در حالی که علائم سکته مغزی در زنان و مردان مشابه است، اما برخی از تفاوتهای کلیدی وجود دارد که باید از آنها آگاه باشید. زنان بیشتر از مردان به سکته مغزی ایسکمیک مبتلا میشوند که زمانی رخ میدهد که یک لخته خون جریان خون به مغز را مسدود کند.
آنها همچنین بیشتر از مردان به سکته مغزی گذرا ایسکمیک (TIA) مبتلا میشوند که به عنوان “سکته مغزی کوچک” شناخته میشود و علائمی شبیه سکته مغزی ایجاد میکند، اما دائمی نیست.
این سکته مغزی میتواند منجر به مشکلات ناگهانی مانند مشکلات گفتاری، مشکلات بینایی، بی حسی یا ضعف در صورت، بازوها یا پاها شود.
(TIA) سکته مغزی گذرا ایسکمیک به عنوان یک علامت هشدار برای سکتههای احتمالی در آینده عمل میکند. در حالی که TIA به طور معمول باعث آسیب مغزی پایدار نمیشود، میتواند نشان دهنده خطر بالاتر سکتههای بعدی باشد.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، به بررسی علائم رایج سکته مغزی در زنان و همچنین برخی از عوامل خطر خاص برای زنان میپردازیم.
علائم سکته مغزی در زنان چیست؟
1. بیحسی یا ضعف ناگهانی در صورت، بازو یا پا:
این علامت، شایعترین علامت سکته مغزی در زنان است و میتواند به صورت بیحسی، سنگینی یا ضعف در یک طرف بدن ظاهر شود. ممکن است در بلند کردن بازو یا گرفتن اشیا با یک دست یا پا مشکل داشته باشید، یا یک طرف صورتتان بیحس یا افتاده به نظر برسد.
2. مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار:
سکته مغزی میتواند بر توانایی شما در برقراری ارتباط تأثیر بگذارد. ممکن است در پیدا کردن کلمات مناسب، صحبت کردن با وضوح یا درک آنچه دیگران میگویند مشکل داشته باشید. همچنین ممکن است کلمات را اشتباه تلفظ کنید یا جملات بیمعنی بگویید.
3. یکی از علائم سکته مغزی در زنان افتادگی یک طرف صورت است.
سکته مغزی میتواند عضلات صورت را در یک طرف ضعیف کند و باعث افتادگی پلک، لبخند یا یک طرف صورت شود. هنگام لبخند زدن، ممکن است متوجه عدم تقارن در صورت خود شوید یا یک طرف پلکتان پایینتر از طرف دیگر باشد.
4. یکی از علائم سکته مغزی در زنان مشکل در بینایی است.
سکته مغزی میتواند بر بینایی شما در یک یا هر دو چشم تأثیر بگذارد. ممکن است تاری دید، دوبینی یا از دست دادن ناگهانی بینایی در یک چشم را تجربه کنید.
5. سرگیجه ناگهانی، عدم تعادل یا مشکل در راه رفتن:
سکته مغزی میتواند بر حس تعادل شما تأثیر بگذارد و باعث سرگیجه ناگهانی، عدم تعادل یا مشکل در راه رفتن شود. ممکن است احساس سرگیجه یا گیجی کنید، یا در حفظ تعادل و راه رفتن مستقیم مشکل داشته باشید.
علائم کمتر رایج:
6. سردرد ناگهانی و شدید:
سکته مغزی میتواند باعث سردردی ناگهانی و شدید شود که با هیچ سردرد دیگری که تا به حال تجربه کردهاید، متفاوت باشد. این سردرد ممکن است همراه با سایر علائم سکته مغزی مانند بیحسی، ضعف یا مشکلات بینایی باشد.
7. حالت تهوع یا استفراغ:
سکته مغزی میتواند باعث حالت تهوع یا استفراغ ناگهانی شود. این حالت تهوع ممکن است بدون هیچ علامت دیگری از سکته مغزی رخ دهد.
8. گیجی ناگهانی یا مشکل در تمرکز:
سکته مغزی میتواند بر توانایی تفکر واضح شما تأثیر بگذارد. ممکن است گیج، آشفته باشید و در تمرکز بر روی یک کار یا مکالمه مشکل داشته باشید.
9. ضعف ناگهانی یا خستگی:
سکته مغزی میتواند باعث ضعف ناگهانی یا خستگی در یک طرف بدن یا به طور کلی شود. ممکن است ناگهان احساس ضعف یا خستگی کنید و انجام فعالیتهای عادی برایتان دشوار شود.
10. یکی از علائم سکته مغزی در زنان مشکلات تنفسی است.
سکته مغزی در موارد نادر میتواند باعث مشکلات تنفسی مانند تنگی نفس یا تنفس سریع و کم عمق شود.
11. از دست دادن ناگهانی هوشیاری:
سکته مغزی در موارد بسیار نادر میتواند باعث از دست دادن ناگهانی هوشیاری شود.
به یاد داشته باشید که هر کس ممکن است سکته مغزی را به طور متفاوتی تجربه کند. برخی از افراد ممکن است فقط چند مورد از این علائم را داشته باشند، در حالی که برخی دیگر ممکن است علائم شدیدتری را تجربه کنند.
اگر شما یا کسی که میشناسید هر یک از این علائم را تجربه میکند، فوراً به پزشک مراجعه کنید. سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و هر چه سریعتر درمان شود، احتمال بهبودی بیشتر است.
عوامل خطر سکته مغزی در زنان
عوامل متعددی میتوانند باعث سکته مغزی در زنان شوند. برخی از مهمترین علل عبارتند از:
عوامل خطر قلبی – عروقی
- فشارخون بالا: فشارخون کنترل نشده یکی از مهمترین عوامل خطر برای سکته مغزی در زنان است.
- بیماریهای قلبی مانند نارسایی قلبی، آریتمی و بیماری عروق کرونر که میتواند منجر به لخته شدن خون و انسداد عروق مغزی شود.
- دیابت: افزایش قند خون میتواند به آسیب عروق و افزایش خطر سکته مغزی منجر شود.
- چاقی و اضافه وزن که خطر ابتلا به فشارخون بالا، دیابت و بیماریهای قلبی را افزایش میدهد.
عوامل هورمونی و زنانه
- استفاده از قرصهای ضدبارداری ترکیبی و درمان جایگزین هورمون که میتواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.
- سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) که با افزایش خطر بیماریهای قلبی – عروقی و سکته مغزی مرتبط است.
- دوران بارداری و پس از زایمان که خطر سکته مغزی را به دلیل تغییرات هورمونی و فشار بر سیستم قلبی – عروقی افزایش میدهد.
سایر عوامل خطر
- سیگار کشیدن که باعث آسیب به عروق و افزایش خطر لخته شدن خون میشود.
- سابقه خانوادگی سکته مغزی یا بیماریهای قلبی – عروقی.
- افزایش سن که خطر ابتلا به بیماریهای زمینهای را افزایش میدهد.
- سبک زندگی نامناسب مانند تحرک کم، رژیم غذایی ناسالم و استرس مزمن.
بنابراین، کنترل عوامل خطر قلبی – عروقی، مدیریت بیماریهای زمینهای و داشتن سبک زندگی سالم نقش مهمی در پیشگیری از سکته مغزی در زنان دارد.
چرا تشخیص سکته مغزی در زنان دشوارتر است؟
تشخیص سکته مغزی در زنان به دلایل زیر دشوارتر است:
علائم غیرمعمول یا ملایمتر
زنان اغلب علائم غیرمعمول یا ملایمتری از سکته مغزی را تجربه میکنند که میتواند باعث سردرگمی و تأخیر در تشخیص شود. علائمی مانند سردرد، تهوع، استفراغ، گزگز بدن و تنگی نفس در زنان شایعتر است که گاهی با مشکلات دیگر اشتباه گرفته میشوند.
تفاوتهای جنسیتی و هورمونی
تفاوتهای جنسیتی و عوامل هورمونی در زنان میتواند باعث شود علائم سکته مغزی متفاوت یا کمرنگتر باشد که این امر تشخیص را دشوارتر میکند. هورمونهای زنانه مانند استروژن ممکن است بر عروق خونی و عملکرد مغز تأثیر بگذارد.
عوامل خطر منحصربهفرد در زنان
عواملی مانند استفاده از قرصهای ضدبارداری، بارداری، سندرم تخمدان پلیکیستیک و درمان جایگزین هورمون، خطر ابتلا به سکته مغزی را در زنان افزایش میدهند. این عوامل خاص زنان گاهی نادیده گرفته میشوند و میتوانند تشخیص را دشوارتر کنند.
کمبود آگاهی
متأسفانه، آگاهی کمی در مورد علائم سکته مغزی در زنان وجود دارد، حتی در میان برخی پزشکان. این امر میتواند منجر به تأخیر در تشخیص و درمان شود که میتواند عواقب جدی داشته باشد.
بنابراین، آگاهی از علائم غیرمعمول سکته مغزی در زنان، درک تفاوتهای جنسیتی و شناخت عوامل خطر منحصربهفرد در زنان برای تشخیص سریع و درمان به موقع ضروری است.
چگونه میتوانیم خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهیم؟
برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی، میتوان اقدامات پیشگیرانه زیر را انجام داد:
کنترل عوامل خطر قلبی – عروقی
- کنترل فشارخون بالا با رژیم غذایی سالم، ورزش و در صورت نیاز داروهای کاهنده فشارخون
- کنترل دیابت از طریق رژیم غذایی مناسب، ورزش و داروهای کاهنده قند خون
- کاهش کلسترول بالا با رژیم غذایی کم چربی و در صورت لزوم مصرف داروهای کاهنده کلسترول
- کنترل چاقی و اضافه وزن از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم
اصلاح سبک زندگی
- ترک سیگار و مصرف دخانیات که خطر لخته شدن خون را افزایش میدهد
- انجام فعالیت بدنی منظم مانند پیادهروی، دویدن یا شنا حداقل 30 دقیقه در روز
- داشتن رژیم غذایی سالم غنی از میوهها، سبزیجات، غلات کامل و پروتئینهای سالم
- کاهش استرس از طریق تمرینات آرامش، مدیتیشن و فعالیتهای تفریحی
- خواب کافی و با کیفیت (7-9 ساعت در شب)
مراقبتهای پزشکی
انجام معاینات منظم برای شناسایی زودهنگام عوامل خطر مانند فشارخون بالا، دیابت و کلسترول بالا
درمان به موقع بیماریهای زمینهای مانند بیماریهای قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و سکته مغزی قبلی
در زنان، کنترل عوامل خطر ویژه مانند استفاده از قرصهای ضدبارداری، سندرم تخمدان پلیکیستیک و مشکلات هورمونی
با پیروی از این توصیهها و داشتن یک سبک زندگی سالم، میتوان به میزان قابل توجهی از خطر ابتلا به سکته مغزی کاست.
سخن پایانی
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است که میتواند عواقب جدی و حتی مرگبار داشته باشد. دانستن علائم هشدار دهنده سکته مغزی و مراجعه فوری به پزشک در صورت مشاهده هر یک از آنها برای زنان بسیار مهم است.
برخی از علائم سکته مغزی در زنان میتواند با علائم در مردان متفاوت باشد، به همین دلیل آگاهی از علائم خاص زنان بسیار مهم است.
اگر شما یا کسی که میشناسید هر یک از علائم سکته مغزی را تجربه میکند، فورا به پزشک مراجعه کنید. هر چه سریعتر درمان انجام شود، احتمال بهبودی بیشتر و خطر عوارض جانبی کمتر خواهد بود.