اضطراب چیست؟ لیلی مادری مهربان و سخت کوش بود؛ اما سایه تاریک تردیدها و ترس‌ها به صورت مداوم در گوشش زمزمه می‌شد و تصمیمی گیری را برایش سخت می‌کرد.
اضطراب لیلی بر بسیاری از جنبه‌های زندگی همچنین بر تعاملات اجتماعی او تأثیر گذاشت و باعث می‌شد در مجامع اجتماعی احساس خودآگاهی و عصبانیت کند.
فکر صحبت کردن در جمع باعث می‌شد که کف دست‌هایش عرق کند و قلبش را به تپش بیفتد.
اضطراب حتی در روابط او نفوذ کرد و باعث شد دائماً از خود سؤال کند که آیا به اندازه کافی خوب است یا اینکه مردم واقعاً به او اهمیت می‌دهند.
اما لیلی حاضر نشد به اضطراب اجازه دهد زندگی او را به طور کامل کنترل کند. او با قاطعیت به دنبال کمک بود و تکنیک‌های مختلفی را برای مدیریت اضطراب خود آموزش دید.
اضطراب یک مشکل رایج سلامت روان در ایران است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
شیوع اختلالات اضطرابی در ایران در سال 2019 7.8 درصد بوده است که بالاتر از میانگین جهانی 4.0 درصد است.
برخی از عواملی که ممکن است در ایجاد اضطراب در ایران نقش داشته باشند شامل انگ، انزوا، بیکاری، وضعیت اجتماعی – اقتصادی پایین و شهرنشینی است.
اختلالات اضطرابی همچنین می‌تواند کیفیت زندگی و بهره وری افراد را مختل کند و همچنین بار سیستم مراقبت‌های بهداشتی را افزایش دهد.
در ادامه این مطلب از اضطراب چیست؟ با کلینیک تخصصی روزمهر همراه باشید.
اضطراب چیست؟
اضطراب یک احساس مشترک و پیچیده است که می‌توان آن را به روش‌های مختلفی تعریف کرد.
به گفته انجمن روان‌شناسی آمریکا (APA)، اضطراب «احساساتی است که با احساس تنش، افکار نگران، و تغییرات فیزیکی مانند افزایش فشار خون مشخص می‌شود».
همچنین اضطراب همچنین می‌تواند به‌عنوان یک پاسخ آینده محور و طولانی اثر به یک تهدید منتشر دیده شود، در حالی که ترس یک پاسخ زمان محور و کوتاه‌مدت به یک تهدید خاص است.
اضطراب می‌تواند در برخی موقعیت‌ها طبیعی و سازگار باشد، مانند هنگام مواجهه با چالش یا خطر.
با این حال، زمانی که اضطراب بیش از حد، مداوم یا غیرمنطقی شود، می‌تواند در عملکرد و رفاه روزانه اختلال ایجاد کند.
تفاوت اختلال اضطرابی با اضطراب چیست؟
اختلال اضطراب و اضطراب مرتبط هستند؛ اما یکسان نیستند. اضطراب یک واکنش طبیعی و طبیعی به موقعیت‌های استرس زا یا نامطمئن است.
این به ما کمک می‌کند تا با چالش‌ها کنار بیاییم و برای تهدیدات احتمالی آماده شویم.
از سوی دیگر، اختلال اضطراب یک وضعیت سلامت روان است که شامل اضطراب بیش از حد و مداوم است که در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کند.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب ممکن است در موقعیت‌هایی دچار اضطراب شوند که از نظر عینی خطرناک یا استرس زا نیستند، یا ممکن است اضطرابی داشته باشند که با خطر یا آسیب واقعی تناسب ندارد.
اختلال اضطرابی می‌تواند باعث ناراحتی و اختلال قابل توجهی در زمینه‌های مختلف عملکرد مانند اجتماعی، شغلی یا تحصیلی شود.
اختلالات اضطرابی بسیار شایع و قابل درمان هستند. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت (WHO)، از هر 13 نفر در سراسر جهان، یک نفر از اختلال اضطراب رنج می‌برد که آن را به شایع‌ترین اختلال سلامت روان در سراسر جهان تبدیل می‌کند.
اضطراب چگونه بر مغز اثر می‌گذارد؟
اضطراب می‌تواند اثرات مختلفی بر روی مغز بگذارد، زیرا یک وضعیت پیچیده و چند وجهی است که شامل فرایندهای روانی و فیزیولوژیکی می‌شود.
در اینجا چند راه وجود دارد که اضطراب می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد:
- فعال سازی آمیگدال: آمیگدال، بخشی از مغز که مسئول پردازش احساسات و تشخیص تهدید است، در افراد دارای اضطراب بیش فعال می‌شود.
این فعالیت تشدید شده می‌تواند منجر به واکنش ترس اغراق آمیز و افزایش حساسیت به تهدیدات بالقوه شود.
- فعال سازی محور: HPA محور هیپوتالاموس – هیپوفیز-آدرنال (HPA) که یک سیستم پیچیده در پاسخ به استرس بدن است، می‌تواند در افراد دارای اضطراب دچار اختلال در تنظیم شود.
این می‌تواند منجر به تولید بیش از حد هورمون‌های استرس مانند کورتیزول شود که می‌تواند بر عملکردهای مختلف مغز تأثیر بگذارد و به علائم اضطراب کمک کند.
- عدم تعادل انتقال دهنده‌های عصبی: برخی از انتقال دهنده‌های عصبی، مانند سروتونین، نوراپی نفرین، و گاما آمینو بوتیریک اسید (GABA)، نقش مهمی در تنظیم خلق و خو و اضطراب دارند.
عدم تعادل این انتقال دهنده‌های عصبی یا اختلال در عملکرد آنها می‌تواند به ایجاد و حفظ اختلالات اضطرابی کمک کند.
- تغییرات ساختاری: اضطراب مزمن ممکن است منجر به تغییرات ساختاری در مغز شود. مطالعات نشان داده‌اند که مناطق خاصی از مغز، مانند قشر جلوی مغز، هیپوکامپ و قشر کمربندی قدامی، می‌توانند در افراد دارای اضطراب دچار تغییراتی شوند.
این تغییرات ممکن است بر فرایندهای شناختی، تنظیم هیجانی و عملکرد حافظه تأثیر بگذارد.
- سوگیری‌های شناختی: اضطراب می‌تواند بر نحوه درک و پردازش اطلاعات تأثیر بگذارد.
افراد مبتلا به اضطراب اغلب سوگیری‌های شناختی از خود نشان می‌دهند، مانند تمایل به تمرکز بر محرک‌های منفی یا تهدیدکننده، احتمال نتایج منفی را بیش از حد برآورد می‌کنند، و در رها شدن از افکار منفی مشکل دارند.
این سوگیری‌ها می‌توانند به تشدید اضطراب و چرخه تقویت شده تفکر اضطرابی کمک کنند.
توجه به این نکته مهم است که در حالی که اضطراب می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد، مغز نیز بسیار سازگار است و پتانسیل تغییرات مثبت را از طریق درمان، تکنیک‌های کاهش استرس و سایر مداخلات دارد.
جستجوی کمک حرفه‌ای و مشارکت در درمان‌های مبتنی بر شواهد می‌تواند در مدیریت و کاهش علائم اضطراب مؤثر باشد.
علت اختلال اضطراب چیست؟
عوامل زیادی می‌توانند باعث اضطراب شوند و بستگی به نوع و شدت اختلال اضطرابی ممکن است متفاوت باشند. برخی از عوامل رایج عبارتند از:
- تجمع استرس: یک رویداد بزرگ یا تجمع موقعیت‌های استرس زا کوچک‌تر ممکن است باعث اضطراب بیش از حد شود. برای مثال، مرگ در خانواده، استرس کاری، یا نگرانی مداوم در مورد مسائل مالی.
شخصیت: افراد با تیپ‌های شخصیتی خاص بیشتر از دیگران در معرض اختلالات اضطرابی هستند. به‌عنوان‌مثال، افرادی که خجالتی، کمال گرا، به راحتی متزلزل می‌شوند یا اعتماد به نفس پایینی دارند، ممکن است بیشتر در معرض اضطراب قرار بگیرند.
ژنتیک: اختلالات اضطرابی می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود که نشان می‌دهد ترکیبی از ژن‌ها و عوامل محیطی می‌تواند خطر ابتلا به اضطراب را افزایش دهد.
شرایط پزشکی: برخی از شرایط پزشکی می‌توانند باعث علائم اضطراب یا وحشت شوند، مانند مشکلات تیروئید، بیماری قلبی، دیابت یا اختلالات تنفسی. اضطراب همچنین می‌تواند یکی از عوارض جانبی برخی داروها یا مواد مانند کافئین، الکل، یا نیکوتین باشد.
شیمی مغز: اختلالات اضطرابی ممکن است به سطوح غیرطبیعی برخی از انتقال دهنده‌های عصبی مرتبط باشد که پیام رسان‌های شیمیایی هستند که به تنظیم خلق و خو، احساسات و رفتار در مغز کمک می‌کنند.
عدم قطعیت: اضطراب پاسخی به عدم اطمینان و خطر است و محرک می‌تواند تقریباً هر چیزی یا هیچ چیز خاصی باشد، فقط یک حس عمومی و مبهم از ترس یا بدبختی. افرادی که در تحمل بلاتکلیفی یا ابهام مشکل دارند، ممکن است بیشتر در معرض اضطراب باشند.
تروما: قرار گیری در معرض رویدادهای آسیب زا، مانند سوء استفاده، خشونت، تصادفات یا بلایای طبیعی، می‌تواند باعث ایجاد اختلالات اضطرابی، به ویژه اختلال استرس پس از سانحه شود.
علائم اضطراب چیست؟
برخی از علائم اضطراب عبارتند از:
- احساس عصبی، بی قراری یا تنش
- داشتن احساس خطر قریب‌الوقوع
- وحشت یا عذاب
- افزایش ضربان قلب
- تنفس سریع (هیپرونتیلاسیون)
- تعریق
- لرزیدن
- احساس ضعف یا خستگی
- مشکل خوابیدن
- تجربه مشکلات گوارشی
- داشتن مشکل در کنترل نگرانی
- داشتن حملات پانیک
- احساس آشفتگی
- داشتن ترس‌های غیر منطقی
- تحریک پذیر بودن
- داشتن لالی انتخابی (در کودکان و نوجوانان)
انواع اختلال اضطرابی چیست؟
انواع مختلفی از اختلالات اضطرابی وجود دارد که هر کدام علائم و علل متفاوتی دارند. برخی از رایج‌ترین انواع عبارتند از:
اختلال اضطراب عمومی (GDA)
(GDA)این نوع اختلال اضطراب با نگرانی مزمن و بیش از حد در مورد جنبه‌های مختلف زندگی مانند کار، سلامت، خانواده یا رویدادهای آینده مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به GAD ممکن است برای کنترل اضطراب خود مشکل داشته باشند و ممکن است علائم فیزیکی مانند بی قراری، خستگی، تنش عضلانی، تحریک پذیری، مشکل در تمرکز و مشکلات خواب را تجربه کنند.
GAD حدود 3.1٪ از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال معین تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اختلال پانیک
این نوع اختلال اضطراب با حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره مشخص می‌شود که دوره‌های ناگهانی و شدید ترس است که علائم جسمی مانند تپش قلب، تعریق، لرزش، تنگی نفس، درد قفسه سینه، حالت تهوع را ایجاد می‌کند.
افراد مبتلا به اختلال هراس ممکن است دچار آگورافوبیا شوند که ترس از مکان‌ها یا موقعیت‌هایی است که فرار یا کمک گرفتن ممکن است دشوار یا شرم‌آور باشد.
اختلال هراس حدود 2.7 درصد از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال تحت تأثیر قرار می‌دهد.
فوبیا
این نوع اختلال اضطراب با ترس بیش از حد و غیرمنطقی از اشیا یا موقعیت‌های خاص مانند حیوانات، ارتفاع، خون، پرواز یا سخنرانی در جمع مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به فوبیا ممکن است برای اجتناب از محرک‌های ترسناک خود تمام تلاش خود را بکنند یا ممکن است آنها را با اضطراب و پریشانی شدید تحمل کنند.
فوبیا حدود 8.7٪ از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال معین تحت تأثیر قرار می‌دهد.
– اختلال اضطراب اجتماعی
این نوع اختلال اضطراب با ترس شدید و خودآگاهی در موقعیت‌های اجتماعی یا عملکردی مانند صحبت در جمع، ملاقات با افراد جدید یا غذا خوردن در مقابل دیگران مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب اجتماعی ممکن است نگران قضاوت، انتقاد، طرد شدن یا تحقیر شدن توسط دیگران باشند و علائم فیزیکی مانند سرخ شدن، عرق کردن، لرزش، حالت تهوع را تجربه می‌کنند.
اختلال اضطراب اجتماعی حدود 6.8 درصد از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اختلال اضطراب جدایی
این نوع اختلال اضطرابی با ترس یا اضطراب مفرط از جدایی از افرادی که فرد با آنها پیوند عاطفی عمیقی دارد، مانند والدین، همسر یا فرزند مشخص می‌شود.
افراد مبتلا به اختلال اضطراب جدایی ممکن است نگران از دست دادن یا آسیب رساندن به عزیزان خود باشند یا ممکن است علائم فیزیکی مانند سردرد، معده درد یا کابوس را در هنگام جدا شدن از آنها تجربه کنند.
اختلال اضطراب جدایی حدود 0.9٪ از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال معین تحت تأثیر قرار می‌دهد.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
افراد مبتلا به PTSD ممکن است خاطرات مزاحم و ناراحت کننده، فلاش بک ها یا کابوس‌های رویداد و همچنین اجتناب از یادآوری، تغییرات منفی در خلق و خو و شناخت و افزایش برانگیختگی و واکنش را تجربه کنند.
PTSD حدود 3.6٪ از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال تحت تأثیر قرار می‌دهد،
اختلال وسواس فکری – اجباری (OCD)
OCD وضعیتی است که شامل افکار مکرر و ناخواسته (وسواس) است که باعث اضطراب می‌شود.
رفتارهای تکراری (اجبار) که برای کاهش اضطراب انجام می‌شود.
افراد مبتلا به OCD ممکن است وسواس و اجبار مرتبط با موضوعاتی مانند تمیزی، نظم، تقارن، آسیب یا مذهب داشته باشند.
در حالی که OCD حدود 1.2٪ از بزرگسالان ایالات متحده را در هر سال تحت تأثیر قرار می‌دهد.
تشخیص اختلال اضطرابی چیست؟
برای تشخیص اختلال اضطراب، پزشک یا متخصص سلامت روان ممکن است از روش‌های مختلفی استفاده کند که عبارتند از:
- یک معاینه فیزیکی برای جستجوی علائمی که نشان می‌دهد اضطراب شما ممکن است با داروها یا یک بیماری زمینه‌ای مرتبط باشد. در صورت مشکوک بودن به وضعیت پزشکی، ممکن است آزمایش خون یا ادرار یا آزمایش‌های دیگر را درخواست کنند.
- ارزیابی روان‌شناختی برای بحث در مورد افکار، احساسات و رفتار شما و بررسی عوارض مرتبط. آنها ممکن است از پرسش‌نامه‌های روان‌شناختی برای کمک به تعیین تشخیص استفاده کنند.
- مقایسه علائم شما با معیارهای موجود در راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، منتشر می‌شود و توسط انجمن روانپزشکی آمریکا. DSM-5 علائم و نشانه‌های خاص مورد نیاز برای تشخیص هر نوع اختلال اضطرابی را فهرست می‌کند.
تشخیص اختلال اضطراب می‌تواند به شما در درک وضعیت خود و جستجوی درمان مناسب کمک کند.
درمان اضطراب چیست؟
گزینه‌های درمانی برای اختلالات اضطرابی به نوع، شدت و علل زمینه‌ای این بیماری بستگی دارد. با این حال، برخی از رویکردهای کلی عبارتند از:
- روان درمانی: این نوعی مشاوره است که به فرد کمک می‌کند تا اضطراب خود را درک کند و با آن کنار بیاید.
روان درمانی می‌تواند به فرد کمک کند تا افکار، باورها و رفتارهای منفی که به اضطراب کمک می‌کند را شناسایی و به چالش بکشد.
- درمان شناختی رفتاری (CBT):نوع خاصی از روان درمانی است که برای اختلالات اضطرابی مؤثر است. CBT به فرد می‌آموزد که چگونه به تدریج با ترس‌های خود روبرو شود.
همچنین علائم اضطراب خود را از طریق مواجهه درمانی و بازسازی شناختی کاهش دهد.
- داروها: اینها داروهایی هستند که می‌توانند به کاهش شدت یا دفعات علائم اضطراب کمک کنند.
برخی از انواع رایج داروها برای اختلالات اضطرابی، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد اضطراب و مسدود کننده‌های بتا هستند.
داروهای ضد افسردگی می‌توانند به تعادل مواد شیمیایی مغز که خلق و خو و احساسات را تنظیم می‌کنند، کمک کنند.
داروهای ضد اضطراب می‌توانند به آرام کردن سیستم عصبی کمک کنند و اضطراب را در کوتاه مدت تسکین دهند.
مسدود کننده‌های بتا می‌توانند به جلوگیری از اثرات فیزیکی اضطراب، مانند افزایش ضربان قلب و فشار خون کمک کنند.
- مراقبت از خود: اینها مراحلی هستند که فرد می‌تواند برای مدیریت اضطراب خود و بهبود رفاه خود انجام دهد.
برخی از نمونه‌های خودمراقبتی برای اضطراب عبارتند از:
- ورزش منظم
- خواب کافی
- رژیم غذایی متعادل
- اجتناب از کافئین و الکل
- تمرین تکنیک‌های آرام‌سازی
- جستجوی حمایت اجتماعی
توجه به این نکته مهم است که در حالی که اضطراب می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد، مغز نیز بسیار سازگار است و پتانسیل تغییرات مثبت را از طریق درمان، تکنیک‌های کاهش استرس و سایر مداخلات دارد.
جستجوی کمک حرفه‌ای و مشارکت در درمان‌های مبتنی بر شواهد می‌تواند در مدیریت و کاهش علائم اضطراب مؤثر باشد.
به یاد داشته باشید که تجربه هر فردی با اضطراب منحصر به فرد است و آنچه برای یک فرد موثر است ممکن است برای دیگری مؤثر نباشد.
مهم است که رویکرد یا ترکیبی از استراتژی‌ها را پیدا کنید که با نیازهای خاص شما مطابقت داشته باشد و برای راهنمایی و پشتیبانی شخصی با یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی مشورت کنید.
