ترکیبی از روش‌های درمانی، مانند CBT و دارو درمانی، می‌تواند مؤثرترین روش درمان باشد.