لوگو کلینیک مغز و اعصاب روزمهر

سردرد چیست؟

کمتر کسی پیدا می‌شود که در طول زندگی خود بارها و بارها و یا حتی یک بار هم از سردرد شکایت نکرده و با آن دست به گریبان نشده باشد. سردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات پزشکی است و افراد مختلف و در سنین مختلف به دفعات متعدد آن را تجربه می‌کنند.

سردرد گاهی می‌تواند آن‌قدر بد و ناراحت کننده باشد که شما را از کار و زندگی‌تان بیندازد و یا در طول روز شما را کلافه و عصبی کند. اما در اکثر مواقع با کمی استراحت یا خوردن مسکن بر طرف می‌شود.

در واقع در بیشتر مواقع سردرد علت‌های خوش‌خیم دارد و نیاز به درمان خاصی به جز درمان علامت آن نیست. اما در بعضی موارد که بسیار شدید و غیر قابل تحمل است، نشانه بیماری‌های خطرناکی مانند تومور یا سکته مغزی است.

بیشتر افراد صرف نظر از سن، نژاد و جنسیت در طول زندگی خود به دفعات آن را چه خفیف یا شدید تجربه می‌کنند. طبق گزارش سازمان بهداشت جهانی (WHO)، تقریباً نیمی از بزرگسالان در سرتاسر جهان، هر سال حداقل یک‌بار به این عارضه دچار می‌شوند.

سردرد می‌تواند نشانه استرس، پریشانی عاطفی، نتیجه یک اختلال پزشکی مانند میگرن، فشار خون بالا، اضطراب و یا افسردگی باشد. این اختلال همچنین می‌تواند مشکلات دیگری را نیز برای فرد به وجود آورد.

مثلاً افرادی که به میگرن مزمن مبتلا هستند، ممکن است برای حضور منظم در محل کار یا تحصیل خود، دچار مشکل شوند. اما برای آگاهی از علت سردرد خود و سپس درمان آن، ابتدا باید بدانید نوع سردرد شما چیست.

این عارضه انواع مختلفی دارد که هر کدام از آنها به علت یا علل متفاوتی به وجود می‌آیند و طبیعتاً درمان آن‌ها نیز همیشه یکسان نیست و راه‌های مختلفی برای آن وجود دارد.

به طور کلی درمان سردرد بستگی به عامل ایجاد کننده آن دارد، اما در اغلب موارد این درد با مُسکن رفع می‌شود. در ادامه برای آشنایی با سردرد، انواع و راه‌های درمان آن با کلینیک مغز و اعصاب روزمهر همراه باشید.

سردرد چیست؟

همان‌طور که گفتیم سردردها را می‌توان یکی از رایج‌ترین دردها و اختلالات دانست که می‌تواند از میزان ضعیف تا شدید متغیر باشد. به طور کلی این اختلال می‌تواند نشان‌دهنده‌ی بسیاری از بیماری‌ها باشد یا اینکه بدون هیچ دلیل خاصی ایجاد شود.

درد در ناحیه‌ی سر و بالای گردن را با عنوان سردرد (Hedeach) می‌شناسیم. سردرد، دردی است که می‌تواند در هر ناحیه‌ از سر بروز کند، یک‌ طرفه یا دو طرفه بوده و یا به طور اختصاصی فقط در یک ناحیه‌ی سر باشد.

همچنین ممکن است از یک نقطه به نواحی دیگر سر کشیده شود و یا به فرم درد حاد، درد تیز یا یک درد پراکنده باشد که تدریجی یا ناگهانی اتفاق می‌افتد.

این دردها که معمولاً در گردن، جمجمه و پیشانی احساس می‌شود، به دلیل درد در بافت مغز نیست. چرا که بافت مغز خود دارای سلول‌هایی که درد را حس می‌کنند نیست و به همین دلیل نمی‌تواند باعث ایجاد درد شود.

بلکه درد عضلات فک و عضلات جمجمه، گرفتگی عروق خونی نواحی مختلف صورت و جمجمه، اطراف چشم، سینوس‌ها، گردن، پیشانی و… هستند. به طور کلی سردرد منشأ عصبی دارد و بافت‌ها و ساختارهای احاطه کننده مغز با ملتهب و دردناک شدن فرد را آزار می‌دهد.

یک بافت نازک به نام ضریع جمجمه، استخوان‌ها، سینوس‌ها، چشم‌ها و گوش‌ها را احاطه کرده است که در صورت ملتهب و دردناک شدن باعث درد در سر و گردن می‌شود. همچنین پرده‌های نازکی که سطح مغز و نخاع را احاطه کرده (مننژ) در اثر التهاب یا تحریک سردرد ایجاد می‌کند.

طول مدت درد می‌تواند کمتر از یک ساعت تا چند روز باشد. علائم همراه سردرد، برای پزشک راهنمایی مناسبی برای تشخیص است. اغلب سردردها به دلیل یک عامل زمینه‌ای خطرناک نیست، ولی برخی از آن‌ها می‌تواند عامل زمینه‌ای خطرناک (مثل سکته‌ی مغزی) داشته ‌باشد.

سردرد انواع مختلفی دارد که بر اساس منشأ درد تقسیم بندی شده و می‌توان آن را با توجه به ماهیت و شدت درد، محلی که درد در آن وجود دارد و علت به وجود آمدن آن تقسیم کرد.

مثلاً برخی از افراد سردردهایی را تجربه می‌کنند که بیشتر در سمت راست سر بروز می‌کند. این درد ممکن است با علائم دیگری همچون تهوع و اختلالات بینایی نیز همراه باشد.

همچنین هر کدام از انواع این اختلال تظاهرات و بروزهای متفاوتی هم دارند. سردردها عموماً بر اساس علت زمینه‌ای به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم‌ بندی می‌شود.

علت سردرد چیست؟

به طور کلی ایجاد این اختلال شایع در بین افراد دلایل مختلفی دارد، اما عموماً علت به وجود آمدن سردردها به دو نوع کلی تقسیم می‌شود. سردردهایی که بیماری خاصی علت بروز آن‌ها نیست و به آن‌ها سردرد اولیه می‌گویند.

سردردهایی که به دلیل بیماری زمینه‌ای به ‌وجود می‌آیند که به آن‌ها سردرد ثانویه گفته می‌شود و از نوع خطرناکی هم هستند.

سردردی که از انواع سردرد پشت سر است، یعنی باید استرس خود را کم کنید و عامل استرس را از بین ببرید. اگر احساس می‌کنید یک حلقه دور سر شما قرار دارد و فشار وارد می‌کند، سردرد شما از انواع سردرد تنشی است.

چنانچه سردرد شما در بخش پیشانی است، یعنی به خواب بیشتری نیاز دارید و چنانچه در بالای سر خود احساس درد می‌کنید، باید آب بیشتری بنوشید و یا غذای بیشتری بخورید.

دردی که در یک چشم خود حس می‌کنید از انواع سردرد خوشه‌ای بوده و سردردی که در یک طرف سر خود حس می‌کنید، از انواع سردرد میگرنی است.

انواع سردرد

همان‌طور که گفتیم به طور عمومی بر اساس علت به ‌وجود آمدن این عارضه دو نوع کلی سردرد اولیه و ثانویه وجود دارد که عبارت‌اند از:

انواع سردردهای اولیه:

  • سردرد تنشی
  • سردرد میگرنی
  • سردرد خوشه‌ای
  • سردرد سینوسی
  • سردرد هورمونی
  • سردرد ناشی از فعالیت
  • سردرد بازگشتی (ریباند)

 

انواع سردردهای ثانویه:

  • سردرد مننژیت
  • سردرد سینوسی
  • سردرد نخاعی
  • سردرد پس از ضربه
  • سردرد بعد از مشروب
  • آنوریسم یا تومور مغزی
  • سردرد سرویکوژنیک یا گردنی

 

انواع سردردهای خطرناک:

  • سردردهای ارجاعی
  • تومور کاذب مغزی
  • سردردهای با منشأ عروقی
  • سردردهای ناشی از هیدروسفالی
  • سردردهای ناشی از ضربه به سر