اینکه شخصی خودش تشنج کند یا اطرافیانش هر دو تجربه تلخ و دردناکی است که استرس و فشار زیادی را به همه تحمیل می‌کند. معمولاً کمتر کسی می‌داند که تشنج چیست؟ و یا به چه دلیلی اتفاق می‌افتد.
همه ما معمولاً هر گونه تشنجی را فقط به علت بیماری صرع می‌دانیم، اما تشنج‌ها می‌توانند دلایل متعددی به جز صرع نیز داشته باشند. تشنج می‌تواند از جمله تلخ‌ترین تجربه‌های شخصی هر فرد باشد.
این عارضه نه تنها می‌تواند از نظر روحی و روانی روی فرد تأثیر بگذارد، بلکه از آن مهم‌تر می‌تواند نشانه وجود بیماری‌ها و عوارض خطرناک‌تری نیز باشد.
کسی که حتی یک‌بار هم این عارضه ناراحت کننده را تجربه کند، باید سریعاً با پزشک متخصص مغز و اعصاب تماس گرفته و به دنبال پیدا کردن دلیل تشنج خود باشد. در غیر این صورت ممکن است با عواقب جبران ناپذیری روبه‌رو شود.
اما سؤالی که در این میان مطرح می‌شود، این است که اصلاً علت تشنج چیست؟ چرا افراد این عارضه سخت را تجربه می‌کنند؟ تشنج بر اثر چه چیزی به وجود می‌آید و عامل آن چیست؟ پیدا کردن علت این مشکل هرچند سخت، اما بسیار حیاتی و پراهمیت است، تا بتوانیم به درمان تشنج یا کنترل آن بپردازیم.
در ادامه این مقاله قصد داریم به این موضوع که تشنج چیست؟ تشنج عصبی چیست؟ و تفاوت این عارضه با صرع چیست؟ بپردازیم، پس با کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روزمهر همراه باشید.
تشنج چیست؟
تشنج یک اصطلاح عمومی برای توصیف انقباضات غیر قابل کنترل عضلانی است که مردم از آن استفاده می‌کنند. این عارضه یک اتفاق ناگهانی است که باعث تغییرات موقتی در حرکت فیزیکی، احساس، رفتار یا هوشیاری می‌شود. این عارضه به دلیل تغییرات غیر طبیعی الکتریکی و شیمیایی در مغز ایجاد می‌شوند.
تشنج یا به انگلیسی Convulsion نشانه بروز یک سری فعالیت سلول‌های عصبی به صورت هم‌زمان است که به شکل غیرطبیعی و شدید در مغز رخ می‌دهد و می‌تواند به صورت تغییر در وضعیت روانی، سطح هوشیاری، حرکات تونیک و کلونیک بروز پیدا کند.
نورون‌ها یا سلول‌های عصبی وظیفه دارند اطلاعاتی را از مغز به بدن بفرستند. آنها این نقل و انتقال پیام را با آزاد کردن پالس‌های الکتریکی به صورت منظم انجام می‌دهند.
اگر این فعالیت الکتریکی به طور ناگهانی زیاد شود، می‌تواند باعث تشنج شود. این عارضه زمانی اتفاق می‌افتد که بسیاری از نورون‌ها به سرعت تکانه‌های الکتریکی نامنظم را آزاد کنند که باعث علائم غیر قابل کنترل و موقت می‌شوند.
درواقع در طول تشنج، انفجاری از پیام‌های الکتریکی رخ می‌دهد که کارکرد طبیعی مغز را مختل می‌کند. این عارضه می‌تواند باعث ناهنجاری‌های موقتی در حرکات بدن مانند سفت شدن متناوب و تکان دادن دست‌ها و پاها، یا از دست دادن هوشیاری یا تغییر سطح هوشیاری شود.
این عارضه معمولاً با حمله صرع اشتباه گرفته می‌شود. در بیماری صرع نیز بروز ناگهانی نشانه‌ها یا علائم تشنجی در افراد مبتلا به صرع اشاره دارد. تشنج علل غیر صرعی دیگری نیز مانند هیپوگلیسمی، تب و تشنج، افت فشار خون، میگرن، ضربه مغزی نیز دارد.
تشنج خطرناک بوده و گاهی ممکن است نشانه‌ای از یک بیماری زمینه‌ای باشد. اگر نتوانید در زمان تشنج شرایط را مدیریت کنید، ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری رخ دهد.
به طور کلی تشنج در کودکان خردسال و افراد مسن، بیشتر مشاهده می‌شود. در ایالات متحده از هر 100 نفر یک نفر یا به صرع یا به تشنج بی‌دلیل (که ناشی از بیماری یا تصادف نیست) مبتلا است.
تشنج در صرع
یکی از علائم مهم بیماری صرع نیز تشنج است. صرع یک اختلال الکتریکی ناگهانی و کنترل نشده در مغز است و وقتی که بعضی از سلول‌های عصبی در مغز عملکردی غیرعادی و شدید داشته باشند، اتفاق می‌افتد.
تشنج می‌تواند در رفتار، حرکات یا احساسات شما و سطح آگاهی، تغییرات ایجاد کند. انواع مختلفی از تشنج وجود دارد که شدت آن متفاوت است.
اما بیشتر تشنج‌ها به علت صرع ایجاد می‌شوند، اما ممکن است علت‌های مختلفی این علامت را ایجاد کنند. در نتیجه بهتر است که این حالت‌ها را بشناسید.
تفاوت تشنج و صرع چیست؟
در واقع همان‌طور که گفتیم، با آنکه صرع Epilepsy تحت عنوان اختلال تشنج شناخته می‌شود؛ اما با تشنج تفاوت دارد!
اگر فرد بیش از دو بار تشنج را تجربه کند، معمولاً صرع تشخیص داده می‌شود. صرع، نوعی اختلال مغزی است که تمایل به تکرار دارد؛ اما تشنج معمولاً یک‌بار اتفاق می‌افتد.
درباره تفاوت تشنج و صرع می‌توان گفت، تشنج بر اثر اختلال در فعالیت‌های الکتریکی مغز رخ می‌دهد و دلایل مختلفی مثل واکنش به داروهای خاص یا تب برای وقوع آن وجود دارد. صرع یک اختلال عصبی مزمن است که باعث تشنج‌های مکرر می‌شود.
صرع بیماری بوده، اما تشنج نشانه‌ای از بیماری است، مانند تب که می‌تواند نشانه‌ای از سرماخوردگی باشد. همچنین از آنجایی که روش‌های درمان تشنج و صرع با هم فرق دارد، بنابراین آگاهی از تفاوت و تمایز آنها را باید جدی بگیرید.
تشنج عصبی چیست؟
تشنج بر اثر تغییر در فعالیت‌های مغزی اتفاق می‌افتد. این بیماری گاهی ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد، اما بیشتر مواقع علائم چشمگیر آن اسپاسم یا لرزش شدید دست و پاها و از دست دادن یا تغییر در سطح هوشیاری فرد است.
تشنج در کودکان چگونه است؟
در کودکان معمولاً تشنج به علت تب به وجود می‌آید. معمولاً یکی از اصلی‌ترین علت‌های ایجاد تشنج در کودکان به دلیل تب کنترل نشده است. تشنج در کودکان چندان نگران‌کننده نیست و معمولاً تکرار نمی‌شود.
اما تشنج‌های تکرارشونده در کودکان که پیچیده نامیده می‌شوند، می‌تواند خطرناک باشند و حتماً باید با پزشک در میان گذاشته شوند. تب و تشنج در کودکان به علت‌های مختلفی ایجاد می‌شود.
