بهترین کلینیک درمان سکته مغزی
بهترین کلینیک درمان سکته مغزی در ایران و خاورمیانه
علائم سکته مغزی.
شماره تماس:
مدیریت کلینیک دکتر جوادی
لیست دکتر ها:
سکته مغزی از آن بیماریهای است که بسیار نگران کننده بوده و حتی شنیدن نامش هم میتواند ترسناک باشد. به این دلیل این عارضه نگران کننده است که بر اثر آن درست مرکز فرمان دهنده بدن یعنی همان مغز مورد حمله قرار میگیرد.
این عارضه گاهی شدیداً آسیبزاست و امکان دارد طیف وسیعی از عوارض و معلولیتها را با خود به دنبال داشته باشد. سکته مغزی از شایعترین بیماریهای مغز و اعصاب و یکی از علل ناتوانی و مرگ و میر است که عموماً در سالمندان ایجاد میشود.
با وجود پیشرفتهای زیادی که در زمینه پزشکی صورت گرفته است، اما همچنان سکته مغزی دومین عامل مرگومیر و یکی از دلایل اصلی معلولیتها و ناتوانیها در سراسر جهان است.
معمولاً سکته مغزی زمانی اتفاق میافتد که خونرسانی به بخشی از مغز قطع شود و یا کاهش یابد. چرا که این وضعیت مانع از دریافت اکسیژن و مواد مغذی توسط مغز میشود.
در چنین شرایطی سلولهای مغز در عرض چند دقیقه شروع به مردن میکنند. به همین دلیل، سکته مغزی یک وضعیت اورژانس پزشکی محسوب میشود و درمان سریع آن بسیار مهم است.
اصولاً اقدامات اولیه به موقع میتواند آسیب مغزی و سایر عوارض را کاهش دهد و در صورت درمانهای مؤثری که برای این روش میتواند صورت بگیرد، میتواند از ایجاد عوارض شدید بر اثر سکته مغزی جلوگیری کرد.
برای آشنایی بیشتر با سکته مغزی و اینکه ببینیم سکته مغزی چیست؟ عوامل و علت ابتلا به آن، انواع، علائم و عوارض سکته مغزی و نحوه درمان آن در ادامه با کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روزمهر همراه باشید.
سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک عارضه ناگوار است که اغلب برای بیمار عوارض بسیار زیادی به جای میگذارد و کیفیت زندگی فرد کاملاً تحت تأثیر این بیماری قرار میگیرد. این عارضه معمولاً بدون علائم مشهودی اتفاق میافتد، به همین دلیل به آن قاتل خاموش هم میگویند.
اساساً سلولهای مغز، سلولهای حساسی هستند. این سلولها برای زنده ماندن به صورت مدام به اکسیژن و مواد مغذی نیاز دارند. هر عاملی که مانع از رسیدن اکسیژن به این سلولها شود، باعث مرگ سلول شده و به عملکرد مغز آسیب میرساند.
سکته مغزی (stroke) یا به اصطلاح دقیقتر آن حوادث مغزی-عروقی نوعی اختلال نورولوژیک ناگهانی است که بر اثر به وجود آمدن اختلال در خونرسانی به بخشی از مغز اتفاق میافتد.
در حقیقت اگر خونرسانی به قسمتی از مغز دچار اختلال شده و متوقف گردد، این قسمت از مغز دیگر نمیتواند عملکرد طبیعی خود را داشته باشد و این وضعیت را اصطلاحاً سکته مغزی مینامند.
دلایل متعددی مانند لخته شدن خون درون رگهای مغز و یا پاره شدن رگ حامل و نرسیدن خون تازه به سلولهای مغزی ممکن است منجر به مرگ سلولهای آن ناحیه از مغز و در نتیجه سکته شود.
در نتیجه با نرسیدن اکسیژن کافی، بافت مغز و سلولهای آن ناحیه دچار آسیب شدیدی شده و با گذشتن چند دقیقه شروع به مرگ میکنند. در نهایت تمامی اعضای داخلی بدن که توسط آن ناحیه آسیب دیده مغز کنترل میشدند فعالیت طبیعی خود را از دست میدهند.
از آنجا که هر قسمت از مغز وظیفهی کنترل بخشی از بدن را بر عهده دارد، هر قسمتی از مغز که دچار انسداد شود، میتواند عارضهی متفاوتی را به نمایش بگذارد. برای مثال اگر خونرسانی پشت مغز متوقف شود، میتواند منجر به اختلال در بینایی گردد.
بعد از سکته مغزی افراد دچار ناتواناییهایی شامل بی حسی یک طرفه بدن، اختلال در بلع غذا، اختلال تکلم، ناتوانیهای حرکتی و شناختی و سایر مشکلات میشوند. از آنجا که هر نیمکره از مغز وظیفه کنترل نیمهی مخالف بدن را دارد، در برخی موارد شدید ممکن است نیمی از بدن بیمار فلج شود.
فارغ از آن که با سکته مغزی شدید روبهرو هستیم یا خفیف، این سکته یک موقعیت اورژانس پزشکی بوده و نیازمند درمان فوری است، و درمان و مداخله سریع، در کاهش عوارض و آسیبهای ناشی از آن بسیار مؤثر است.
البته امروزه بسیاری از این مشکلات را با درمان درست و زود هنگام توسط روشهای درمانی مانند تحریک الکترومغناطیسی مغز با دستگاه TMS قابل درمان است.
عوامل ابتلا به سکته مغزی
عوامل زیادی میتوانند خطر ابتلا را افزایش دهند، در حقیقت عوامل ایجاد سکته مغزی بستگی به این دارد که چه نوع سکتهای رخ داده است.
یکی از مهمترین عوامل سن است، در واقع با افزایش سن خطر سکته افزایش مییابد. همچنین نژاد و قومیت، آمریکاییهای آفریقایی تبار در معرض خطر بیشتری برای سکته هستند.
البته عوامل فراوانی وجود دارد که به این بیماری مرتبط هستند. عوامل خطر عمده عبارتاند از: فشار خون بالا، این عامل خطر اولیه برای این بیماری است.
دیابت، بیماریهای قلبی، فیبریلاسیون دهلیزی و سایر بیماریهای قلبی میتواند باعث لخته شدن خون شده و منجر به سکته شود. فشار حادثه غیر مترقبه نیز میتواند منجر به سکته مغزی شود، اما دقت کنید ضربه مغزی با سکته مغزی متفاوت است.
وقتی سیگار میکشید، فشار خون شما بالا رفته و به رگهای خونی آسیب رسیده و باعث سکته میشود. داشتن سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی یا TIA نیز یکی دیگر از عوامل است؛ به طور کلی عوامل خطرزای قابل درمان برای سکته مغزی عبارتاند از:
عوامل طبی
- کلسترول بالا
- ابتلا به دیابت
- پرفشاری خون
- آپنه خواب انسدادی
- سابقه سکته مغزی در خانواده
- استعمال فعال یا غیرفعال دخانیات
- بیماریهای قلبی-عروقی مانند نارسایی قلب، عفونتهای قلب یا آریتمی قلبی
بیماریهای قلبی عروقی
- نقایص قلبی
- عفونت قلبی
- ابتلا به کووید 19
- حمله قلبی یا حمله ایسکمی گذرا
- سابقه شخصی یا خانوادگی سکته مغزی
- یا ریتم غیرطبیعی قلب مانند فیبریلاسیون دهلیزی
عوامل مربوط به سبک زندگی
- رژیم غذایی ناسالم
- افزایش وزن یا چاقی
- مصرف بیش از حد الکل
- بیتحرکی و عدم فعالیت بدنی کافی
- مصرف مواد مخدر مانند کوکایٔین و متامفتامین
سایر عوامل مرتبط با ریسک بالا
- سن: افراد بالای 55 سال ریسک بیشتری نسبت به افراد جوانتر دارند.
- نژاد: آمریکاییهای آفریقایی تبار بیشتر از سایر نژادها دچار سکته مغزی میشوند.
- جنسیت: بر طبق آمار مردان ریسک ابتلای بیشتری دارند. خانمها معمولاً در سنین بالاتر دچار سکته مغزی شده، ولی احتمال مرگ و میر در آنها بیشتر از آقایان است.
- هورمونها: معمولاً در بانوان استفاده از قرصهای ضدبارداری یا هورمونهای حاوی استروژن، ریسک سکته مغزی را افزایش میدهد.
علت سکته مغزی
علت سکته مغزی بروز اختلال در روند خونرسانی به بافتهای مغز است. سه علت عمده برای به وجود آمدن سکته مغزی وجود دارد. در واقع در سه حالت ممکن است خونرسانی به بافتهای مغزی متوقف شود:
۱- ایجاد لخته خون موقت و وقوع سکته مغزی خفیف
2- ایجاد لخته خون بزرگ و وقوع سکته مغزی ایسکمیک
۳- پارگی رگ خونی و وقوع سکته هموراژیک
همچنین بعضی از بیماران ممکن است دچار اختلال موقت خونرسانی به مغز شوند که به حمله ایسکمیک گذرا معروف است. این حالت باعث ایجاد علائم طولانی مدت نخواهد شد.
انواع مختلف سکته مغزی
دسته بندی سکتههای مغزی بر اساس علت وقوع آن انجام میشود. همانطور که در بالا گفتیم، علت توقف جریان خون در رگهای مغز ممکن است لخته شدن خون و یا پارگی رگهای خونی باشد.
در صورتی که لخته خون به طور موقت ایجاد شود، سکته از نوع خفیف یا گذرا است. اگر لخته خون بزرگ در رگ ایجاد شود، بیمار دچار سکته مغزی ایسکمیک (Ischemic) میشود. اگر هم عامل سکته پارگی لخته خون باشد، سکته از نوع هوراژیک (hemorrhagic) است.
حملههای ایسکمیک گذرای مغز (TIA)
سکته مغزی خفیف در نتیجه ایجاد یک لخته خون موقت اتفاق میافتد. این نوع سکته علائم هشدار دهندهای دارد که میتواند نشانهی هشدار برای بیمار باشد، اما این علائم پایدار و جدی نخواهد بود. حتی ممکن است در برخی شرایط بیمار متوجه وقوع یک سکته مغزی نشود.
در حدود ۳۰ درصد از افرادی که سکته خفیف را تجربه میکنند، دچار سکته شدید خواهند شد. به همین دلیل در صورت وقوع، بهتر است جدی گرفته شده و برای پیشگیری از وقوع مجدد آن تدبیری بیندیشید.
سکته مغزی هموراژیک
سکته مغزی ناشی از خونریزی یا هموراژیک زمانی اتفاق میافتد که یکی از عروق مغزی دچار پارگی شده و یا خون از آن نشت کند. معمولاً درصد کمی از موارد سکته به دلیل پارگی رگ خونی اتفاق میافتند.
این مورد در برخی بیماران به دلایلی مانند بیماری مادرزادی، افزایش سن، مصرف مخدرها و عفونت ممکن است دیوارهی رگها ضعیف شده و دچار پارگی شود.
سکته مغزی ایسکمیک
این نوع سکته مغزی شایعترین نوع این عارضه است و درصد زیادی از سکتههای مغزی به دلیل ایجاد یک لخته خون بزرگ در رگهای خونی اتفاق میافتد.
در بعضی مواقع رسوب چربی در دیواره رگهای خونی، باعث ایجاد یک لخته خون بزرگ میشود و حضور این لخته در رگ، مانع حرکت خون تازه به سمت بافتهای مغز میگردد.
علائم سکته مغزی
به دلیل اینکه مغز کنترل کننده همه رفتار و حرکات بدن ماست، وقتی که در معرض خطر سکته مغزی قرار میگیریم، علائمی در حرکات فیزیکی مشاهده میشود که به وسیله آن میتوان فهمید سکته در حال رخ دادن است یا رخ داده است.
سخن گفتن
از فرد مورد نظر بخواهید یک جمله را به صورت ساده چند بار تکرار کند. اگر در بیان جمله دچار مشکل شد و توانایی صحبت کردن به صورت عادی را نداشت، میتوان نتیجه گرفت که دچار سکته شده است یا در معرض آن است و باید هرچه زودتر به اورژانس منتقل شود.
سرگیجه
وقتی که فرد دچار سکته میشود، به دلیل عدم فعالیت مغز توانایی حفظ تعادل خود را از دست میدهد. داشتن سرگیجههای شدید و عدم توانایی در راه رفتن به صورت ناگهانی، یکی از علائم بروز این عارضه است و اغلب دچار آن میشوند.
لبخند زدن
عضلههای صورت به شکل غیر معمولی تغییر پیدا میکنند، در واقع تغییرات فیزیکی در صورت، از جدیترین علائم سکته هستند. از فرد موردنظر درخواست کنید که لبخند بزند، اگر نصف صورت او آویزان ماند و لبخند او نصفه باشد، میتوان مطمئن بود که دچار سکته مغزی شده است.
تکان دادن دستها
کسی که دچار سکته شده، توانایی بالا بردن دستهای خود را به صورت هم زمان از دست میدهد. از فرد مورد نظر بخواهید تا دو دست خود را به صورت کامل بالا ببرد. اگر این عمل را نتواند به درستی انجام دهد، باید هرچه زودتر به مراکز درمانی انتقال داده شود، زیرا در معرض سکته است.
سردرد
از دیگر علائم بروز این عارضه میتواند، داشتن سردردهای شدید و بدون سابقه قبلی باشد.
عوارض سکته مغزی
سکته مغزی میتواند باعث صدمات و ناتوانیهای موقت یا دائمی شود. این موضوع به این امر بستگی دارد که خونرسانی به مغز چه مدت دچار اختلال شده و کدام قسمت از مغز درگیر بوده است. این عوارض میتوانند شامل موارد زیر باشند:
درد: درد، بیحسی یا سایر احساسات غیرمعمول ممکن است تحت تأثیر سکته مغزی در قسمتهایی از بدن ایجاد شود. مثلاً اگر سکته باعث از بین رفتن احساس در بازوی چپ شود، ممکن است احساس سوزنسوزن شدن ناخوشایندی در آن بازو داشته باشیم.
از دست دادن حافظه یا مشکلات فکری: بسیاری از کسانی که سکته مغزی کردهاند، به کاهش حافظه مبتلا میشوند. حتی ممکن است در تفکر، استدلال، قضاوت و درک مفاهیم هم مشکل داشته باشند.
فلج یا از دست دادن حرکت عضلات: همچنین ممکن است فلج در یک طرف بدن اتفاق بیفتد، یا کنترل برخی از ماهیچهها مانند عضلات یک طرف صورت یا یک بازو را از دست بدهیم.
مشکل در صحبت کردن یا بلعیدن: سکته مغزی ممکن است بر کنترل عضلات دهان و گلو تأثیر گذاشته و صحبت کردن، بلعیدن یا غذا خوردن را برای ما سخت کند.
تغییر در رفتار و توانایی مراقبت از خود: افرادی که سکته کردهاند، ممکن است گوشه گیری بیشتری داشته باشند. حتی ممکن است در کارهای نظافت و کارهای روزمره به کمک نیاز داشته باشند.
مشکلات عاطفی: ممکن است کسانی که سکته کردهاند، در کنترل احساسات خود مشکل بیشتری داشته باشند یا دچار افسردگی شوند.
نحوه درمان سکته مغزی
درمان اولیه بعد از وقوع یک سکته مغزی شامل تحت نظر گرفتن دقیق فرد و انجام اقدامات پرستاری برای محافظت از راه تنفسی او است. درمان اورژانسی سکته مغزی، بر اساس اسکمیک یا هموراژیک بودن آن متفاوت است.
یکی از راههای درمان سکته مغزی ناشی از انسداد عروق، حل کردن لخته مسدود کننده رگ است. اگر در سی تی اسکن دیده شد که یک لخته خون در شریان وجود دارد، فوراً باید با استفاده از داروهای ترومبولیتیک اقدام به بر طرف کردن آن نمود.
به طور کلی میتوان گفت، درمان این بیماری شامل دارو، جراحی و توانبخشی است. اینکه کدام درمان را دریافت میکنید به نوع سکته مغزی و مرحله درمان آن بستگی دارد. مراحل مختلف عبارتاند از:
درمان سکته ایسکمیک
برای درمان سکته مغزی ایسکمیک، باید جریان خون مغز در سریعترین زمان ممکن بازیابی شود. برای رفع انسداد شریان میتوان بر اساس شرایط بیمار از داروهای تزریقی یا روشهای جراحی کمک گرفت.
درمان سکته هموراژیک
تمرکز اصلی در درمان سکته هموراژیک، کنترل خونریزی و برداشتن فشار اضافه از روی بافت مغز است. داروهای کاهنده فشار مغز، داروهای مقابله کننده با اثرات داروهای ضد انعقادی و در صورت نیاز جراحی از برنامههای درمانی مؤثر در سکته هموراژیک است.
دارو درمانی
برای درمان سکته مغزی، از داروهای مختلفی استفاده میشود، این داروها از طریق روشهای گوناگونی اثر خود را اعمال میکنند. از داروهای مؤثر در درمان سکته مغزی، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- آسپرین و کلوپیدوگزل (داروی ضد پلاکت)
- داروی TPA (فعال کننده پلاسمینوژن بافتی)
- آتورواستاتین (استاتینها برای پایین آوردن کلسترول)
- وارفارین (داروی ضد انعقاد و جلوگیری از لخته شدن خون)
- مهارکننده آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین، مسدودکننده بتا و کانالهای کلسیمی (داروهای فشار خون)
توانبخشی
سکته مغزی یک اتفاق بالقوه تغییر زندگی است که میتواند اثرات فیزیکی و عاطفی ماندگاری داشته باشد. بهبودی موفقیتآمیز بعد از سکته مغزی اغلب شامل درمانها و سیستمهای حمایتی خاصی است، از جمله:
فیزیوتراپی: این میتواند به فرد کمک کند تا حرکت و هماهنگی را دوباره بیاموزد.
گفتار درمانی: این کار به مشکلات گفتار درک گفتار کمک میکند. تمرین و داشتن آرامش میتواند این کار را آسانتر کند.
گروههای روانشناسی: پیوستن به یک گروه روانشناسی میتواند به شخص کمک کند، با مشکلات رایج سلامت روانی مانند افسردگی که ممکن است بعد از سکته رخ دهد، کنار بیاید.
کاردرمانی: کاردرمانی میتواند به شخص کمک کند توانایی خود را برای انجام فعالیتهای روزانه مانند حمام کردن، آشپزی، لباس پوشیدن، خوردن، خواندن و نوشتن بهبود بخشد.