اختلالات روانشناسی چیست؟
اختلالات روانشناسی چیست؟ هیچ تعریف سادهای از اختلالات روانی وجود ندارد که بتواند رضایت همه را جلب کند.
این موضوع تا حد زیادی به حالتهای ذهنی یا رفتاری بعضی از فرهنگها مرتبط است.
ممکن است در یک فرهنگ بعضی از رفتارها که غیر طبیعی تلقی میشوند در فرهنگ دیگر عادی و قابل قبول باشد.
در حال حاضر اختلالات روانی بیشتر از گذشته مورد توجه قرار میگیرد . این بیماریهای روانی در همه جوامع و از هر قشر و سنی رایج بودهاند.
ولی با درمانهای موفقیتآمیز بسیاری از این بیماریهای جدی که درد و رنج زیادی را به همراه داشتند، ریشه کن شدند.
همچنین انتقال تعداد زیادی از بیماران روانی که علائم آشکاری را دارند به تیمارستانها یا بیمارستانهای روانی آگاهی جامعه را از شیوع و اهمیت بیماریهای روانی به مرور زمان افزایش داد.
در ادامه این مطلب از اختلالات روانشناسی چیست؟ با کلینیک تخصصی روزمهر همراه باشید.
اختلالات روانشناسی چیست؟
در واقع اختلالات روانی هستند؛ مانند اضطراب، افسردگی که بر نحوه تفکر و رفتار و احساسات عاطفی ما تأثیر میگذارند.
تعداد زیادی بیماری روانی وجود دارد که علائم آن معمولاً با درمان مناسب مدیریت میشوند و ممکن است شامل داروها، روان درمانیها و درمانهای تحریک شده مغز باشد.
یک بیماری روانی بر تمام جنبههای زندگی فرد اثر میگذارد و تفکر، احساس و عملکردهای بیرونی مانند خانواده، زندگی زناشویی و کار و تفریح را دچار اختلال میکند.
اغلب اختلالات روانی، احساسات عاطفی فرد را تحت تأثیر قرار میدهد و روابط اجتماعی با دیگران را مختل میکند.
بعضی از بیمارانیهای روانی خفیف هستند و میتوانند برای مدت بسیار کوتاهی ادامه دار باشند.
ولی گاهی اوقات بیماریهایی که علائم شدید دارند میتوانند تا آخر عمر با فرد بیمار همراه باشند و باعث ناتوانیهای جدی و دائمی شوند.
تقریباً نیمی از جمعیت در سر تا سر جهان در طول زندگی خود دچار اختلالات روانی میشوند.
علائم اختلالات روانشناسی چیست؟
هر یک از بیماریهای روانی علائم مختلفی را دارد که در ادامه به چند مورد از آنها اشاره میکنیم:
- اشتهای بیش از اندازه که نشان دهنده اختلال خوردن است.
- شنیدن صداهایی که واقعی نیستند که مربوط به اختلال روانپریشی است
- احساس نامیدی و افسردگی بعد از زایمان که به آن افسردگی بعد از زایمان میگویند.
- غمگینی مداوم و تغییرات خلقی که باعث نگرانی و ترس بیش از اندازه میشود.
- احساس اضطراب مداوم بدون علت خاصی
انواع تغییرات شدید در خلق و خو یا رفتارهای یک فرد میتواند نشانهای از بیماریهای روانی باشد که به تدریج در دورهای طولانی ایجاد میشوند.
ممکن است فردی که قبلاً به خوبی با مشکلات زندگی کنار میآید در عملکردهای روزانه خود دچار اختلال شود.
این تغییرات میتواند باعث ناراحتی و نگرانی عزیزان و اطرافیان بشود که نشان دهنده یک بیماری روانی است.
اگر به صورت مداوم به علائم زیر دچار میشوید حتماً به یک روان پزشک مراجعه فرمایید:
- افکار غیر طبیعی
- عصبانیتهای پیش از اندازه بدون هیچ دلیلی
- شنیدن صداهایی که کسی آنها را نمیشنود.
- عدم تمرکز به صورت مداوم
- افزایش یا کاهش خواب شبانه
- نداشتن انگیزه کافی
- پایین آمدن روابط اجتماعی
- مصرف مواد مخدر
- وسواس به موضوعی مانند مذهب یا مرگ
- مراقبت نکردن از بهداشت شخصی
- افکار خودکشی
بیشتر از 200 نوع بیماری روانی وجود دارند که ما به چند مورد از رایجترین آنها میپردازیم که عبارتند از:
- اختلالت خلقی مانند افسردگی یا اختلالات دو قطبی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات روانپریشی مانند اسکیزوفرنی
- اختلالات اشتها
- اختلالات تروما مانند اختلال استرس بعد از سانحه
- اختلالات ناشی از مواد
هرکسی ممکن است در طول زندگی احساس ناراحتی شدیدی را از بعضی از مسائل داشته باشد که مدیریت آن بسیار دشوار است.
کودکان و نوجوانانی که اختلالات خلقی را در سنین پایین تجربه میکنند معمولاً والدینی با اختلالات خلقی دارند.
افسردگی
یکی از بیماریهای روانی میباشد که باعث غمگینی و اندوه مداوم میشود و باعث تغییراتی در الگوی خواب، غذا خوردن و فعالیتهای روزانه شما میشود.
افسردگی از طریق گفت گو درمانی مشاوره و مصرف داروها درمان و کنترل میشود.
طبیعی است که نسبت به موقعیتهای سخت زندگی مانند طلاق، مرگ عزیزان احساس غمگینی را داشته باشید که به مدت دو هفته یا بیشتر احتمال دارد که طول بکشد.
اگر این علائم بعد از گذشت 15 روز ادامه دار بود به یک روان پزشک مراجعه کنید.
اختلالات دو قطبی
اختلال دو قطبی یک بیماری طولانی مدت یا مزمن است که باعث تغییرات شدید در خلق و خو و احساسات شما میشود.
در بیشتر موارد اختلالات دو قطبی در سنین نوجوانی یا در ابتدای بزرگسالی شروع میشود و در زنان شایعتر از مردان میباشد و آن را به عنوان افسردگی شیدایی میشناسند.
افراد مبتلا به اختلال دو قطبی طیف وسیعی از خلق و خوها را تجربه میکنند که عبارتند از:
اپیزودهای شیدایی یا هیپوماتیک که احساس هیجان و سر خوشی خیلی شدیدی را به فرد میدهد. اصطلاح هیپومانیا به معنای دورههایی کمتر از شیدایی است و شدت کمتری دارد.
هیپومانیک باعث تغییرات خلقی شدید میشود که بر عملکرد کار و تعاملات اجتماعی اثر میگذارد.
اپیزودهای افسردگی که فرد احساس ضعیف بودن و ناراحتی شدیدی را میکند.
اگر اختلالات دو قطبی دارید آنچه را در هر مدت زمان تجربه میکنید متفاوت است و بخش شیدایی و افسردگی آن میتواند هفتهها یا ماهها طول بکشد.
اختلالات اضطرابی
نوعی اختلال روانی است که تمام روز شما را درگیر خود میکند و مانع از بسیاری از کارها میشود. علائم آن شامل ترس و نگرانیهای مداوم عرق کردن و ضربان قلب شدید میباشد.
رایجترین انواع اختلال اضطرابی شامل موارد زیر است:
اختلال اضطراب فراگیر
یک اختلال در وضعیت سلامت و روان است که باعث احساسات دائمی مانند ترس، نگرانی و عرق کردن میشود.
در این نوع اضطراب فرد درباره زندگی روز مره خود احساسات نگرانی بیش از اندازه را میکند و کودکان و بزرگسالان را تحت تأثیر قرار میدهد و با گفتار درمانی و انواع داروها قابل مدیریت است.
اختلال هراس
حملههای پانتیک باعث احساس نگرانی و ترس شدید میشود که افراد علائم فیزیکی مانند ضربان قلب سریع و تعریق بیش از اندازه را تجربه میکنند.
درمانهای دارویی میتوانند حملات پانتیک را بهبود ببخشند.
اختلال وسواس اجباری OCD
این اختلال باعث میشود، فکرهای ناخواسته به صورت دائمی در ذهن شما تکرار شود و شما را به کارهایی مجبور میکند که از آن لذت نمیبرید.
OCD از طریق روان درمانی و از طریق انواع داروها درمان میشود.
وسواس فکری، فعالیتهای معمولی زندگی را مختل میکند و ممکن است که علائم آن شما را از رسیدن به موقع به محل کار باز دارد یا احتمال دارد دچار اختلالات خواب شوید.
تروما در اختلالات روان شناسی چیست؟
زمانی رخ میدهد که ترس و اضطراب از یک خاطره یا رویداد ناگوار از بین نمیرود که به آن اختلال بعد از سانحه نیز میگویند.
برخی از افراد مبتلا به رویدادهای آسیب زا بارها حادثه ناگواری را در ذهن خود تصور میکنند که دچار اضطراب و نگرانی در آنها میشود.
این احساسات مدت زمان زیادی با فرد باقی میماند و زندگی روز مره شما را مختل میکند. مشاوره و دارو درمانی ممکن است سالها طول بکشد که اثرات مؤثر خود را برجای بگذارد.
اضطراب اجتماعی در اختلالات روانشناسی چیست؟
در بیشتر مواقع به این اختلال فوبیای اجتماعی نیز میگویند یک ترس دلهره آور است که در ارتباط با دیگران اتفاق میافتد.
افرادی که به این اختلال مبتلا هستند از مورد قضاوت قرار گرفتن، انتقاد و تحقیر شدن به شدت میترسند.
در موقعیتهای معمولی مانند غذا خوردن در جمع صحبت کردن، احساس ترس میکنند و مانع از فعالیتهای روزانه میشود.
ترس و خجالت باعث میشود که افراد از حضور در موقعیتهای اجتماعی پرهیز کنند و امکان دارد که بر روابط اجتماعی آنها تأثیر منفی بر جای بگذارد و باعث کاهش اعتماد به نفس و روی آوردن به مواد مخدر شود.
روانپریشی در اختلالات روانشناسی چیست؟
اختلالات روانی شدید هستند که باعث افکار و رفتارهای غیر طبیعی میشود افراد مبتلا به اختلالات روانپریشی در بیشتر مواقع ارتباط خود را با دنیای واقعی از دست میدهد.
دو مورد از علائم اصلی آن میتوان به هذیانها و توهمها اشاره کرد.
هذیانها باورها و استدلالهای نادرستی هستند؛ مانند اینکه فکر میکنید کسی دائم در حال تعقیب شما است و یا کسی دارد به شما خیانت میکند.
توهمها ادراک حسی نادرستی هستند؛ مانند شنیدن صداها یا دیدن چیزیهایی که واقعی نمیباشند.
اسکیزوفرنی
یک بیماری جدی مغزی میباشد که در آن افراد احتمالاً صداهایی را میشنوند که وجود ندارند آنها معمولاً فکرهایی عجیبی در ذهن خود دارند و احساس میکنند یکی میخواهد به آنها صدمه بزند.
گاهی اوقات حرفهایی را میزنند که معنایی ندارند و مراقبت از خود و ارتباط برقرار کردن با دیگران برای آنها دشوار است.
علائم اسکیزوفرنی بین سنین 16-30 سالگی شروع میشود و مردان در سنین پایینتر بیشتر از زنان به این اختلال دچار میشوند.
افراد معمولاً بعد از 45 سالگی به اسکیزوفرنی مبتلا نمیشوند. سه علامت برای این بیماری وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- روانپریشی، افکار فرد را تحت تأثیر قرار میدهد از جمله توهم، هذیان و حرکات عجیب و غریب
- علائم منفی که نشان داهنده احساسات و فعالیتهای طبیعی را دشوار میکند و احتمال دارد که فرد افسرده و گوشه گیر به نظر برسد.
- علامتهای شناختی که بر تصمیم گیری و پردازش اطلاعات آثار مخربی میگذارد.
هنوز هیچ علتی برای اختلال اسکیزوفرنی وجود ندارد؛ اما جهشهای ژنی، عوامل محیطی و ترکیبات شیمیایی مغز ممکن است که در این زمینه نقش داشته باشند.
هیچ گونه درمانی برای این بیماری وجود ندارد؛ ولی انواعی از داروها وجود دارند که به مدیریت این بیماری کمک میکنند.
اختلالات اشتها
یکی از اختلالات جدی در سلامت روان اختلالات اشتهایی میباشد که آنها مشکلاتی را در مورد غذا و رفتارهای غذایی شما دارند.
ممکن است شما اشتهای خود را از دست بدهید یا بالعکس به پر خوری غذایی مبتلا شوید.
اختلالات اشتهایی باعث میشود مواد غذایی مناسب و مفید به بدن شما نرسد و باعث مشکلات جدی در سلامت مانند مشکلات کلیوی، کبدی و قلبی یا حتی مرگ میشود.
انواع اختلالات خوردن عبارتند از:
پرخوری
افراد مبتلا به اختلالات پر خوری بعد از سیر شدن نیز به خوردن ادامه میدهند و آن قدر غذا میخوردند که در معده خود احساس ناراحتی کنند و بعد از آن احساس شرمساری میکنند.
استفاده پیش از اندازه از مواد غذایی میتواند منجر به افزایش وزن و چاقی پیش از اندازه شود.
اختلالات پر خوری یکی از شایعترین اختلالات خوردن است.
پر خوری عصبی
این افراد زمانی که دچار استرس و اضطراب شدید میشوند دچار دورههای زمانی پر خوری میشوند. پر خوری عصبی بهمرورزمان باعث افزایش وزن میشود.
بی اشتهایی عصبی
این افراد غذا خوردن را به شدت کم میکنند یا مقدار بسیار کمی از غذاهای خاصی را مصرف میکنند. آنها در بیشتر مواقع خود را دارای اضافه وزن میبینند در صورتی که وزن آنها به شدت پایین است.
بی اشتهایی بین سه اختلال خوردن نادرتر است؛ اما جدی تر آز آنها به شمار میآید و این بیماری بالاترین میزان مرگ را در بین دیگر اختلالات روانی دارد.
اختلال استفاده از مواد
یک وضعیت تهدید کننده سلامت است که شامل مصرف اجباری از مواد میباشد و زمانی اتفاق میافتد که مصرف بیش از اندازه مواد باعث اختلال در عملکرد روزانه فرد شود.
ممکن است که وابستگی به مواد در داروهای بدون نسخه یا با نسخه بروز کند.
استفاده مشترک از سوزنها برای تزریق وریدی مواد مخدر ابتلا به بیماریهای عفونی را از جمله هپاتیت و HIV افزایش میدهد.
انجمن روان پزشکی آمریکا، اختلالات استفاده از مواد را بهعنوان یک بیماری مغزی میشناسد و با وجود اثرات مخربی که دارند فرد مجبور به استفاده مکرر از آنها میشود.
مصرف مواد، شامل عوامل اجتماعی و بیولوژیکی زیادی میباشد.
همانطور که ژنتیک نقش کلیدی و مهمی در اعتیاد دارد. تحقیقات نشان میدهد که 40-60 درصد ابتلای افراد به مصرف مواد میباشد.
اختلالات شخصیتی
اختلال شخصیتی گروهی از بیماری روانی است که شامل دورههای طولانی مدت و مخرب کننده تفکر، خلق و خو و ارتباط برقرار کردن با دیگران است.
افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی اغلب متوجه نمیشوند که فکرها و رفتارهایشان مشکل ساز میباشد.
اختلالات شخصیتی ممکن است باعث رفتارهای غیر عادی و حالتهای پریشانی در جنبههای مختلف زندگی شود.
علاوه بر این افراد مبتلا به اختلالات شخصیتی ممکن است رفتارهای آزار دهنده و یا تأثیرات منفی دیگران را به هیچ عنوان تشخیص ندهند.
شخصیت پارانوئید در اختلالات روانشناسی چیست؟
به این اختلال پارانویا نیز میگویند و باعث بدگمانی و بی اعتمادی با دیگران بدون دلایل کافی میشود.
افراد مبتلا به اختلال شخصیتی پارانوئید در بیشتر مواقع بر این باور هستند؛ که دیگران تلاش میکنند آنها را تحقیر کنند یا به آنها آسیب برسانند.
افراد مبتلا در بیشتر مواقع در اواخر دوران نوجوانی یا اوایل دوران بزرگسالی علائم بیماری آن ها شروع میشود.
اختلال پارانوئید بیشتر در چه افرادی رخ میدهد؟
- فرزندانی که با وضعیت اقتصادی نامتناسبی بزرگ شدند
- در سیاه پوستان بیشتر از سفید پوستان اتفاق میافتند
- در زنان مطلقه یا ازدواج نکرده بیشتر رخ میدهد
اختلال شخصیت اسکوزوئید
یک وضعیت جدی در سلامت روان میباشد که باعث تفکر و رفتاریهای غیر طبیعی و شایع در مسائل اجتماعی میشود. این افراد در تعامل با دیگران طیف بسیار محدودی از احساسات را تجربه میکنند.
در این اختلال ممکن است که فرد مبتلا بی تفاوت، گوشه گیر و افسرده به نظر برسد و رفتارشان در بیشتر مواقع غیر عادی است.
شخصیت افراد مبتلا به این اختلال شامل موارد زیر است:
- نمیخواهند با دیگران روابط نزدیکی داشته باشند و از بودن کنار دیگران لذت نمیبرند.
- سرگرمیها و فعالیتهای را انتخاب میکنند که به صورت انفرادی باشد.
- تمایل کمی به فعالیتهای جنسی دارند یا اصلاً ندارند.
- به ندرت احساساتی میشوند.
- نسبت به تشویق یا انتقاد کردن از دیگران بی تفاوت هستند.
شخصیتی اسکیزوتایپی در اختلال روانشناسی چیست؟
این افراد الگوهای رفتاری غیر طبیعی را دارند و معمولاً نمیتوانند با دیگران ارتباط برقرار کنند و یا رابطههای خود را حفظ نمایند.
بسیاری از محققین این اختلال شخصیتی را طیف وسیعی از اسکیزوفرنی میدانند و شامل اختلالات روانپریشی مانند اسکیزوفرم یا اسکیزوفکتیو و اختلال هذیانی میباشد.
افراد مبتلا به این اختلال در وضعیتهای اجتماعی ناراحتی و پریشان حالی شدید را تجربه میکنند و در حفظ روابط عاطفی نزدیک با دیگران دچار مشکل میشوند.
همچنین رفتارهای اجتماعی عجیب و غریبی را از خود نشان میدهند.
شخصیت افراد به اختلال اسکیزو تایپی شامل موارد زیر است:
- اضطراب و روابط اجتماعی ضعیفی را دارند.
- به جز اعضای خانواده دوستان نزدیک و فرد مورد اعتمادی ندارند.
- رفتارهای عجیب و غریبی را دارند.
- فکر میکنند که قدرتهای ماورای الطبیعه دارند.
- به دیگران مشکوک هستند.
- در حفظ تماس چشمی با دیگران با مشکل روبه رو هستند.
- بی انگیزگی از کارها و محیطهای آموزشی دارند.
این را به یاد داشته باشید که اگر اختلالات اضطرابی را درمان نکنید ممکن است که به یک موقعیت جدی سلامتی تبدیل شوند.
شما میتوانید با راهنمای متخصصان و مشاوران سلامت روان به کاهش علائم خود کمک کنید.
اکثر افراد مبتلا به اختلالات روانشناسی بهمرورزمان استرس، افسردگی و گوشه گیری را تجربه میکنند.
در صورت مشاهده این علائم باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از پیشرفته ترشدن اختلال روانی جلوگیری کنید.