اختلال لالی انتخابی، نوعی اضطراب شدید در کودکان است که علیرغم توانایی صحبت کردن، در برخی موقعیتهای خاص و غریبه از صحبت کردن خودداری میکنند. این اختلال در تعاملات اجتماعی و تحصیلی کودک مشکل ایجاد میکند و میتواند به عزت نفس او آسیب برساند. این اختلال برای اولین بار حدود یکصد سال پیش مطرح شد و آفازیا اختیاری نامیده شد.
توجه به این نکته مهم است که کودکان مبتلا به لالی انتخابی به طور عمدی سکوت را انتخاب نمیکنند. بلکه در نتیجه اضطراب بیش از حد دچار لالی میشوند.
روانشناسان با استفاده از تکنیکهای آموزشی تقویتی مثبت برای کاهش اضطراب، نقش مهمی در کمک به افراد مبتلا به لالی انتخابی دارند.
در حال حاضر، لالی انتخابی به عنوان یک اختلال اضطرابی شناخته می شود، به ویژه زمانی که منجر به مشکلاتی در صحبت کردن در محیطهای اجتماعی خاص مانند مدرسه یا محل کار شود.
با این حال، اگر فرزند شما در صحبت کردن با دیگران مشکل داشته باشد یا قادر به صحبت در محیطهای خاص، به ویژه در مدرسه نباشد، ممکن است به اختلال لالی انتخابی مبتلا باشد در این مطلب از کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روز مهر به علائم، راههای تشخیص و درمان این اختلال میپردازیم پس تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
اختلال لالی انتخابی چیست؟
در ویرایش پنجم راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM-5)، لالی انتخابی به عنوان یک اختلال اضطرابی شناخته شده است.
لالی انتخابی با عدم توانایی صحبت در موقعیت های اجتماعی خاص مشخص میشود. در حالی که افراد مبتلا به این بیماری می توانند در محیطهای آشنا صحبت کنند، ناتوانی آنها در صحبت کردن پیامدهای مهمی بر موفقیت تحصیلی و حرفهای و همچنین تعاملات اجتماعی عادی آنها دارد.
کودکان مبتلا به لالی انتخابی ممکن است رفتارهای خاص و متنوعی از خود نشان دهند که گاهی اوقات تشخیص این بیماری را دشوار میکند. به عنوان مثال، برخی از کودکان ممکن است بتوانند با دیگران در محیطهای خاص ارتباط برقرار کنند، در حالی که برخی دیگر ممکن است گوشه گیری نشان دهند و برای ارائه پاسخهای غیرکلامی تلاش کنند.
لالی انتخابی می تواند به شدت بر رشد اجتماعی کودک تأثیر بگذارد و مانع از توانایی آنها در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران شود. این بیماری در کودکان بیشتر از بزرگسالان مشاهده می شود، با مطالعات تخمین زده می شود که تقریباً از هر 140 کودک 1 نفر لالی انتخابی را تجربه میکند.
علائم این اختلال اضطرابی معمولاً در سنین 2 تا 4 سالگی ظاهر می شود و حدود 90 درصد از کودکان مبتلا به لالی انتخابی نیز دارای فوبیای اجتماعی یا اختلال اضطراب اجتماعی هستند.
علائم لالی انتخابی چیست؟
نشانههای لالی انتخابی ممکن است در سنین 3 تا 6 سالگی آشکار شود، به ویژه زمانی که کودک شروع به رفتن به مهدکودک یا مدرسه میکند.
علائم رفتاری مرتبط با لالی انتخابی عبارتند از:
- ناتوانی در صحبت با افراد خارج از خانواده نزدیک مانند پدربزرگ و مادربزرگ، معلمان و همکلاسیها.
- پرهیز از تماس چشمی و نگاه کردن به دور هنگامی که احساس میکنند دیگران به آنها نگاه میکنند یا با آنها صحبت میکنند.
- عدم تمایل به تکرار کلمات با صدای بلند.
- مشکل در بازی با کودکان دیگر.
- ناتوانی در برقراری ارتباط مؤثر، منجر به ایجاد چالش در ایجاد دوستی می شود.
- پرهیز از موقعیتهایی که جلب توجه میکند، مانند عکس گرفتن یا اجرا در مقابل دیگران.
- نشان دادن حواس پرتی و مشکلات در تفکر، توجه یا تمرکز.
- تلاش برای درخواست کمک، مانند اطلاع دادن به کسی در مورد آسیب یا درخواست استفاده از دستشویی.
- نشان دادن بی قراری و مشکلات با توجه و تمرکز.
علائم فیزیکی که ممکن است با لالی انتخابی همراه باشد، زمانی که دیگران تلاش میکنند با کودک ارتباط برقرار کنند عبارتند از:
- دست و پاهای سرد.
- بی قراری.
- نگاه ترسناک به دیگران.
- لرزیدن یا سرخ شدن.
- ضربان قلب سریع یا درد معده.
- کف دستهای عرق کرده.
اگر فرزند شما بزرگتر است، ممکن است بتواند احساسات خود را بیان کند و تجربیات خود را از ترس یا اضطراب به اشتراک بگذارد. به عنوان مثال، ممکن است زمانی که مطمئن نیستند چه چیزی باید بگویند، مضطرب شوند یا در مورد اشتباه کردن نگران باشند.
همچنین ممکن است باور کنند که صدایشان در مقایسه با اطرافیانشان متفاوت یا غیرعادی به نظر میرسد.
اگر کودک شما بیش از سه ماه است که بیرون از خانه صحبت نکرده است و برای برقراری ارتباط با دیگران مشکل دارد، کمک گرفتن از متخصصان توصیه می شود.
علاوه بر این، اگر لالی انتخابی بر یادگیری یا توانایی آنها در دوست یابی در مدرسه یا مهد کودک تأثیر میگذارد، مشورت با روانپزشک توصیه می شود.
علت دقیق لالی انتخابی هنوز مشخص نیست، اما کارشناسان معتقدند کودکان مبتلا به این بیماری اضطراب ذاتی دارند و ممکن است اختلال اضطراب اجتماعی را نیز تجربه کنند.
عوامل خطر برای لالی انتخابی شامل سابقه خانوادگی این بیماری، تأخیر قابل توجه گفتار یا زبان، و شیوه های فرزندپروری بیش از حد محافظتی یا کنترلی است.
آیا اختلال لالی انتخابی جزئی از بیماری اوتیسم است؟
لالی انتخابی (selective mutism) و بیماری اوتیسم (autism) دو اختلال متفاوت هستند. لالی انتخابی یک اختلال اضطرابی است که در دوران کودکی با ناتوانی در گفتار یا برقراری ارتباط در شرایط خاص مشخص می شود.
در حالی که اوتیسم یک اختلال طیفی است که تأثیر گستردهتری بر روی توانایی ارتباطی، اجتماعی و رفتاری فرد دارد.
اگرچه در برخی موارد اختلال لالی انتخابی همراه با اوتیسم یا سایر اختلالات روانی و توسعهای دیگر مشاهده میشود، اما این دو اختلال به طور جداگانه تشخیص داده میشوند و هر کدام ویژگیها و مشکلات خود را دارند. برای تشخیص صحیح و درمان مناسب، مهم است که با یک متخصص روانپزشکی یا روانشناس کودکان مشورت کنید.
علت اختلال لالی انتخابی
علت دقیق لالی انتخابی ناشناخته است، اما عوامل متعددی ممکن است در ایجاد آن نقش داشته باشند، از جمله:
- عوامل ژنتیکی: ممکن است یک استعداد ژنتیکی برای لالی انتخابی وجود داشته باشد، زیرا می تواند در خانوادهها ایجاد شود.
- عوامل محیطی: تجربیات منفی مانند قلدری، اذیت کردن، یا انتقاد می تواند به ایجاد لالی انتخابی کمک کند.
- عوامل عصبی: پردازش اطلاعات در نواحی خاصی از مغز، به ویژه موارد مربوط به زبان و ارتباطات، ممکن است در بروز لالی انتخابی نقش داشته باشد.
- اضطراب اجتماعی: ترس از قضاوت یا ارزیابی شدن توسط دیگران که اغلب با اختلال اضطراب اجتماعی همراه است، می تواند منجر به لالی انتخابی شود.
- عوامل دیگر: عواملی مانند اعتماد به نفس پایین، کمرویی و کمال گرایی نیز می توانند در ایجاد لالی انتخابی نقش داشته باشند.
در اینجا چند نمونه از عوامل محیطی وجود دارد که ممکن است در ایجاد لالی انتخابی نقش داشته باشند:
- شروع مدرسه: کودکانی که در حال شروع مدرسه هستند ممکن است در هنگام تلاش برای برقراری ارتباط با معلمان یا همکلاسیهای جدید احساس خستگی کنند که منجر به لالی انتخابی می شود.
- نقل مکان به کشور جدید: کودکانی که به کشور جدیدی نقل مکان میکنند ممکن است صحبت کردن به یک زبان جدید را دشوار بدانند که می تواند به لالی انتخابی کمک کند.
- تجربه تروما: کودکانی که رویدادهای آسیب زا مانند طلاق، مرگ یکی از اعضای خانواده یا بلایای طبیعی را تجربه کردهاند، ممکن است به دلیل تأثیر عاطفی این تجربیات با صحبت کردن دست و پنجه نرم کنند.
در اینجا چند نمونه از عوامل عصبی وجود دارد که ممکن است در ایجاد لالی انتخابی نقش داشته باشند:
- اختلال عملکرد آمیگدال: آمیگدال، بخشی از مغز که مسئول پردازش احساسات، از جمله اضطراب است، ممکن است دارای ناهنجاریهایی باشد که به لالی انتخابی کمک میکند.
- درگیری قشر جلوی مغز: قشر جلوی مغز که مسئول پردازش زبان، برنامه ریزی و حل مسئله است، ممکن است در افراد مبتلا به لالی انتخابی تحت تأثیر قرار گیرد و منجر به مشکلات در صحبت کردن شود.
درک این نکته مهم است که لالی انتخابی یک رفتار عمدی یا لجبازانه نیست. افراد مبتلا به لالی انتخابی واقعاً برای صحبت در موقعیتهای خاص یا با افراد خاص تلاش میکنند.
راه های تشخیص لالی انتخابی
لالی انتخابی معمولاً توسط یک متخصص سلامت روان، مانند روانشناس یا روانپزشک تشخیص داده می شود. برای تشخیص، متخصص معیارهای زیر را بر اساس DSM-5 در نظر میگیرد:
– ناتوانی مداوم در صحبت کردن در محیطهای اجتماعی خاص (مانند مدرسه، محل کار) علیرغم توانایی در صحبت کردن در موقعیت های دیگر.
– اضطراب قابل توجه در موقعیتهایی که صحبت کردن مورد انتظار است.
– اختلال در عملکرد تحصیلی، شغلی یا اجتماعی.
– توانایی گفتار عادی و درک زبان.
– عدم وجود هرگونه اختلال ارتباطی دیگری که بتواند علائم را به طور کامل توضیح دهد.
– علائم باید حداقل برای یک ماه (به استثنای ماه ابتدایی مدرسه) باقی بماند.
– علائم را نباید صرفاً به اضطراب جدایی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال هراس یا اختلال نقص توجه و بیش فعالی نسبت داد.
مراحل درگیر در شناسایی لالی انتخابی عبارتند از:
- مصاحبه با والدین یا مراقبین: متخصص علائم فرد، سابقه پزشکی و خانوادگی و عملکرد تحصیلی یا کاری را با والدین یا مراقبان خود در میان می گذارد.
- مصاحبه فردی: متخصص مستقیماً با فرد در مورد علائم، افکار و احساسات او صحبت میکند.
- مشاهده: تمرینکننده ممکن است فرد را در محیطهای مختلف مشاهده کند تا رفتار گفتاری او را ارزیابی کند.
- ارزیابیهای روانشناختی: آزمونهای روانشناختی ممکن است توسط متخصص برای ارزیابی سطح اضطراب، افسردگی و سایر مسائل سلامت روان استفاده شود.
تمایز لالی انتخابی از سایر بیماریهای روانپزشکی که ممکن است علائم مشابهی از جمله اضطراب جدایی، اختلال اضطراب اجتماعی، اختلال هراس، اختلال بیشفعالی کمبود توجه (ADHD)، اختلالات طیف اوتیسم و اختلالات گفتار و زبان را داشته باشند، بسیار مهم است.
روش های درمانی
درمان اختلال لالی انتخابی معمولاً شامل ترکیبی از روشهای زیر است:
1. درمان شناختی رفتاری (CBT):
این روش به فرد کمک میکند تا افکار و باورهای منفی خود را که باعث تحریک او می شود، شناسایی و تغییر میدهد.
CBT به میآموزد که چگونه فرد با بیماری خود مقابله کند و در موقعیت های اجتماعی که صحبت از مورد انتظار است، اعتماد به نفس خود را افزایش دهد.
2. گفتار درمانی:
این روش به فرد کمک میکند تا مهارتهای ارتباطی خود را ارتقا دهد و اعتماد به نفس خود را برای صحبت کردن افزایش دهد.
گفتار می تواند به فرد تکنیک های درمانگر را برای صحبت کردن در موقعیت های مختلف آموزش دهد.
3. دارو درمانی:
در برخی موارد، می توان از دارو برای کاهش مصرف یک فرد استفاده کرد.
دارو درمانی می تواند به فرد کمک کند تا در موقعیت های اجتماعی احساس آرامش بیشتری داشته باشد و راحت تر صحبت کند.
4. خانواده درمانی:
این روش به اعضای خانواده کمک میکند تا بهتر از لالی انتخابی داشته باشند و از فرد حمایت کنند.
انتخاب روش درمانی مناسب برای هر فرد خاص به عواملی از جمله سن، شدت علائم، و تصمیمات فرد دارد.
چگونه میتوانیم به فرد مبتلا به لالی انتخابی کمک کنیم؟
راههای کمک برای کمک به فرد مبتلا به لالی انتخابی وجود دارد:
1. صبور باشید:
بهبودی از لالی انتخابی زمان میبرد. انتظارات واقعی بینانه داشته باشید و به فرد مبتلا به لالی انتخابی فشار نیاورید.
2. حمایت کننده باشید:
به فرد مبتلا به لالی انتخابی اطمینان بدهید که آن را دوست دارید و از او حمایت میکنید.
به او توضیح دهید که آن را درک میکنید و به او کمک میکنید تا بر اضطراب خود غلبه کنید.
3. درک کنید:
سعی کنید فرد مبتلا به لالی انتخابی را درک کنید.
خود را جای او بگذارید و ببینید که او چه احساسی دارد.
4. جذب کنید:
با فرد مبتلا به لالی انتخابی صحبت کنید، اما او را تحت فشار قرار دهید.
از او برای هر تلاشی که برای صحبت کردن میکند، قدردانی کنید.
5. محیط آرام و امن ایجاد کنید:
از فرد مبتلا به لالی انتخابی در مواردی که احساس اضطراب میکند، حمایت کنید.
به او کمک کنید از موقعیت های آزاردهنده دور باشد.
6. به دنبال کمک تخصصی باشید:
اگر نگران فرزند خود هستید یا اگر علائم بهبود نیافت، به دنبال کمک یک متخصص بهداشت روان باشید.
سخن پایانی
در نهایت، اختلال لالی انتخابی یک اختلال روانی است که نیازمند تشخیص و درمان مناسب است. در این مقاله، ما به معیارهای تشخیصی برای این اختلال پرداختیم و روشهای تشخیصی از جمله مصاحبه با والدین و مراقبین، مصاحبه با شخص مبتلا، مشاهده و ارزیابیهای روانشناختی را بررسی کردیم. همچنین، تفاوتهای این اختلال با سایر اختلالات روانی را نیز بررسی کردیم.
تشخیص صحیح این اختلال میتواند به فرد مبتلا و خانوادهاش کمک کند تا بهترین راههای درمانی را برای مدیریت و کاهش علائم این اختلال پیدا کنند. از آنجا که این اختلال میتواند با اختلالات دیگری که علائم مشابهی دارند اشتباه گرفته شود، تشخیص تفاوتی بین آن و سایر اختلالات روانی نیز بسیار مهم است.
با تشخیص صحیح و درمان مناسب، افراد مبتلا به اختلال لالی انتخابی میتوانند در زندگی روزمره خود بهتر عمل کنند و به رشد و توسعه صحیح خود بپردازند. امیدواریم که این مقاله به شما اطلاعاتی کاربردی و مفید درباره این اختلال را ارائه داده باشد و به شما در درک بهتری از آن کمک کند.