سکته مغزی، سومین عامل مرگ و میر در ایالات متحده، تهدیدی جدی برای سلامت مردان در همه سنین است. در حالی که سکته مغزی در زنان شایع‌تر است، مردان بیشتر در سنین جوانی به آن مبتلا می‌شوند و احتمال مرگ آنها در اثر سکته مغزی بیشتر است.
این آمار هولناک می‌تواند ترسناک باشد، اما تسلیم شدن به ترس راه حل نیست. با شناخت این دشمن خاموش، می‌توانیم در برابر آن جبهه‌گیری کنیم و شانس خود را برای داشتن یک زندگی سالم و طولانی افزایش دهیم.
در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر، به سکته مغزی در مردان، روش های تشخیصی و درمانی آن می‌پردازیم پس تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.
سکته مغزی در مردان به چه صورت اتفاق می‌افتد؟
سکته مغزی در مردان می‌تواند به دو صورت اصلی رخ دهد:
1. سکته ایسکمیک (85% موارد) که ناشی از انسداد یک شریان مغزی توسط لخته خون یا آمبولی است. این باعث قطع جریان خون و اکسیژن‌رسانی به بخشی از مغز می‌شود.
2. سکته هموراژیک یا خونریزی مغزی که در اثر پارگی یک شریان مغزی رخ می‌دهد. خونریزی در مغز فشار را افزایش داده و به بافت آسیب می‌رساند.
پیامدهای جسمی و روانی ویرانگری مانند ناتوانی‌های حرکتی، اختلالات گفتاری، افسردگی و اضطراب از عوارض سکته در مردان است.
علائم سکته مغزی در مردان
علائم سکته مغزی در مردان عبارتند از:
- ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در صورت، بازو یا پا، معمولاً در یک طرف بدن
- گنگی یا مشکل در صحبت کردن یا درک گفتار دیگران
- اختلال دید ناگهانی در یک یا هر دو چشم
- سردرد شدید ناگهانی بدون علت مشخص
- گیجی، از دست دادن تعادل یا مشکل در راه رفتن
- سرگیجه شدید یا تهوع بدون علت واضح
علائم سکته مغزی معمولاً به سرعت و در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه بروز می‌کنند. اگر این علائم در طول 24 ساعت از بین بروند، به آن سکته مغزی گذرا گفته می‌شود.
توجه به این علائم در مردان بسیار حائز اهمیت است، زیرا آنها بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند و اغلب کمتر به سلامت خود توجه می‌کنند.
روش های تشخیصی
روش‌های تشخیص سکته مغزی در مردان شامل موارد زیر است:
- ارزیابی علائم و نشانه‌ها: پزشک با مشاهده علائمی مانند ضعف یا بی‌حسی ناگهانی در یک طرف بدن، اختلال در گفتار، اختلال دید، سردرد شدید ناگهانی، گیجی و از دست دادن تعادل، به احتمال وقوع سکته مغزی پی می‌برد.
- شرح حال و معاینه فیزیکی: پزشک با پرسیدن سؤالاتی درباره زمان شروع علائم، سابقه بیماری‌های زمینه‌ای و معاینه عصبی، اطلاعات مهمی برای تشخیص کسب می‌کند.
آزمایش‌های تصویربرداری مغز:
- سی‌تی اسکن (CT Scan): برای تشخیص سریع سکته مغزی و تمایز بین انواع ایسکمیک و هموراژیک استفاده می‌شود.
- ام‌آر‌آی (MRI): تصاویر دقیق‌تری از مغز ارائه می‌دهد و می‌تواند محل دقیق آسیب را نشان دهد.
- آنژیوگرافی: با تزریق ماده حاجب به رگ‌ها، وضعیت عروق مغزی و محل احتمالی انسداد یا خونریزی را نشان می‌دهد.
- آزمایش‌های خونی: برای بررسی عوامل خطرزا مانند دیابت، چربی خون بالا و آنزیم‌های قلبی انجام می‌شود.
- نوار قلب (EKG): برای رد کردن مشکلات قلبی به عنوان علت علائم استفاده می‌گردد.
تشخیص سریع و دقیق سکته مغزی در مردان بسیار حائز اهمیت است، زیرا آنها بیشتر در معرض خطر این بیماری هستند.
چه نوع سکته مغزی بیشتر در مردان دیده می‌شود؟
سکته مغزی ایسکمیک شایع‌ترین نوع سکته در میان مردان است که حدود 85 درصد از موارد سکته مغزی را شامل می‌شود.
سکته مغزی ایسکمیک در مردان
سکته مغزی ایسکمیک زمانی رخ می‌دهد که یک شریان که خون را به بخشی از مغز می‌رساند، توسط لخته خون یا تجمع چربی مسدود شود. این انسداد ممکن است در منطقه گردن یا جمجمه ظاهر شود.
علل اصلی سکته ایسکمیک در مردان عبارتند از:
- فشار خون بالا
- دیابت
- چربی خون بالا
- سیگار کشیدن
این عوامل خطر که در مردان شایع‌تر هستند، باعث تشکیل لخته یا رسوب چربی در رگ‌های خونی می‌شوند و جریان خون به مغز را مختل می‌کنند.
انسداد جریان خون به مغز باعث می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی به بافت‌های مغزی نرسند. این امر در نهایت منجر به تخریب و مرگ سلول‌های مغزی در ناحیه‌ای که خون‌رسانی به آن قطع شده است، می‌گردد.
سکته هموراژیک در مردان
سکته هموراژیک یا خونریزی مغزی که حدود 15 درصد موارد را شامل می‌شود، در اثر پارگی یک شریان مغزی رخ می‌دهد. خونریزی در مغز فشار را افزایش داده و به بافت آسیب می‌رساند. عوامل خطر این نوع سکته شامل فشار خون بالا، دیابت و سیگار کشیدن است که همگی در مردان شایع‌ترند.
بنابراین، با توجه به شیوع بالاتر عوامل خطرزا در مردان، سکته ایسکمیک شایع‌ترین نوع سکته در این گروه است.
عوامل خطر ساز سکته مغزی در مردان
عوامل خطرساز سکته مغزی در مردان عبارتند از:
- فشار خون بالا: فشار خون کنترل نشده به رگ‌های خونی آسیب می‌زند و خطر سکته را افزایش می‌دهد.
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به سکته مغزی قرار دارند.
- چربی خون بالا: افزایش کلسترول و تری‌گلیسیرید خون می‌تواند به تشکیل پلاک در رگ‌ها و انسداد آنها منجر شود.
- سیگار کشیدن: سیگار باعث تجمع پلاک در شریان‌ها، افزایش خطر لخته شدن خون و آسیب به دیواره رگ‌ها می‌شود.
- چاقی و اضافه وزن: افزایش وزن با افزایش فشار خون، دیابت و چربی خون بالا در ارتباط است.
- مصرف بیش از حد الکل: مصرف زیاد الکل خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می‌دهد.
- عدم فعالیت بدنی: زندگی کم‌تحرک با افزایش خطر چاقی، فشار خون بالا و دیابت همراه است.
- سن بالا: با افزایش سن، خطر ابتلا به سکته مغزی افزایش می‌یابد.
توجه به این عوامل خطر و اصلاح آنها در مردان بسیار حائز اهمیت است، زیرا آنها بیشتر در معرض خطر سکته مغزی قرار دارند.
در صورت مشاهده علائم سکته مغزی چه باید کرد؟
اگر شما یا فرد دیگری علائم سکته مغزی را مشاهده کردید، باید بلافاصله اقدامات زیر را انجام دهید:
خونسردی خود را حفظ کنید و آرامش داشته باشید. استرس و هیجان بیش از حد موقعیت را پیچیده‌تر می‌کند.
- سریعاً با اورژانس تماس بگیرید و آمبولانس را خبر کنید. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است و هر چه زودتر درمان شروع شود، بهتر است.
- تا رسیدن آمبولانس، فرد را در وضعیت نشسته یا خوابیده قرار دهید و سر او را بالاتر از بدن نگه دارید.
- اگر فرد هوشیار است، به او اکسیژن بدهید. اکسیژن‌رسانی به مغز بسیار مهم است.
- اطلاعات مربوط به زمان شروع علائم، سابقه بیماری‌ها و داروهای مصرفی را برای پزشکان آماده کنید.
پس از رسیدن به بیمارستان، پزشکان با انجام آزمایش‌های تصویربرداری مانند CT اسکن یا MRI، نوع و محل سکته را تشخیص می‌دهند.
سرعت عمل در مواجهه با علائم سکته مغزی بسیار حائز اهمیت است، زیرا هر چه زودتر درمان شروع شود، آسیب کمتر و بهبودی بیشتر خواهد بود.
چگونه می‌توانیم خطر ابتلا به سکته مغزی را کاهش دهیم؟
شما می‌توانید با اصلاح سبک زندگی و کنترل عوامل خطرزا، خطر ابتلا به سکته مغزی را در مردان کاهش داد:
- کنترل فشار خون بالا با رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و در صورت نیاز مصرف داروهای کاهنده فشارخون
- کنترل دیابت از طریق رژیم غذایی مناسب، ورزش و درمان دارویی
- کاهش چربی خون بالا با رژیم غذایی کم چرب، ورزش و در صورت لزوم مصرف داروهای کاهنده کلسترول
- ترک سیگار و مصرف دخانیات که خطر لخته شدن خون و آسیب به رگ‌ها را افزایش می‌دهند
- کاهش وزن و کنترل چاقی از طریق رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم
- کاهش یا قطع مصرف الکل که خطر سکته را افزایش می‌دهد
- افزایش فعالیت بدنی منظم مانند پیاده‌روی، دویدن یا شنا حداقل 30 دقیقه در روز
- کنترل استرس و اضطراب از طریق تکنیک‌های آرامش و مدیتیشن
- معاینات منظم پزشکی برای شناسایی به موقع عوامل خطر و درمان آنها
اتخاذ یک سبک زندگی سالم و پرهیز از عوامل خطرزا می‌تواند به میزان قابل توجهی از بروز سکته مغزی در مردان پیشگیری کند.
روش های درمانی
روش های درمانی سکته مغزی در مردان شامل موارد زیر است:
درمان دارویی سریع با داروهای ضد لخته یا تروکینازها مانند tPA (بافت پلاسمینوژن آکتیواتور):
این داروها باید در اسرع وقت پس از شروع علائم (معمولاً در محدوده 3-4.5 ساعت) تزریق شوند.
هدف آنها از بین بردن لخته خون و باز کردن شریان مسدود شده است.
درمان اندوواسکولار یا داخل رگی:
در این روش، پزشکان مستقیماً داروی ضد لخته یا ابزارهای مکانیکی را از طریق کاتتر به محل انسداد در رگ می‌رسانند
گیرنده استنت برای برداشتن لخته از رگ استفاده می‌شود
این روش معمولاً همراه با تزریق tPA انجام می‌گردد
جراحی برای برداشتن لخته یا ترمیم شریان پاره شده در سکته هموراژیک
بازتوانی و فیزیوتراپی پس از سکته:
- شامل انواع تمرینات حرکتی، تعادلی، کششی و هوازی است
- هیدروتراپی یا آب درمانی برای تقویت عضلات و افزایش انعطاف‌پذیری
- ماساژ درمانی برای افزایش سطح سروتونین و کاهش افسردگی
- کنترل عوامل خطرزا مانند فشارخون، دیابت، چربی خون و ترک سیگار
سرعت عمل در درمان سکته مغزی بسیار حیاتی است. هرچه زودتر درمان شروع شود، آسیب کمتر و بهبودی بیشتر خواهد بود. درمان سکته در مردان باید همراه با اصلاح سبک زندگی و کنترل عوامل خطرزا باشد.
سخن پایانی
در پایان می‌توان گفت که سکته مغزی یک تهدید جدی برای سلامت مردان محسوب می‌شود. آمارها نشان می‌دهند که مردان بیش از زنان در معرض خطر ابتلا به این بیماری کشنده قرار دارند. این امر ریشه در شیوع بالاتر عوامل خطرزایی مانند فشارخون بالا، دیابت، چربی خون بالا، سیگار کشیدن و چاقی در میان مردان دارد.
سکته مغزی می‌تواند پیامدهای ویرانگری مانند ناتوانی‌های حرکتی، اختلالات گفتاری، افسردگی و اضطراب برای مردان داشته باشد که زندگی آنان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد؛ بنابراین آگاهی از این خطر جدی و اتخاذ رویکردهای پیشگیرانه برای مردان ضروری است.
اصلاح سبک زندگی، کنترل عوامل خطرزا، انجام معاینات منظم و درمان سریع در صورت بروز علائم می‌تواند از بروز سکته مغزی در مردان پیشگیری کند یا پیامدهای آن را کاهش دهد. سرعت عمل در مواجهه با علائم سکته بسیار حیاتی است، زیرا هر چه زودتر درمان شروع شود، آسیب کمتر و بهبودی بیشتر خواهد بود.
در نهایت، با آگاهی از خطرات سکته مغزی و اتخاذ شیوه زندگی سالم، می‌توان از بروز این بیماری در مردان پیشگیری کرد یا آن را به موقع تشخیص داد و درمان نمود.
