ما در این مطلب از کلینیک تخصصی روزمهر قصد داریم انواع روش‌های درمان سردرد خوشه ای و چشم درد را برای شما توضیح دهیم.
آیا گاهی اوقات درد شدیدی را در یک طرف سروصورت خود احساس می‌کنید؟ آیا چشمان شما هم‌زمان اشک می‌ریزد؟ اگر این طور است، ممکن است شما به سردرد خوشه ای و چشم درد مبتلا شده باشید.
سردردهای خوشه ای معمولاً سردردهای شدید و مکرری هستند که مردان بیشتر از زنان مبتلا می‌شوند.
در هنگام مواجهه با محرک‌هایی مانند الکل، ارتفاعات، نور شدید و گرما و بعضی از غذاها یا ترشح مواد شیمیایی در بدن اتفاق می‌افتد.
این سردردها به طور ناگهانی شروع می‌شوند و ممکن است شما در تایم مشخصی از روز سردردها را تجربه کنید.
ممکن است در ماه هر روز دچار سردرد شوید و یا ماه‌های طولانی سردرد از بین برود و دوباره باز گردد.
معمولاً سردردهای خوشه ای در مقایسه با انواع دیگر سردرد مانند میگرن نسبتاً نادر هستند.
تقریباً 0.1-0.4 درصد از جمعیت عمومی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
سردردهای خوشه ای در هر سنی می‌تواند اتفاق بیفتد؛ اما در سن بزرگسالی شروع می‌شود و در کودکان کمتر است.
سردرد خوشه ای چیست؟
سردرد خوشه ای نوعی از سردرد است که با درد شدید در یک طرف سر و چشم همراه است.
درد اغلب به عنوان یک احساس خنجر زدن، سوزناک و بریدن توصیف می‌شود که می‌تواند خیلی آزار دهنده باشد.
علاوه بر درد، سردردهای خوشه ای علائم دیگری مانند قرمزی چشم، اشک، افتادگی پلک نیز همراه است.
اغلب به عنوان علائم خود گردان شناسایی می‌شود؛ زیرا با فعالیت‌هایی مانند تعریق و ضربان قلب مرتبط هستند.
اگر مشکوک هستید که به سردردهای خوشه ای را تجربه می‌کنید مهم است که به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.
یک متخصص مغز و اعصاب می‌تواند یک تشخیص مناسب ارائه دهد و شما را ارزیابی کند و به کاهش علائم و مدیریت شما کمک می‌کند.
سردرد خوشه ای و چشم درد
همان‌طور که گفتیم سردردهای شدید باعث درد یک طرفه سر می‌شود که به صورت خوشه ای یا چرخه‌ای اتفاق می‌افتد.
یکی از علائم مرتبط با سردردهای خوشه ای، چشم درد است. درد چشمی که در طول سردرد خوشه ای تجربه می‌کنید معمولاً در همان سمت سر احساس می‌شود و می‌تواند به روش‌های مختلفی ظاهر شود که عبارتند از:
درد اوربیتالی: بسیاری از افراد مبتلا به سردردهای خوشه ای معمولاً درد نسبتاً عمیقی در اطراف یا پشت چشم آسیب دیده توصیف می‌کنند.
این درد را اغلب به عنوان یک احساس چاقو و سوراخ توصیف می‌کنند.
قرمزی و آبریزش چشم: در طول چرخه سردرد خوشه ای، چشم در قسمت آسیب دیده سر ممکن است قرمز، آبریزش یا اشک شود این امر می‌تواند با گرفتگی یا آبریزش بینی در همان قسمت همراه باشد.
افتادگی پلک یا تور چشم‌ها: در بعضی از موارد افراد ممکن است در طول حمله سردرد خوشه ای دچار افتادگی پلک (پتوز) یا تور اطراف چشم‌ها شوند.
توجه به این نکته مهم است که این علائم معمولاً در قسمتی از سر که تحت تأثیر سردرد خوشه ای است قرار می‌گیرد.
طول حملات ممکن است که بین 15 دقیقه الی 3 ساعت ادامه داشته باشد؛ اما گاهی اوقات تا چندین ساعت نیز طول می‌کشد.
چه چیزی باعث درد ناحیه چشم در سردرد خوشه ای می‌شود؟
علت دقیق چشم درد در سردرهای خوشه ای به طور کامل شناسایی نمی‌شود.
اما محققان بر این باورند که به درگیری مسیرها و ساختارهای عصبی خاص در قسمتی از سروصورت مربوط می‌شود.
در این جا به چند توضیح احتمالی که برای درد چشمی که در طول سردرد خوشه ای تجربه می‌شود اشاره می‌کنیم:
در گیری عصب سه‌قلو: تصور می‌شود که عصب سه‌قلو مسئول انتقال احساسات از صورت به مغز است و نقش مهمی را در سردردهای خوشه ای ایفا می‌کند و شامل شاخه‌هایی است که قسمت جلویی سر از جمله ناحیه چشم را تأمین می‌کند.
اختلال در فعالیت یا شاخه‌های عصبی می‌تواند منجر به درد چشم‌ها شود.
درگیری سیستم عصبی خود مختار: معمولاً سیستم عصبی خود مختار فعالیت‌های غیر ارادی مختلف بدن را مدیریت می‌کند که شامل اندازه گیری رگ‌های خونی و التهاب است.
در طول سردرد خوشه ای می‌تواند باعث فعال شدن غیر طبیعی سیستم عصبی خود مختار باشد که ممکن است به درد چشم کمک کند.
ساختارهای مرتبط با چشم: ساختارهای حساس به درد اطراف چشم مانند رگ‌های خونی، اعصاب مرتبط با درد ممکن است باعث درد چشم در سردردهای خوشه شوند و التهاب و گشاد شدن رگ‌های خونی می‌تواند منجر به افزایش ناراحتی و حساسیت به نور و سایر عوامل شود.
تشخیص چشم درد ناشی از سردرد خوشه ای چیست؟
تشخیص درد چشم در سردردهای خوشه ای معمولاً بر اساس ترکیبی از تاریخچه پزشکی، شرح علائم و معاینه فیزیکی انجام می‌شود.
برای تشخیص درد چشم به عنوان مرتبط با سردرد خوشه ای متخصصان مراقبت‌های بهداشتی و اغلب موارد زیر را در نظر می‌گیرند:
سابقه پزشکی: پزشک متخصص در مورد علائم شما از جمله دفعات و مدت زمان سردرد و چشم درد شما سؤالاتی را خواهد پرسید.
همچنین ممکن است درباره هرگونه سابقه خانوادگی سردرد یا شرایط مرتبط از شما پرس. جو کند.
شرح علائم: توصیف علائم به پزشک متخصص می‌تواند مفید باشد سردرد خوشه ای معمولاً با درد شدید در یک طرف سر مشخص می‌شود.
اغلب در اطراف چشم متمرکز است و باعث ریزش اشک، قرمزی چشم، افتادگی پلک یا احتقان بینی در همان سمت سر می‌شود.
معاینه فیزیکی: در طول معاینه فیزیکی پزشک شما ممکن است که علائم سردرد خوشه ای مانند افتادگی پلک با انقباض مردمک در سمت آسیب دیده سر را ارزیابی کند.
همچنین آنها ممکن است که یک معاینه عصبی را مانند اسکن و تصویربرداری را برای بررسی عملکرد مغز و رد سایر علل احتمالی درد چشم انجام دهند.
این امر ضروری است که شما به دنبال یک تشخیص مناسب از متخصص مراقبت‌های بهداشتی باشید، زیرا آنها قادر هستند.
بر اساس علائم فردی یک راهنمایی دقیق را ارائه دهند و گزینه درمانی را برای کنترل علائم و کاهش دفعات یا شرت سردرد خوشه ای و درد چشم مرتبط توصیه کنند.
چه عواملی درد چشم ناشی از سردرد خوشه ای را بدتر می‌کند؟
عوامل متعددی می‌توانند باعث سردرد خوشه ای و چشم درد شوند. در حالی که محرک‌ها برای هر فردی متفاوت است در این جا به بعضی از عوامل رایج که می‌تواند درد ناحیه چشم شما را بدتر کند، اشاره کرده‌ایم:
مصرف الکل‌ها: الکل، به خصوص شراب قرمز و آب جو در ایجاد و تشدید خوشه ای و درد چشم نقش دارند و در بسیاری از افراد توصیه می‌شود در صورت تجربه این نوع سردرد مصرف الکل را محدود یا از آن اجتناب کنید.
بعضی از غذاها: بعضی از آنها که حاوی سطوح بالایی از نیترات هستند؛ مانند گوشت‌های فراوری، تیر امین (پنیر کهنه) یا سایر محرک‌های سردرد مانند شکلات ممکن است که در بدتر شدن سردرد چشم درد در بعضی از افراد نقش داشته باشد.
دفترچه خاطرات سردرد برای شناسایی محرک‌های غذای می‌تواند مفید باشد.
بوها و بخارهای شدید: بوهای قوی، مانند عطرها رنگ یا بوهای شیمیایی می‌توانند به عنوان محرک سردردهای خوشه ای عمل کنند .
به طور بالقوه درد چشم را افزایش می‌دهند و دوری از قرار گرفتن در معرض چنین بوهایی یا اطمینان از تهویه می‌تواند کمک کننده باشد.
تغییر الگوی خواب: اختلالات در الگوی خواب از جمله برنامه خواب نامنظمِ خواب ناکافی یا حتی زیاد ممکن است سردرد خوشه ای و چشم درد را تحریک و شدید کند حفظ یک روال خواب مداوم می‌تواند مفید باشد.
ارتفاع زیاد: بعضی از افراد مبتلا به سردرد خوشه ای متوجه می‌شوند که سفر به ارتفاعات می‌تواند َلاسم آنها از جمله چشم درد را تحریک و شدیدتر کند.
تغییرات فشار هوا و سطح اکسیژن در ارتفاعات بالا ممکن است نیز در چشم درد ناشی از سردر خوشه ای نقش داشته باشد
استرس و عوامل عاطفی: استرس، اضطراب و عوامل عاطفی برای تشدید سردرد خوشه ای و چشم درد شناسایی شده است.
شما می‌توانید با روش‌های مدیریت استرس و تمرین‌های تمدد اعصاب، تنفس عمیق یا مشغول به سرگرمی‌ها می‌تواند مفید باشد.
درمان سردرد خوشه ای و چشم درد
معمولاً درمان سردردهای خوشه ای شامل ترکیبی از رویکردهایی است که هدف آنها کاهش دفعات و شدت حملات درد است.
در اینجا از گزینه‌های رایج درمانی شامل موارد زیر است:
تسکین درد حاد:
تریپتان ها: این داروها مانند سوما تریپتان یا زولنی تریپتان می‌توانند به انقباض عروقی و کاهش التهابات و تسکین درد در طول حملات سردرد خوشه ای کمک کنند.
اکسیژن درمانی: استنشاق اکسیژن خالص از طریق ماسک با سرعت جریان 12-15 لیتر در دقیقه می‌تواند به تسکین سریعی را برای بعضی از افراد فراهم کند.
درمان‌های پیشگیرانه
وراپامیل: مسدود کننده کانال کلسیم اغلب اولین داروی پیشگیرانه برای سردرد خوشه ای است که به کاهش شدت و دفعات حملات کمک می‌کند.
استروئیدها: برای دوره‌های کوتاه مدت از این داروها استفاده می‌کنند؛ مانند پردنیزون ممکن است برای کاهش شدت چرخه خوشه ای توصیه شود.
سایر داروهای پیشگیرانه
اگر وراپامیل بی اثر باشد یا به خوبی بیماران از آن جواب نگیرند ممکن است از داروهای خاص دیگری مانند لیتیوم، توپیرامات، و اسید والپروئیک در نظر گرفته شوند.
درمان‌های انتقالی:
درمان‌های انتقالی بین حمله‌های حاد و شروع درمان پیشگیرانه را به یکدیگر وصل می‌کنند. کورتیو استروئیدها مانند پردنیزون می‌تواند برای چرخه‌های کوتاه برای درمان سردرد خوشه ای استفاده شود.
بلوک‌های عصبی و تزریق
بلوک عصبی پس سری: این بلوک‌ها شامل بی حس کننده‌های موضعی که به عصب‌های پس سری واقع در پشت سر تزریق می‌شوند.
تزریق عصب پس سری بزرگ‌تر: بی حس کننده‌های موضوعی و یا کورتیکواستروئیدها را می‌توان به عصب اکسپیتال بزرگ‌تر برای تسکین درد و کاهش علائم تزریق کرد.
تکنیک‌های نورومدولاسیون
تحریک عصب پس سری: این شامل کاشت وسیله‌ای کوچکی است که تکانه‌های الکتریکی را به وسیله سیمی نازک به اعصاب اکسیپیتال می‌رساند.
تحریک عمیق مغز: این رویکرد شامل کاشت دستگاه کوچکی است که تکانه‌های الکتریکی را به مناطق خاصی از مغز که درگیر سردردهای خوشه ای می‌باشند می‌فرستد.
مشورت با متخصص سردرد یا متخصص مغز و اعصاب برای تشخیص دقیق و ایجاد یک برنامه درمانی فردی بر اساس علائم خاص و سابقه پزشکی شما بسیار ضروری است.
آنها می‌توانند مناسب‌ترین گزینه‌های درمانی را برای شما تعیین کنند و پیشرفت بیماری شما را نیز زیر نظر بگیرند.
