تشنج نوزاد یکی از عواملی است که می‌تواند دچار استرس و اضطراب در بسیاری از پدر و مادرها شود، در نتیجه پزشکان اطفال و خانواده‌ها باید با هم مشارکت کرده تا علت تشنج نوزاد را شناسایی کنند.
نوزادان در طول زندگی خود ممکن است به بیماری‌های مختلفی مبتلا شوند و عوارض‌های ناشی از این بیماری‌ها صدمات جبران ناپذیری را روی سلامت جسمی و روحی آنها بگذارد.
تشنج می‌تواند باعث جلوگیری از رشد مغز، یادگیری و تمرکز نوزاد شود و در نوزادانی که زودتر به دنیا آمده‌اند و وزن آنها پایین‌تر از حد معمولی است، بیشتر اتفاق می‌افتد. سالیانه، هر 200 نفر از مردم جهان حدود 200000 نفر آنها به تشنج مبتلا می‌شوند که تشخیص آن در نوزادان بسیار سخت است.
ما در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر قصد داریم، درباره‌ی علت تشنج نوزاد برای شما صحبت کنیم. پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
علت تشنج نوزاد
تشنج در نوزاد ممکن بر اثر عوامل محیطی یا بیماری‌های مادرزادی اتفاق بیفتد. بعضی از عواملی که باعث تشنج در نوزاد می‌شوند عبارتند از:
۱- کمبود اکسیژن در نوزاد
کمبود اکسیژن گاهی اوقات در اثر حوادثی که قبل یا بعد زایمان مانند دنیا آمدن زودتر از موعد نوزاد یا در اثر ضربه به شکم در دوران حاملگی رخ می‌دهد، می‌شود خون رسانی به بافت‌ها و اندام‌های مختلف سر انجام نشود. در نتیجه اکسیژن کافی به مغز نمی‌رسد و منجر به بروز تشنج خواهد شد.
کمبود اکسیژن به دو علت می‌تواند اتفاق بیفتد که شامل موارد زیر است:
علت مادرزادی:
ممکن است در اثر بعضی از بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت، تیروئید، فشار خون بالا یا براثر عوامل محیطی مانند مسمومیت‌های دارویی یا خوراکی در دوران حاملگی و استفاده از الکل، اعتیاد به مواد مخدر در نوزاد تشنج اتفاق بیفتد.
علت‌های جنینی:
مشکلاتی که در رحم اتفاق می‌افتند؛ مانند پیچ خوردن بند ناف به دور سر جنین یا کم شدن خون در سر جنین، نقص‌های مادر زادی و زایمان‌های که دیرتر از موعد رخ می‌دهند، باعث تشنج نوزاد می‌شوند.
۲- انواع عفونت‌ها
عفونت‌های باکتریایی:
یک باکتری به نام استرپتوکوک گروه B وجود دارد که باعث ایجاد عفونت در سیستم‌های گوارشی و تناسلی در بزرگسالان می‌شود. این عفونت اگر در حین زایمان و قبل از آن درمان نشود، به نوزاد انتقال پیدا کرده و باعث تب شدید و تشنج نوزاد می‌شود.
عفونت‌های ویروسی:
یک نوع ویروس به نام آنسفالیت مغزی وجود دارد که باعث التهاب خیلی شدید در بافت‌های عصبی مغز می‌شود که آمار ابتلا به این بیماری در نوزادان بسیار بالاتر از بزرگسالان می‌باشد. این آنسفالیت مغزی در اثر ویروس‌هایی مانند سرخک، آبله مرغان و فلج اطفال اتفاق می‌افتند.
عفونت‌های انگلی:
توکسوپلاسموز یکی از بیماری‌های انگلی به شمار می‌آید که علائم بسیار زیادی شبیه به آنفولانزا دارد و باعث التهاب غده‌های لنفاوی در زیر گردن و سایر اندام‌های بدن می‌شود و ممکن است این بیماری چند هفته از زندگی نوزاد را درگیر خود کند.
این بیماری در نوزادانی که گلبول‌های سفید آنها بسیار پایین است و دچار نقص سیستم ایمنی بدن هستند، بیشتر اتفاق می‌افتد. گاهی اوقات هم ممکن است توکسوپلاسموز هیچ گونه علائمی نداشته باشد، ولی در اکثر مواقع با تب بالا همراه است.
۳- سکته‌ی مغزی در نوزادان
همه‌ی ما فکر می‌کنیم که سکته‌ی مغزی فقط در افراد پیر و سال خورده اتفاق می‌افتد؛ ولی در موارد خیلی نادر به دلیل خونریزی خیلی شدید سر ممکن است در نوزادان نیز رخ بدهد.
یکی از دلایل تشنج نوزاد سکته‌های مغز است که اگر سریع توسط پزشک متخصص به آن رسیدگی نشود منجر به فلج شدن نوزاد یا مرگ آن می‌شود. این بیماری در اثر خوردن خوراکی‌هایی مانند سبزیجات کثیف، گوشت‌های فراوری شده و تماس با خاک گربه اتفاق می‌افتد.
۴- هیدروسفالی
هیدروسفالی از ترکیب دو کلمه هیدرو به معنی آب و سفالی به معنی جمجمه تشکیل شده است. زمانی که مایع مغزی در سر افزایش پیدا می‌کند، به بافت‌ها و سلول‌های عصبی مغز فشار وارد می‌شود و هنگامی که سلول‌های عصبی نتوانند کار خود را به درستی انجام بدهند باعث تشنج می‌شوند.
این بیماری نیز وقتی نوزاد در رحم مادر است ممکن است اتفاق بیفتد و همچنین با دارو درمانی و جراحی قابل کنترل است.
۵- نقص‌های مادرزادی
آنسفالوسل یکی از علت‌های تشنج نوزاد است و باعث می‌شود لوله‌ی سیستم عصبی در مغز به درستی بسته نشود. این بیماری باعث بیرون‌زدگی به صورت کیسه‌ای در سایر اندام‌های بدن می‌شود که در پیشانی و پشت سر شایع‌تر است.
۶- قند خون در نوزاد
دانشمندان بر این باورند که قند خون بالا و پایین باعث بیماری‌های مغزی در نوزادان می‌شود. طبق تحقیقات جدیدی که بروی قند خون نوزادان انجام شده نشان می‌دهند نوزادانی که افت شدید قند خون دارند، تا 3 برابر در یادگیری و تمرکز در زمان بزرگسالی با مشکل روبه رو می‌شوند.
در نوزادانی که در زمان تولد مبتلا به بیماری دیابت هستند، افت شدید قند خون باعث افزایش انسولین در بدن می‌شود که یکی از علت‌های تشنج نوزاد می‌باشد.
نوزادی که ممکن است به افت شدید قند خون مبتلا شوند شامل موارد زیر است:
- نوزادانی که زودتر از نه ماهگی به دنیا آمده‌اند و وزن پایینی دارند.
- نوزادانی که دچار کمبود اکسیژن هستند.
- نوزادانی که نقایص مادرزادی مغزی دارند.
۷- فنیل کتونوری
نوزاد در این بیماری نمی‌تواند پروتئینی که در شیر مادر وجود دارد، توسط اسید آمینه‌ی فنیل آلانین در سیستم گوارشی روده و معده ی‌خود هضم کنند و باعث عقب ماندگی در ذهن نوزاد و پیش فعالی آن می‌شود. این بیماری از 3 ماهگی به بعد قابل تشخیص می‌باشد و در روزهای ابتدایی بیماری قابل درمان است. این بیماری نیز یکی از علت تشنج نوزاد می‌باشد.
۸- بیماری شربت افرا در نوزاد
این بیماری یک از اختلالات ژنتیکی به حساب می‌آید که در آن بدن نوزاد نمی‌تواند اسیدها آمینه‌های شاخه‌دار را که در پروتئین‌ها وجود دارند، بشکند یا تجزیه کنند. هرچه قدر تعداد این آمینو اسیدها و آنزیم‌ها در بدن کمتر باشد باعث وخیم‌تر شدن بیماری می‌شود.
این بیماری را اغلب از بوی بد ادرار نوزاد تشخیص می‌دهند که در چند هفته اول بیماری وجود دارد و باعث تشنج ناگهانی نوزادان در سنین 1-3 ماهگی می‌شود.
۹- مواد مخدر در نوزاد
نوزادان هنگامی که به دنیا می‌آیند تمام مواد سمی که در بدن مادر است را جذب خود می‌کنند و هنگامی که نوزاد متولد می‌شود بدون اینکه مقصر باشد با درد و رنج بسیار زیادی ناشی از اعتیاد همراه است. مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی به سلامتی جنین آسیب بسیار جبران ناپذیری را وارد می‌کند. آسیب‌های شدید ناشی از مصرف مواد مخدر و حتی استفاده بیش اندازه از مسکن‌ها نیز در دوران بارداری باعث جلوگیری از رشد مغزی نوزاد می‌شوند. هنگامی که مغز انسان به درستی رشد نکند، نورون‌های عصبی و فعالیت‌هایی شیمایی و فیزیکی مغز نیز نمی‌توانند به درستی به وظایف خود عمل کنند و باعث قطع سیگنال‌های الکتریکی می‌شوند که یکی از علت تشنج نوزاد است.
عوارض‌های ناشی از مصرف مواد مخدر آسیب‌هایی را به بدن نوزاد وارد می‌کند که شامل موارد زیر است:
- وزن پایین بیش از اندازه نوزاد
- مشکلات استرس و اضطراب در بزرگسالی
- گرایش شدید به مصرف مواد مخدر در سنین بالاتر
- کاهش یادگیری
- ابتلا زود هنگام به آلزایمر
۱۰- ضربه خوردن سر
گاهی اوقات در اثر سانحه‌ی تصادف یا در اثر ضربه خوردن به سر نوزاد خونریزی در بافت‌های مختلف مغز اتفاق می‌افتد که یکی از علت‌های تشنج نوزاد است.
تشنج ناشی از ضربه خوردن سر معمولاً ممکن است همان لحظه اتفاق نیفتاد و علائم آن بعد از یک هفته یا چند روز بعد بروز پیدا کند. ضربه‌ی مغزی باعث ازدست‌دادن هوشیاری و به کما رفتن نوزاد می‌شود.
اگر نوزاد شما دچار ضربه‌ی مغزی شده است هرچه سریع‌تر آن را به پیش یک پزشک متخصص ببرید که از عواقب ناشی از آن مانند رشد نکردن و مرگ سلول‌های عصبی در مغز جلوگیری کنید.
والدین نوزاد باید هر علائم غیر عادی را زیر نظر داشته باشند و به پزشک متخصص اطفال گزارش بدهند تا هرچه سریع‌تر علت تشنج را تشخیص بدهند و به درمان آن قبل از وخیم‌تر شدن بیماری بپردازند. مادر این مقاله قصد داشتیم تا علت‌های تشنج نوزاد را برای شما توضیح دهیم.
از شما تشکر می‌کنیم تا انتهای مقاله با کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر همراه ما بوده‌اید.
