سکته مغزی خفیف، اگرچه ممکن است علائم شدیدی نداشته باشد، اما نباید دست کم گرفته شود، این نوع سکته مغزی می‌تواند پیش‌درآمدی برای سکته‌های بعدی و شدیدتر باشد، با این حال علائم سکته مغزی خفیف ممکن است شامل ضعف یا بی‌حسی در صورت، بازو یا پا، مشکل در صحبت کردن، تاری دید، سردرد شدید و سرگیجه باشد.
این علائم ممکن است طی چند دقیقه یا چند ساعت برطرف شود که به آن مینی سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) هم گفته می‌شود.
سکته مغزی خفیف یا TIA (Transient Ischemic Attack) به وضعیتی اطلاق می‌شود که در آن علائم سکته مغزی به طور موقت و گذرا ایجاد می‌شوند. این حالت زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز به طور موقت مختل شود، اما سریعاً برطرف می‌شود و آسیب دائمی به مغز وارد نمی‌کند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتما با پزشک مغز و اعصاب مشورت کنید تا از عوارض بعدی پیشگیری شود. تشخیص و درمان به موقع سکته مغزی خفیف می‌تواند از پیشرفت آن به سکته‌های شدیدتر جلوگیری کند.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر درباره علائم سکته مغزی و راه های تشخیص آن خواهیم پرداخت پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
سکته مغزی خفیف چیست؟
سکته مغزی خفیف که به عنوان حمله ایسکمیک گذرا (TIA) نیز شناخته می‌شود، زمانی اتفاق می‌افتد که جریان خون به بخشی از مغز به طور موقت قطع شود. این امر می‌تواند به دلیل انسداد شریان توسط لخته خون یا سایر مواد یا به دلیل باریک شدن شریان ها باشد. علائم سکته مغزی خفیف مشابه سکته مغزی معمولی است، اما معمولاً فقط چند دقیقه یا چند ساعت طول می‌کشد و دائمی نیست.
با این حال، سکته مغزی خفیف باید جدی گرفته شود؛ زیرا هشدار دهنده ی سکته مغزی تمام عیار در آینده است. در واقع، حدود یک سوم از افرادی که سکته مغزی خفیف را تجربه می‌کنند، در عرض یک سال دچار سکته مغزی کامل می‌شوند.
8 مورد از علائم سکته مغزی خفیف
8 علامت رایج سکته مغزی خفیف (TIA) عبارتند از:
1. ضعف یا بی حسی در صورت، بازو یا پا
ضعف یا بی حسی در صورت، بازو یا پا یکی از علائم رایج سکته مغزی خفیف است. این علامت معمولاً در یک طرف بدن اتفاق می‌افتد.
در سکته مغزی خفیف، ضعف یا بی حسی ممکن است به صورت موقت و گذرا باشد و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین برود. اما در برخی موارد، این علائم ممکن است ادامه داشته باشند.
ضعف یا بی حسی در یک طرف بدن می‌تواند نشانه انسداد یا خونریزی در رگ های خونی مغز باشد. این اختلال در جریان خون، باعث آسیب به بافت مغزی و بروز علائم سکته مغزی می‌شود.
اگر این علائم را تجربه می‌کنید، فوراً با اورژانس 115 تماس بگیرید؛ زیرا سکته مغزی خفیف می‌تواند پیش درآمد سکته مغزی شدید باشد.
2. گیجی، سردرگمی یا مشکل در درک
گیجی، سردرگمی یا مشکل در درک یکی دیگر از علائم رایج سکته مغزی خفیف است. در این حالت، فرد ممکن است ناتوان در درک محیط اطراف خود باشد.
سکته مغزی خفیف می‌تواند به اختلال در عملکرد مغز منجر شود که باعث گیجی و سردرگمی فرد می‌شود. این علائم ممکن است به صورت موقت و گذرا باشند و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین بروند. اما در برخی موارد، این علائم ممکن است ادامه داشته باشند.
3. مشکل در صحبت کردن یا درک کلام
مشکل در صحبت کردن یا درک کلام از علائم سکته مغزی خفیف است که به عنوان یکی از علائم اولیه این نوع از حوادث مغزی شناخته می‌شود. این مشکلات می‌توانند شامل دشواری در صحبت کردن، تلفظ نادرست کلمات، دستور زبان غیرمنطقی، مشکل در فهم کلام دیگران یا حتی مشکلات در خواندن و نوشتن باشند. این علائم ممکن است به صورت موقت یا دائمی ظاهر شوند و نیاز به ارزیابی و درمان توسط متخصصین پزشکی دارند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مهم است که به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب ارائه شود.
4. مشکل در بینایی در یک یا هر دو چشم
مشکل در بینایی در یک یا هر دو چشم از علائم سکته مغزی است که نشان‌دهنده اختلالات جدی در عملکرد مغز و سیستم عصبی مرکزی است. این مشکلات می‌توانند شامل دید مبهم، دید تاریک یا افزایش نور، دید دوتایی یا دوبینی، کاهش دید در یک یا هر دو چشم، دید افقی یا عمودی نامنظم، یا حتی از دست دادن دید در یک ناحیه خاص از میدان دید باشند.
این علائم می‌توانند ناگهانی و شدید باشند یا به تدریج ظاهر شوند. اگر فرد تجربه این نوع مشکلات در بینایی را داشته باشد، باید فوراً به پزشک مراجعه کند؛ زیرا سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است که نیازمند ارزیابی و درمان فوری است.
5. مشکل در راه رفتن، سرگیجه و از دست دادن تعادل یا هماهنگی
مشکل در راه رفتن، سرگیجه، و از دست دادن تعادل یا هماهنگی از علائم مهمی هستند که ممکن است نشانه‌های سکته مغزی باشند. سرگیجه می‌تواند به صورت حس گردش، لرزش، یا عدم استحکام در حرکت‌های بدنی ظاهر شود. از دست دادن تعادل ممکن است باعث لرزش، لغزش، یا احساس عدم پایداری در حرکت‌های روزمره شود. همچنین، مشکلات در هماهنگی می‌توانند باعث دشواری در انجام حرکات دقیق و هماهنگ شود.
6. سردرد شدید ناگهانی بدون علت مشخص –
سردرد شدید ناگهانی بدون علت مشخص ممکن است یکی از علائم جدی سکته مغزی باشد. این نوع سردردها ممکن است به صورت ناگهانی شروع شده و بسیار شدید باشند. علاوه بر شدت بالا، این نوع سردردها ممکن است همراه با علائم دیگری همچون تاری دید، سرگیجه، مشکلات در صحبت کردن یا درک کلام، از دست دادن تعادل یا هماهنگی، و حتی ضعف یا کاهش حس در یک طرف بدن همراه باشند.
اگر تجربه سردرد شدید ناگهانی بدون علت مشخص به همراه هر یک از این علائم را داشته‌اید، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید. سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است که نیازمند ارزیابی و درمان فوری است. اقدام سریع واکنش گرا می‌تواند بهبود پیش‌آگهی و جلوگیری از آسیب‌های جدی بیشتر را فراهم کند
7. از دست دادن هوشیاری یا بیهوشی کوتاه مدت –
از دست دادن هوشیاری یا بیهوشی کوتاه مدت از علائم جدی و نگران‌کننده‌ای است که ممکن است نشانه‌های سکته مغزی باشد. این وضعیت ممکن است به صورت ناگهانی وبی هشدار اتفاق بیفتد و فرد تجربه کاهش شدید در سطح هوشیاری خود را داشته باشد. این ممکن است شامل کاهش توانایی پاسخگویی به سؤالات، عدم توانایی در انجام حرکات ساده، گمراهی و عدم توانایی در فهم و تفسیر موقعیت‌های مختلف باشد.
8. گیجی، سردرگمی، بی توجهی به یک طرف بدن
گیجی، سردرگمی، بی توجهی به یک طرف بدن یکی دیگر از علائم رایج سکته مغزی خفیف است. در این حالت، فرد ممکن است ناتوان در تمرکز باشد.
سکته مغزی خفیف می‌تواند به اختلال در عملکرد مغز منجر شود که باعث گیجی، سردرگمی و بی توجهی به یک طرف بدن در فرد می‌شود. این علائم ممکن است به صورت موقت و گذرا باشند و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین بروند. اما در برخی موارد، این علائم ممکن است ادامه داشته باشند
گیجی، سردرگمی و بی توجهی به یک طرف بدن در سکته مغزی خفیف می‌تواند ناشی از اختلال در جریان خون به بخش های مربوط به تمرکز و توجه در مغز باشد. این اختلال در جریان خون، باعث آسیب به بافت مغزی و بروز علائم سکته مغزی می‌شود.
علائم سکته مغزی خفیف چقدر طول می‌کشد؟
علائم سکته مغزی خفیف معمولاً به صورت موقت و گذرا هستند و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین می‌روند. اما در برخی موارد، این علائم ممکن است ادامه داشته باشند.
اگر سکته مغزی خفیف باشد، علائم آن در بیشتر افراد به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بعد از وقوع سکته خود را نشان می‌دهند. این علائم بسته به محل و شدت انسداد عروق خونی متفاوت هستند.
در برخی موارد، سکته مغزی خفیف ممکن است به عنوان یک حمله انتقالی شناخته شود که نشانه‌های سکته مغزی موقتی و گذرا را نشان می‌دهد و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین می‌روند. اما نباید این علائم را نادیده گرفت، زیرا می‌توانند نشانه هایی از خطر سکته مغزی بیشتر باشند.
اگر این علائم در طول 24 ساعت از بین بروند، این وضعیت را سکته مغزی خفیف یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA) می نامند. اما اگر علائم بیش از 24 ساعت طول بکشند، به آن سکته مغزی ایسکمیک گفته می‌شود.
بنابراین، علائم سکته مغزی خفیف معمولاً به صورت موقت و گذرا هستند و در عرض چند دقیقه یا ساعت از بین می‌روند. اما در برخی موارد ممکن است ادامه داشته باشند.
چه کسانی در معرض سکته مغزی خفیف هستند؟
افراد زیر در معرض خطر بالای ابتلا به سکته مغزی خفیف هستند:
– افراد سیگاری
– افرادی که فشار خون بالا دارند
– افراد چاق
– افرادی که سطح کلسترول خون بالایی دارند
– افرادی که به الکل اعتیاد دارند یا به طور روتین حجم زیادی الکل مصرف می‌کنند
– افرادی که به فیبریلاسیون دهلیزی (یکی از انواع ضربان قلب نامنظم) مبتلا هستند
– افرادی که به دیابت مبتلا هستند
– افراد بالای 60 سال
همچنین، در طی ایجاد سکته گذرای مغزی، یکی از رگ های خونی که وظیفه خون رسانی به مغز را بر عهده دارد ممکن است به طور موقت مسدود شود که این موضوع می‌تواند باعث ایجاد سکته مغزی خاموش شود.
بنابراین، افرادی که دارای عوامل خطر مذکور هستند، باید مراقبت های پیشگیرانه لازم را انجام دهند تا از ابتلا به سکته مغزی خفیف پیشگیری کنند. این اقدامات شامل کنترل فشار خون و قند خون، ترک سیگار، داشتن رژیم غذایی سالم و ورزش منظم است.
چه چیزی باعث سکته مغزی خفیف می‌شود؟
سکته مغزی خفیف (TIA) زمانی رخ می‌دهد که جریان خون به بخشی از مغز به طور موقت مختل شود. این اختلال در جریان خون می‌تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- انسداد موقت شریان های مغزی توسط لخته خون (ترومبوز)
- جدا شدن موقت یک لخته خون از دیواره رگ و مسدود کردن شریان مغزی (آمبولی)
- کاهش موقت جریان خون به دلیل کاهش فشار خون یا اختلال در ضربان قلب
در سکته مغزی خفیف، این اختلال در جریان خون معمولاً به سرعت و در عرض چند دقیقه یا ساعت برطرف می‌شود و منجر به آسیب دائمی به بافت مغزی نمی‌گردد. اما در صورت ادامه این وضعیت، ممکن است به سکته مغزی شدید منجر شود.
علت اصلی سکته مغزی خفیف، تشکیل لخته خون در رگ های مغزی است که باعث انسداد موقت جریان خون می‌شود. این لخته ها می‌توانند در محل خود تشکیل شده یا از سایر نقاط بدن جدا و به مغز منتقل شوند.
همچنین، کاهش موقت فشار خون یا اختلال در ضربان قلب نیز می‌تواند باعث کاهش جریان خون به مغز و بروز علائم سکته مغزی خفیف شود. اما این موارد نسبت به انسداد رگ ها شیوع کمتری دارند.
بنابراین، سکته مغزی خفیف ناشی از اختلال موقت در جریان خون مغز است که معمولاً به سرعت برطرف می‌شود. اما در صورت ادامه این وضعیت، می‌تواند منجر به آسیب دائمی به بافت مغزی و سکته مغزی شدید گردد.
راه های تشخیص سکته مغزی خفیف
برای تشخیص سکته مغزی خفیف، پزشک معاینات و آزمایش های زیر را انجام می‌دهد:
1. معاینه فیزیکی
در ابتدا پزشک معاینه فیزیکی دقیقی انجام می‌دهد تا علائم سکته مغزی را بررسی کند و به دنبال نشانه هایی مانند ضعف یا بی حسی در صورت، بازو یا پا، اختلال در بینایی، تکلم و راه رفتن می‌گردد.
2. آزمایش عصبی
سپس آزمایش عصبی انجام می‌شود تا سیستم عصبی بررسی شود و مشخص شود که فرد دچار سکته مغزی شده است یا خیر. این آزمایش شامل ارزیابی هوشیاری، حافظه، تمرکز، خلق و خو و سایر عملکردهای مغزی است.
3. تصویربرداری مغز
برای تأیید تشخیص و بررسی محل و شدت آسیب مغزی، پزشک از روش های تصویربرداری مغز مانند CT اسکن یا MRI استفاده می‌کند. این روش‌ها می‌توانند مشخص کنند که آیا اختلال در جریان خون مغز ناشی از انسداد رگ ها (سکته ایسکمیک) یا خونریزی (سکته هموراژیک) است.
4. سایر آزمایش ها
در برخی موارد، پزشک ممکن است آزمایش های دیگری مانند الکتروکاردیوگرام (ECG) برای بررسی ضربان قلب، آزمایش خون برای بررسی قند و چربی خون و سونوگرافی عروق گردن برای بررسی وضعیت رگ ها را نیز درخواست کند.
اگر علائم سکته مغزی خفیف در فرد مشاهده شود، پزشک باید فوراً اقدامات درمانی لازم را شروع کند تا از تبدیل آن به سکته مغزی شدید جلوگیری شود. تشخیص زودهنگام و درمان سریع می‌تواند میزان آسیب به مغز را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
سخن پایانی
در پایان، سکته مغزی خفیف یا TIA یک هشدار جدی است که نباید نادیده گرفته شود. اگرچه علائم آن موقتی و گذرا هستند، اما می‌توانند پیش‌درآمدی برای سکته مغزی شدید باشند.
افرادی که دچار سکته مغزی خفیف می‌شوند، در معرض خطر بالای ابتلا به سکته مغزی کامل در آینده قرار دارند. به همین دلیل، تشخیص زودهنگام و درمان فوری TIA بسیار مهم است تا از بروز سکته مغزی شدید جلوگیری شود.
اگر علائم سکته مغزی خفیف را در خود یا دیگران مشاهده کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید. درمان سریع می‌تواند به حداقل رساندن معلولیت و نجات جان افراد کمک کند. همچنین، کنترل عوامل خطر مانند فشار خون بالا، دیابت و چاقی می‌تواند از بروز سکته مغزی پیشگیری کند.
با آگاهی از علائم سکته مغزی خفیف و اقدام فوری در صورت بروز آنها، می‌توان از عوارض جبران‌ناپذیر این حادثه جلوگیری کرد. مراقبت و توانبخشی مناسب پس از سکته مغزی نیز می‌تواند به بهبود وضعیت بیمار کمک کند.
