آیا می‌دانستید که سالانه میلیون‌ها نفر تحت‌تأثیر بیماری‌های مغز و اعصاب قرار می‌گیرند؟ اما بسیاری از افراد نمی‌دانند بیماری‌های مغز و اعصاب چیست؟
همه انسان ها در طول زندگی ممکن است که به بیماری های متفاوتی گرفتار شوند و به پزشک مراجعه کننند و تحت درمان قرار بگیرند.
بعضی از بیماری‌ها وجود دارند که زمینه ارثی دارند و از والدین به فرزندان انتقال پیدا می‌کنند ولی برخی دیگر بدون هیچ دلیلی ظاهر می‌شوند.
مغز، نخاع و رشته‌های عصبی همگی با هم کار می‌کنند و سیستم عصبی را تشکیل می‌دهند.
ممکن است که شما هم در بلع، یادگیری، حرکت کردن و حفط تعادل با مشکل مواجه باشید.
اگر این چنین است باید برای مشکل خود به پیش یک پزشک متخصص مراجعه کنید شاید به یکی از بیماری‌های مغز و اعصاب دچار شده باشید.
ما در این مطلب از کلینیک تخصصی روز مهر قصد داریم درباره بیماری‌های مغز و اعصاب چیست؟ با شما صحبت کنیم.
بیماری‌های مغز و اعصاب چیست؟
هانتیگتون
یک بیماری ارثی است که به‌مرورزمان باعث مرگ سلول‌های عصبی خاصی در مغز می‌شود.
این افراد با یک ژن معیوب به دنیا می‌آیند؛ اما معمولاً علائم این بیماری تا میان‌سالی ظاهر نمی‌شود.
از علائم اولیه این بیماری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حرکت‌های کنترل نشده
- کلافگی
- مشکلاتی در تعادل
با گذشت زمان و پیشرفته‌تر شدن بیماری فرد علائم اولیه مانند توانایی راه رفتن، صحبت کردن یا بلع را از دست می‌دهد.
بعضی از افراد ممکن است که دیگر اعضای خانواده خود را نشناسند و یا قادر به ابراز احساسات خود نباشند.
اگر یکی از پدر و مادرها به بیماری هانتینگون مبتلا باشد احتمال این را دارد که 50 درصد شما نیز به این بیماری مبتلا شوید.
شما می‌توانید با کمک گرفتن از یک مشاوره ژنتیک و انجام دادن آزمایش‌های خون می‌توانید بفهمید که آیا این ژن را دارید یا خیر.
هیچ گونه درمانی برای این بیماری وجود ندارد؛ ولی بعضی از داروها می‌توانند به کنترل کردن بیماری هانگینتون کمک کنند.
دیستروفی عضلانی
گروهی از بیماری ژنتیکی است که باعث ضعف و کاهش توده‌های عضلانی می‌شود و با پیشرفته‌تر شدن بیماری شدیدتر می‌شود.
در دیستروفی عضلانی ژن‌های غیر طبیعی وجود دارند که در تولید پروتئین‌ها‌یی برای تشکیل ماهیچه‌های سالم اختلال ایجاد می‌کنند.
ضعف عضلانی در این بیماری باعث مشکلاتی در راه رفتن و عملکردهای روزانه فرد می‌شود و می‌تواند اندام‌های مختلف بدن را تحت تأثیر قرار بدهد.
دیسروفی عضلانی انواع متفاوتی دارد که رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر است:
- دیسروفی عضلانی دوشن که در دوران کودکی اتفاق می‌افتد و در پسران شدیدتر از دختران است و علائم آن بین 3-6 سالگی شروع به ظاهر شدن می‌کند.
- دیسروفی عضلانی مادرزادی که معمولاً در دوران جنینی یا بعد از آن در سن 2 سالگی وجود دارد و می‌تواند خفیف یا شدید باشد.
- دیسروفی عضلانی فاسیوکاپولو هومرال که در بیشتر مواقع در دوران نوجوانی شروع می‌شود و صورت، شانه و بازوها را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اسپینا فیدا
یک نقص مادر زادی به حساب می‌آید و زمانی اتفاق می‌افتد که ستون فقرات و نخاع به درستی در دوران جنینی تشکیل نمی‌شود.
این یک نقص لوله عصبی می‌باشد. لوله عصبی یک ساختاری، در بدن جنین در حال رشد می‌باشد که در نهایت مغز و نخاع و بافت‌ها را در برمی‌گیرد.
معمولاً این بیماری به رشته‌های عصبی و نخاع آسیب وارد می‌کند و گاهی اوقات تنها بعد از تولد نوزاد کشف می‌شود.
علائم بیماری اسپینا فیدا در همه افراد یکسان نیستند و اکثر آن‌ها از ضریب هوشی نرمالی بهره‌مند هستند.
ولی بعضی از افراد به وسایلی مانند عصا و ویلچر، برای حرکت کردن خود نیازمند می‌باشند.
برخی دیگر ممکن است مشکلات یادگیری و ادراری یا روده‌ای داشته باشند یا به بیماری هیدروسفالی مبتلا باشند.
هیدروسفالی بیماری است که باعث تجمع مایع در مغز می‌شود و یکی از بیماری‌های مغز و اعصاب است.
علت بیماری اسپینا بیفدا هنوز به طور دقیق مشخص نیست ولی مصرف اسیدفولیک می‌تواند خطر ابتلا به نوزاد اسپینا بیفدا را کاهش دهد.
اسیدفولیک در اکثر مولتی ویتامین‌ها وجود دارد و زنان باردار باید به صورت روزانه آن را مصرف کنند.
بیماری پارکینسون (PD)
یکی از بیماری‌های مغز و اعصاب چیست؟
یک نوع اختلال حرکتی است و زمانی اتفاق می‌افتد که نورون‌های عصبی مغز به حد کافی ماده شیمیایی دوپامین در مغز را تولید نکنند.
گاهی اوقات این بیماری ژنتیکی است؛ اما در بیشتر مواقع به عوامل محیطی مانند، در معرض قرار گرفتن مواد شیمایی یا مصرف الکل یا دخانیات ممکن است اتفاق بیفتد.
این علائم تقریباً در یک طرف از بدن شروع می‌شود و به مرور زمان، هر دو طرف بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد و شامل موارد زیر است:
- لرزش اندام‌های بدن مانند دست‌ها، پاها، فک و صورت
- سفت شدن عضلات بدن
- کند شدن حرکات
- عدم تعادل و هماهنگی بدن
با پیشرفته شدن این بیماری ممکن است که در راه رفتن، صحبت کردن و فعالیت‌های روزانه خود دچار مشکل می‌شوید.
همچنین باعث مشکلاتی مانند افسردگی، اختلالات خواب، مشکل در بلع یا جویدن به‌مرورزمان می‌شوند.
آزمایش‌های خاصی برای بیماری پارکینسون وجود ندارد؛ بنابراین این موضوع می‌تواند تشخیص آن را سخت کند.
پارکینسون در بیشتر مواقع در سن 60 سالگی شروع می‌شود؛ اما در بعضی از افراد در سنین جوانی در سی سالگی نیز ظاهر می‌شود.
بیماری پارکینسون در زنان شایع‌تر از مردان است و هیچ درمان قطعی برای این بیماری هنوز یافت نشده است.
انواع داروها یا عمل‌های جراحی وجود دارند که می‌تواند از شدیدتر شدن بیماری جلوگیری کند.
بیماری آلزایمر (AD)
یکی از شایع‌ترین شکل زوال عقل در میان افراد بالای 60 سال می‌باشد.
زوال عقل یک اختلال مغزی است که توانایی فرد را برای انجام عملکردهای روزانه تحت تأثیر قرار می‌دهد.
آلزایمر به آرامی شروع می‌شود و ابتدا قسمت‌هایی از مغز را که مربوط به حافظه، فکر و زبان است را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
افراد مبتلا به بیماری آلزایمر در به خاطر سپردن اتفاقات و نام افرادی که می‌شناسند دچار حواس پرتی و فراموشی می‌شوند.
با گذشت زمان علائم این بیماری پیشرفته‌تر می‌شود و افراد کارهای ساده خود را فراموش می‌کنند که عبارتند از:
- نمی‌توانند دندان‌های خود را مسواک بزنند
- به سختی می‌توانند موهای خود را شانه کنند
تمامی این عوامل باعث استرس‌های زیاد در اعضای خانواده‌ای که باید از آن‌ها مراقبت کنند می‌شود.
هیچ درمانی برای متوقف کردن بیماری وجود ندارد ولی بعضی از داروها هستند که از بدتر شدن علائم جلوگیری می‌کنند.
سکته مغزی
در سکته مغزی نورون‌های عصبی مغز نمی‌توانند اکسیژن مورد نیاز و مواد مغذی را از خون دریافت کنند و در عرض چند دقیقه می‌میرند.
این بیماری می‌تواند در طولانی مدت باعث آسیب به مغز یا حتی مرگ شود.
اگر فکر می‌کنید خودتان یا یکی از اعضای خانواده به علائم سکته مغزی مبتلا است حتماً با اورژانس پزشکی تماس بگیرید.
درمان فوری این بیماری ممکن است جان فرد را نجات بدهد و شانس توان‌بخشی و بهبودی آن را افزایش دهد.
انواع سکته مغزی
دو نوع سکته مغزی وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- سکته مغزی ایسکمیک که باعث لخته شدن خون در سر می‌شود و یک رگ خونی را در مغز مسدود می‌کند و حدود 80 درصد افراد سکته ایسکمیک دارند.
- سکته هموراژیک به وسیله یک رگ خونی ایجاد می‌شود و وقتی این رگ آسیب ببیند یا شکسته شود باعث خونریزی در مغز می‌شود.
یک سکته دیگر به نام حمله ایسکمیک گذرا وجود دارد که باعث یک سکته کوچک می‌شود.
این سکته هنگامی رخ می‌دهد که خون رسانی در مغز برای مدت کوتاهی قطع می‌شود.
می‌توان از علائم سکته مغزی به موارد زیر اشاره کرد:
- لمس شدن یک طرف بدن
- گیجی ناگهانی سر و مشکل در صحبت کردن
- مشکلات بینایی در دو چشم
- سرگیجه و از دست دادن تعادل
- سردرد شدید و ناگهانی بدون هیچ علتی
صرع
صرع یک اختلال سیستم عصبی است که دچار تشنج‌های مکرر در سر می‌شود.
تشنج هنگامی اتفاق می‌افتد که نورون‌های عصبی در مغز سیگنال‌های الکتریکی اشتباهی را ارسال کنند.
افراد ممکن است که عواطف یا احساسات عجیبی را تجربه کنند و ممکن است دچار اسپاسم‌های عضلانی شدید شوند یا هوشیاری خود را از دست بدهند.
صرع در اثر بیماری‌های مختلفی مانند آسیب‌های مغزی یا رشد طبیعی مغز ممکن است رخ بدهد و در بعضی از موارد علتی ناشناخته دارد.
پزشکان با استفاده از نوار مغزی و سایر آزمایش‌ها بیماری صرع را تشخیص می‌دهند و خیلی مهم است که به موقع درمان شود.
هیچ درمان قطعی هنوز برای این بیماری شناخته نشده است؛ ولی تشنج در اکثر افراد کنترل با کمک داروها کنترل می‌شود.
هنگامی که تشنج‌های فرد با داروها درمان نشود، از جراحی‌های مانند کاشته شدن محرک عصب واگ کمک می‌گیرند.
رژیم غذایی برای بعضی از کودکان مبتلا به صرع می‌تواند کمک کننده باشد.
تومور مغزی
رشد غیر طبیعی سلول‌ها در بافت‌های مغز است و می‌تواند خوش‌خیم یعنی بدون سلول‌های سرطانی یا بدخیم با سلول‌های سرطانی باشد.
بعضی از آن‌ها تومورهای اولیه هستند که در مغز شروع می‌شوند و برخی دیگر متاستاتیک هستند و از جای دیگر بدن شروع می‌شوند و به سمت مغز حرکت می‌کنند.
انواع تومور مغزی وجود دارند که علائم زیادی دارد که عبارتند از:
- سردرد
- حالت تهوع و استفراغ
- تغییراتی در صحبت کردن یا شنیدن
- از دست دادن تعادل
- مشکلات حافظه
- احساس خواب آلودگی
- تغییرات خلق و خو
- تشنج
پزشکان تومورهای مغزی را با انجام نوار مغزی و آزمایش‌ها تشخیص می‌دهند.
گزینه‌های درمانی این بیماری شامل پرتودرمانی، شیمی درمانی است.
در درمان‌های هدف‌مند از داروهایی استفاده می‌شود که با کمترین آسیب، به سلول‌های سرطانی مغز حمله کند و بعضی از افراد ترکیبی از داروها را مصرف می‌کنند.
مننژیت مغزی
یکی از بیمارهای مغز و اعصاب چیست؟
التهاب یا تورمی است که مغز یا نخاع را می‌پوشاند که مننژ نام دارد و انواع مختلفی از آن وجود دارد که شایع‌ترین آن‌ها مننژیت ویروسی است.
هنگامی که ویروس از طریق دهان یا بینی وارد بدن شده به مغز می‌رسد و به آن مبتلا می‌شود.
مننژیت باکتری نادر است اما می‌تواند باعث مرگ شود و با عفونت‌هایی شبیه به سرما خوردگی شروع می‌شود.
این بیماری می‌تواند باعث سکته مغزی، کم شدن شنوایی و آسیب‌های مغزی شود.
همچنین می‌تواند به اندام دیگر بدن برود و به آن‌ها آسیب برساند.
دو نوع عفونت پنوموکوکی و عفونت مننگوکی شایع‌ترین علت‌های مننژیت باکتریایی هستند.
هر فردی احتمال دارد که به مننژیت مبتلا شود؛ اما در افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند شایع‌تر است.
در صورت علائم زیر به یک پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه فرمایید:
- تب شدید
- سردرد شدید
- سفتی گردن
- حالت تهوع و استفراغ
درمان زود هنگام می‌تواند به جلوگیری از مشکلات خیلی جدی از جمله مرگ و میر کمک کند.
آزمایش‌های زیادی برای تشخیص این بیماری وجود دارد که شامل تصویر برداری، آزمایش مایع نخاعی می‌باشد.
آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند مننژیت باکتریایی را کنترل و درمان کنند و داروهای ضد ویروس به در درمان مننژیت ویروسی کمک می‌کند.
واکسن‌هایی برای جلوگیری از عفونت‌های باکتریایی که باعث مننژیت می‌شوند وجود دارند.
زونا
یک عفونت ویروسی است که باعث تاول‌های دردناک می‌شود و این بیماری توسط ویروس واریسلا زوستر ایجاد می‌شوند.
این ویروس واریسلا زوستر همان ویروسی است که باعث ایجاد آبله مرغان می‌شود فقط در صورتی می‌توانید به این بیماری گرفتار شوید که در گذشته آبله مرغان گرفته باشید.
زونا علائم متفاوتی را در هر فرد دارد که عبارتند از:
- درد
- احساس سوزش در اندام‌های مختلف بدن
- حساسیت به لمس
- هراس نور
- خستگی
- بی حسی در ناحیه آسیب دیده
بیماری‌های مغز و اعصاب چیست؟ یک مشکل جدی در سلامت ما می‌باشند و اگر درمان نشود می‌توانند با پیشرفته‌تر شدن بیماری کشنده باشند.
پس اگر شما هم یکی از علائم یا بیماری‌های مغز و اعصاب در مطالب بالا را دارید حتماً از یک پزشک متخصص برای درمان بیماری خود کمک بخواهید.
