آلزایمر چیست؟ نوعی بیماری زوال عقل است که بر تفکر، توانایی و رفتارهای شما برای فعالیتهای روزانه تأثیر میگذارد.
مراقبت از یک فرد مبتلا به آلزایمر میتواند خیلی دلهره آور و غمناک باشد زیرا از یاد رفتن خاطرات عزیزانشان و فرسوده شدن آنها را به مرور زمان مشاهده میکنند.
افرادی که عزیزشان به آلزایمر مبتلا شده است باید حتماً ساعتی را صرف مراقب از خود قرار دهند؛ چون ممکن است بهمرورزمان به افسردگی مبتلا شوند.
مراقبین میتواند روزیهای خاصی از هفته را صرف انجام دادن کارهای مورد علاقه خود کنند که میتواند روحیه آنها را به مراتب افزایش دهد.
این بیماری گاهی اوقات افراد بالای 40 سال درگیر خود میکند که به آلزایمر زودرس نیز شناخته میشود.
شما میتوانید با ورزش کردن، دوری از استعمال دخانیات و تغذیه مناسب از بیماری آلزایمر پیشگیری کنید.
در ادامه این مطلب درباره آلزایمر چیست؟ با کلینیک تخصصی روزمهر همراه باشید.
آلزایمر چیست؟
بیماری آلزایمر یک اصطلاح وسیعی است که در آن بر حافظه، تفکر و رفتار فرد بیمار تأثیرات منفی را میگذارد و تغییراتی را در زندگی روز مره ایجاد میکند.
آلزایمر میتواند علتهای مختلفی داشته باشد؛ مانند آسیب مغزی یا بیماریها و گاهی اوقات علت آن شناسایی نمیشود.
طبق گزارش انجمن بینالمللی آلزایمر، 60-80 درصد زوال عقل را بیماری آلزایمر تشکیل میدهد و اغلب افراد مبتلا بعد از سن 65 سالگی آلزایمر آنها تشخیص داده میشود.
اگر قبل از سن 65 سالگی بیماری آلزایمر تشخیص داده شود به آن آلزایمر با شروع جوانی نیز میگویند.
هیچ گونه درمانی که بتوانید بیماری آلزایمر را با قطعیت درمان کنید وجود ندارد؛ ولی بعضی از داروها هستند که به کاهش علائم بیماری کمک میکنند.
چه چیزی باعث بیماری آلزایمر میشود؟
مغز انسان دارای میلیونها نورون عصبی میباشد. این نورونها یا سلولهای مغزی وظیفه دارند که خاطرات، عادات و شخصیت ما را تنظیم و پردازش کنند.
سیگنالها در اتصالات بین سلولهای مغزی نقش بسیار مهمی را دارند و با نام انتقال دهندههای عصبی شناخته میشوند.
در افراد مبتلا به بیماری آلزایمر فرایندهای زیادی بر نورونهای عصبی و مواد شیمیایی اثر میگذارند.
تصور میشود که تجمع پلاکهای آمیلوئید بین نورونهای مغزی و همچنین گرههای نروفیبریلاری نقش بسیار مهمی را دارند.
پلاکتها و گرههای وظیفه دارند که باعث انتقال مواد مغذی به سایر سلولهای عصبی دیگر شوندکه برای زندگی و انجام کارها مفید است.
در خارج از سلولهای مغزی رسوبهایی به نام پلاکتهای آملیوئید وجود دارند که در کار سلولهای مغزی اختلال ایجاد میکنند و آن را از ارسال پیامهای عصبی به درستی باز میدارند.
در داخل سلولهای مغزی گرههایی نروفیبریلاری وجود دارند که با مسدود کردن غذا، انرژی و سوخت و ساز بدن سلولها را از بین میبردند.
آسیب و مرگ سلولهای عصبی باعث کوچک شدن لایهی بیرونی مغز میشود که برای حافظه، زبان و تصمیمات درست بسیار حیاتی است.
محققان هنوز مطمئن نیستند که چه چیزهایی باعث تشکیل پلاکهای رسوبی و گرهها در بیماری آلزایمر میشود.
اما چند علت مشکوک را بررسی کرد که عبارتند از:
مشکلاتی در رگهای خونی و پیوندهای ژنتیکی در اثر تغییرات هورمونی برای افراد مبتلا به بیماری آلزایمر به مرور زمان پیدا شد.
همچنین تغییرات ژنتیک و جهشهای 3 ژن را که باعث افزایش تولید پلاکهای آمیلوئید میشود در ابتلا به بیماری آلزایمر در سنین پایین مقصر میدانند.
علائم بیماری آلزایمر چیست؟
همهی ما ممکن است که در طول زندگی خود بعضی از مسائل جزعی را فراموش کرده باشیم؛ اما مبتلایان به بیماری آلزایمر در بیشتر مواقع رفتارهای عجیب غریبی را از خود نشان میدهند که با پیشرفت بیماری شدیدتر میشود.
این علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
- از یاد بردن خاطرات، مثلاً نمیتواند به یاد آورند که آیا امروز صبحانه خوردهاند یا خیر.
- اختلالات در انجام کارهای آشنا مثلاً قاشق گرفتن در دست
- مشکل در حل مسائل مختلف، مثلاً درک درستی از اعداد ندارند و نمیتوانند جمع یا تفریق کنند.
- سردر گمی درباره زمان یا مکانی که در آن قرار دارند.
- مشکلاتی در گفتار که باعث لکنت زبان و جملات نامفهوم میشود.
- کاهش بهداشت فردی، مثلاً از یاد میبرند که مسواک بزنند یا به حمام بروند.
- در تغییرات خلقی ممکن است که به صورت مداوم احساس گناه کنند.
این علائم همیشه به این معنی نمیباشد که فردی مبتلا به بیماری آلزایمر است.
شما باید برای تشخیص بیماری، به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
علائم در هر فردی متفاوت و بستگی به شدت یا خفیف بود بیماری دارد.
مبتلایان در بیشتر مواقع در صحبت کردن، فعالیتهای روزانه دچار مشکل میشوند و درک درستی از آنچه که در اطرافشان میافتد ندارند.
تشخیص آلزایمر چیست؟
محققان راه قطعی برای تشخیص بیماری آلزایمر را هنوز کشف نکردند.
ولی پزشکان میتوانند با استفاده از دستگاههای تصویر برداری و انواع آزمایشها عملکردهای ذهنی و رد سایر بیماریها را تشخیص بدهند.
متخصص ممکن است که با توجه به سابقه پزشکی، بیماریهایی که دارید، داروهایی که مصرف میکنید و همچنین سبک زندگی شما سؤالاتی را بپرسد و با استفاده از آزمایشها و تصویر برداریها تشخیص درست را به شما اعلام کند.
مراحل آلزایمر چیست؟
اول: هیچ علامت هشداری این مرحله ندارد و فرد میتواند به زندگی عادی خود ادامه دهد و اگر فردی از خانوادهاش دچار آلزایمر باشد برای دوران پیری خود از یک پزشک کمک بگیرد.
مرحله دوم: به صورت تدریجی علائم ظاهر میشوند و ممکن است شما وسایل شخصی را جایی بگذارید و به خاطر نمیآورید که آن را کجا گذاشتهاید.
مرحله سوم: عملکردهای جسمی و شناختی شما به صورت خفیف با مشکل روبه رو میشود برای مثال کاهش حافظه، حل مسائل و یادگیری آموزشهای جدید برای شما سخت میشود.
زوال عقل فرد بیمار
مرحله چهارم: معمولاً در این مرحله آلزایمر علائم آشکاری دارد که توسط پزشک به آسانی شناسایی میشود؛ اما علائم هنوز خفیف هستند و شدید نشدهاند و فرد به تدیج در کارهای روز مره دچار اختلال میشود.
مرحله پنجم: علائم به تدریج شدید میشوند فرد نیاز به مراقبت از دیگران برای انجام دادن کارهایش دارد برای مثال خوردن غذا، لباس درآوردن و دستشویی رفتن به کمک نیاز دارد.
ششم: در این مرحله بیماری خیلی شدید میشود و تقریباً فرد قادر به انجام هیچ کاری نمیباشد و نیازمند به ویلچر عصا میباشد و مجبور است که دائم بر روی تخت دراز بکشد.
مرحله هفتم: شدیدترین مرحله بیماری است و به آخرین مرحله بیماری آلزایمر نیز معروف میباشد و فرد دیگر قادر به صحبت کردن با اطرافیانش نمیباشد و حالت چهره آن تغییر میکند.
فرد در این مرحله به مراقبتهای شبانه روزی توسط مراقبین و خانوادهها احتیاج دارد.
مبتلایان به بیماری آلزایمر معمولاً بعد از تشخیص حدود 4-8 سال میتوانند به زندگی خود ادامه دهند که این مدت زمان با توجه به شدت بیماری متغیر است.
بعضی از افراد هستند که بعد از گذشت بیست سال بعد از تشخیص، عمر آنها ادامه پیدا میکند.
عوارض بیماری آلزایمر
همانطور که در قبل هم اشاره کردهایم آلزایمر یک بیماری پیشرونده است؛ یعنی به مرور زمان شدیدتر میشود و سرعت گستردهتر شدن آن در هر فردی متفاوت است و عوارض متعددی را به دنبال دارد که شامل موارد زیر است:
- ناتوانایی در برنامه ریزی و فعالیتهای روز مره؛ مانند مدیریت مالی، برنامه ریزی برای غذا
- سرگردانی در خانه و انجام کارهای تکراری
- تغییرات خلقی و شخصیتی که روابط را با انسانهای دیگر را دشوار میکند.
- توهم و هذیان، در مراحل پیشرفته چیزهایی را میبینند که از دید دیگران پنهان است.
پیشگیری از بیماری آلزایمر
هیچ راهی برای پیشگیری از بیماری آلزایمر توسط دانشمندان هنوز شناسایی نشده است.
اما شما میتوانید با مراقبت از سلامت جسمی و روحی خود به درمان این بیماری کمک کنید.
راههای پیشگیری عبارتند از:
- رژیم غذایی سالم
- سیگار نکشیدن
- جدول حل کردن
- ورزش به صورت منظم
- تقویت ذهن
شما میتوانید با راههای زیادی ذهن خود را تقویت کنید که شامل موارد زیر است:
- ارتباط برقرار کردن با دیگران
- جدول حل کردن
- یادگیری زبانهای مختلف
- انجام دادن کارهایی که به آن علاقه دارید.
آلزایمر یک بیماری پیچیده و ترسناک است که محققان و دانشمندان در حال بررسی رمز و رازهای آن هستند.
و داشتن یک رژیم غذایی مناسب و ورزش کردن به پیشگیری از آن کمک بسیار زیادی را میکند.
اگر در خانواده خود سابقه بیماری آلزایمر دارید باید با پزشک متخصص این موضوع را در میان بگذارید تا به شما گزینههای پیشگیری از آن را آموزش بدهد.
پیشرفت بیماری آلزایمر حتی با مصرف داروها نمیتواند امکان پذیر باشد ولی درمان آن میتواند به کیفیت زندگی و بهبود علائم شما کمکهای زیادی را انجام دهد.