بهترین کلینیک درمان تشنج
بهترین کلینیک درمان تشنج در ایران و خاورمیانه
علائم تشنج
.
شماره تماس:
مدیریت کلینیک دکتر جوادی
لیست دکتر ها:
درمان تشنج اگر چه به شکل قطعی و در زمان کوتاه امکان‌پذیر نیست، اما تا اندازه‌ای قابل کنترل است. امروزه پزشکان به کمک جدیدترین راه‌های درمان تشنج، قادر به پیشگیری از تشدید و مدیریت این عارضه شده‌اند.
بزرگسالان به علت قدرت جسمی و تحمل‌پذیری بالای خود، بهتر از کودکان به راهکارهای پیش رو برای درمان تشنج تن می‌دهند. در نتیجه امکان درمان قطعی تشنج در بزرگسالان بیشتر است.
تشنج میتواند در انواع خاصی از صرع‌ها نیز اتفاق بیفتد. اما داشتن تشنج حتماً به معنی این نیست که فرد مبتلا به صرع شده است. تشنج میتواند در شرایط خاصی مانند تب بسیار بالا، تتانی و یا افت شدید قند خون نیز به وجود بیاید.
در ادامه برای آشنایی بیشتر با تشنج و علت، علائم و انواع آن و همچنین نحوه تشخیص تشنج، نحوه کنترل آن و راه های درمان تشنج با کلینیک تخصصی مغز و اعصاب روزمهر همراه باشید.
تشنج چیست؟
تشنج یا به انگلیسی Convulsion نشانه بروز یک سری فعالیت سلول‌های عصبی به صورت هم‌زمان است که به شکل غیرطبیعی و شدید در مغز رخ می‌دهد. به طور کلی این عارضه به دلیل تغییرات غیر طبیعی الکتریکی و شیمیایی در مغز ایجاد می‌شوند.
مغز از میلیون‌ها سلول عصبی (نورون) که عملکرد بدن، احساسات، تفکرات، شخصیت، اخلاق، حافظه و تمرکز را کنترل می‌کند، ساخته شده است.
نورون‌ها این فعالیت‌ها را از راه انتقال امواج الکتریکی به یکدیگر و ارسال و دریافت پیام‌های عصبی انجام می‌دهند. در حالت تشنج یک جرقه الکتریسیته مانند رعد و برق ایجاد می‌شود و موجب تغییر حالت و رفتار یا عدم هوشیاری فرد می‌شود.
علائم این پدیده شدید شامل تکان و لرزش بدن و از دست دادن کنترل است. به طور کلی تشنج میتواند به صورت تغییر در وضعیت روانی، فیزیکی، احساس، رفتار یا سطح هوشیاری فرد همراه با حرکات تونیک و کلونیک بروز پیدا کند.
همچنین تشنج به یک دوره‌ی گذرای سفتی و گرفتگی غیرارادی عضلات گفته می‌شود که با تغییر سطح هوشیاری نیز همراه است. این گرفتگی‌های عضلانی باعث ایجاد حرکات نامنظم می‌شوند که عموماً یک تا دو دقیقه طول می‌کشند. تشنجی که بیش از پنج دقیقه طول بکشد، یک اورژانس پزشکی است.
این عارضه معمولاً با حمله صرع اشتباه گرفته می‌شود که به بروز ناگهانی نشانه‌ها یا علائم تشنجی در افراد مبتلا به صرع اشاره دارد. تشنج علل غیر صرعی دیگری نیز مانند هیپوگلیسمی، تب و تشنج، افت فشار خون، میگرن، ضربه مغزی دارد؛ برای آشنایی بیشتر با تشنج و تفاوت آن با صرع مقاله تشنج چیست؟ را مطالعه کنید.
به طور کلی برای آشنایی با راه‌های درمان تشنج لازم است که با علت و انواع آن آشنا شوید، به همین دلیل در ادامه مختصری به آنها می‌پردازیم.
علت تشنج
در حالت کلی روش درمان تشنج به علت آن بستگی دارد، در نتیجه ابتدا باید علت‌های آن را شناخت. آنچه که حالت تشنج را برای فرد به وجود می‌آورد، از مغز شروع می‌شود.
همان‌طور که می‌دانید مغز انسان از میلیون‌ها و چه بسا میلیاردها نورون تشکل شده است. زمانی که فعالیت نورون‌های مغزی از حالت عادی خارج شده و یک تغییر ناگهانی، غیرطبیعی و شدید رخ دهد، معمولاً فرد دچار تشنج می‌شود.
شایع‌ترین علت این عارضه، بیماری صرع است. اما به غیر از آن، پزشکان دلایل دیگری را هم برای تشنج تشخیص داده‌اند. مثلاً تب، افت قند خون شدید، افت فشار خون شدید، ضربه مغزی و… از دیگر دلایل این عارضه به شمار می‌روند. علت تشنج میتواند شامل موارد زیر باشد:
- میگرن
- تب بالا
- صرع
- سکته مغزی
- قند خون پایین
- ضربه مغزی
- تومور مغزی
- کمبود خواب
- افت فشار خون
- سوء مصرف الکل
- کمبود ویتامین دی
- مصرف بعضی از داروها
- میزان پایین سدیم خون هیپوناترمی
- خونریزی مغزی بر اثر ترومای سر
- مصرف داروهای غیرقانونی یا مواد مخدر
انواع تشنج
تشنج، بسته به علت بروز و عوارض ناشی از آن در سه گروه عمده تشنج کانونی، تشنج عمومی و تشنج ناشناخته قابل تقسیم است:
تشنج کانونی: در این نوع از تشنج، عارضه در یک ناحیه کوچک از مغز (مرکز) و به صورت جزئی شروع می‌شود و ممکن است به سایر مناطق مغز گسترش پیدا کند.
تشنج عمومی: این نوع تشنج هر دو قسمت مغز را درگیر کرده و فرد هوشیاری خود را از دست می‌دهد. این نوع تشنج به دو گروه تشنج عمومی حرکتی و غیر حرکتی تقسیم می‌شوند.
تشنج ناشناخته: در واقع در تشنج ناشناخته مشخص نیست که تشنج کانونی است یا عمومی و همچنین کاملاً مشخص نیست که از کدام قسمت مغز شروع می‌شود. تشنج ناشناخته معمولاً در خواب اتفاق می‌افتد.
تشنج تب: تشنجی است که براثر تب در کودکان رخ می‌دهد و معمولاً هیچ اثر طولانی مدتی ندارد.
علائم تشنج
جالب است بدانید که علت تشنج هر چه که باشد، معمولاً پیش از شروع با علائمی همراه است. با شناخت این علائم، فرد بعد از مدتی خود میتواند تشخیص دهد که تا چند لحظه دیگر، دچار تشنج خواهد شد.
از آنجا که این بیماری، اختلال در عملکرد مغز است، علائم ممکن است بسته به عملکرد ناحیه آسیب دیده مغز متفاوت باشد. اما اگر بخواهیم برخی از علائم را نام ببریم، می‌توان موارد زیر را بیان کرد:
- بیهوشی موقت
- چشمک زدن سریع
- از دست دادن هوشیاری
- انقباضات ناگهانی در بدن
- حرکت سریع سر تکان دادن
- نگاه کردن به یک نقطه ثابت
- عدم شناسایی زمان و مکان
- دفع ناخواسته و غیرارادی ادرار
- لرزش غیر قابل کنترل دست و پاها
- خیرگی یا چرخیدن چشم‌ها به یک سمت
- عدم توانایی پاسخ دادن به صدا یا گفتار برای مدت کوتاهی
- علائم روان‌شناختی مانند ترس، اضطراب یا دژاوو (احساس اینکه لحظه قبل را تجربه کرده‌اید)
تشخیص تشنج
تشخیص دادن تشنج به بررسی‌های بسیاری نیاز دارد و معمولاً کار آسانی نیست. در وحله اول پزشک سوابق بیمار را بررسی کرده و مواردی که میتواند زمینه‌ساز بروز تشنج شوند را مشخص می‌کند.
سپس لازم است با کمک برخی از تست‌های تشخیصی، تمام مواردی که زمینه‌ساز بروز تشنج هستند را بررسی کرد. از جمله این موارد شامل:
- EEG برای بررسی فعالیت الکتریکی در مغز
- تست‌های تصویربرداری مانند ام آر آی یا سی تی اسکن مغز
- آزمایش خون و ادرار برای بررسی عفونت یا وجود مواد سمی
- بررسی مایع مغزی نخاعی، برای تعیین عفونت‌های مغزی کمک کننده است.
هنگام بروز تشنج چه باید کرد؟
قبل از اقدام برای درمان تشنج و در زمان وقوع آن باید یک سری نکات را دانست. مثلاً اینکه برای جلوگیری از صدمه دیدن بیمار، اطراف فرد که دچار تشنج شده را خالی کنید. در صورت امکان او را در کنار خود قرار داده و زیر سرش بالشتک بگذارید.
در زمان بروز حمله، تلاش برای وارد کردن انگشت و قاشق بین دندان‌ها برای باز کردن دهان بیمار یا فشار دادن آن برای جلوگیری از انقباضات، ممکن است به بیمار آسیب برساند. در شرایط عادی، حمله به طور خودکار طی 1 – 2 دقیقه پایان می‌یابد.
اگر جسم تیز یا سختی وجود داشته باشد که در مواردی مانند زمین خوردن و انقباض در هنگام حمله به بیمار آسیب برساند، باید بیمار را از این خطر دور کرد.
در صورت بروز بحران باید لباس محکم بسته شده بیمار را شل کنید، تا بتواند نفس راحتی بکشد. بوییدن پیاز، ادکلن و غیره برای بیمار، به درمان حملات کمکی نمی‌کند.
نگه داشتن دست و پاهای بیمار متشنج توسط اطرافیان و تلاش برای کنترل آنها، ممکن است باعث مشکلاتی مانند دررفتگی و شکستگی در دست و پای آنها شود و اکیداً توصیه نمی‌شود.
فرد ممکن است پس از بهبودی احساس خستگی کند و به طور موقت بیهوش شود. بنابراین اجازه دهید مدتی استراحت کند. اگر حمله در این دوره به پایان نرسد، قطعاً بیمار باید به بیمارستان منتقل شود. همچنین در صورت بروز هر یک از موارد زیر در اسرع وقت با اورژانس تماس بگیرید:
- تشنج بیش از سه دقیقه طول بکشد
- فرد پس از تشنج از خواب بیدار نشود
- فرد تشنج‌های مکرر را تجربه می‌کند
- تشنج در فرد باردار رخ می‌دهد
- تشنج در کسی رخ می‌دهد که هرگز تشنج نکرده است.
درمان تشنج
در حالت کلی روش درمان تشنج به علت آن بستگی دارد، اما در زمان بروز این عارضه درمان به موقع سخت‌تر می‌شود. با آگاهی از علت بروز تشـنج، در مواردی می‌توان از بروز تشنج‌های بعدی جلوگیری کرد.
بسته به اینکه این بیماری از نوع کانونی است و یا گسترده، درمان‌های متفاوتی برای آن وجود دارد که می‌توانند در کاهش عوارض آن و یا توقف کامل آنها مؤثر باشند.
درمان دارویی تشنج
اغلب تجویز داروهای ضد صرع اولین گزینه درمانی پیش رو برای افرادی است که چندین تشنج را تجربه کرده‌اند. آنها فعالیت‌های سیگنال‌دهی سلول‌های مغزی خاص را مورد هدف قرار می‌دهند و به طور مؤثر تشنج را در ۷۰% موارد کنترل می‌کنند.
در حالت کلی انواع مختلفی از داروهای ضد صرع وجود دارد. به همین دلیل ممکن است پزشک در تلاش برای یافتـن بهترین دارو برای درمان بیماری شما، داروهای مختلفی را تجویز کند.
درمان تشنج با جراحی
در مواردی که مصرف دارو مؤثر نباشد، پزشکان از جدیدترین گزینه‌های جراحی برای درمان صرع و تشنج استفاده می‌کنند. مهم‌ترین عوامل جراحی مناسب برای درمان صرع عبارت‌اند از:
- لزیونکتومی
- قطع زیر پیال چندگانه
- نیمکره برداری
- کالوزوتومی
توجه داشتـه باشید که جراحی مغز برای صرع میتواند کیفیت زندگی را بهبود دهد، اما خطرات و عوارضی را نیز به همراه دارد. با پزشک خود مشورت کنید تا به شما بگوید، آیا جراحی گزینه مناسبی برای شماست یا خیر؟
درمان تشنج با نوروفیدبک
در این روش که روش جدید و پیشرفته‌ای است، ابتدا با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته نوروفیدبک از فرد مبتلا نقشه مغزی گرفته شده و سپس متخصص با ویزیت بیمار و بررسی نقشه مغزی او متوجه نقاط آسیب دیده مغز او می‌شود.
چندین جلسه درمانی، باعث بهبود عملکرد این نقاط آسیب دیده در مغز بیمار می‌شود. در نتیجه پس از پایان جلسات، درمان تشنج و یا بهبود آن تحقق می‌یابد.
این روش به دلیل نداشتن عوارض جانبی داروها و خطرات جراحی، بسیار مورد توجه قرار گرفته است و همین‌طور اثر بخشی بالایی نیز نسبت به سایر روش‌ها دارد.
درمان تشنج با بیوفیدبک
در این روش سنسورهای الکترونیکی روی پوست افراد قرار گرفته و به طور غیر مستقیم میزان فعالیت سیستم عصبی سمپاتیک را ارزیابی می‌کنند.
متخصصین در این زمینه، میزان فعالیت‌های سیستم عصبی سمپاتیک را بررسی نموده و به فرد بیمار کمک می‌کنند از وضعیت بدن خویش آگاهی بیشتری پیدا کند. از این روش برای آموزش جهت شناسایی و درک علائم هشدار تشنج و انجام اقدامات پیشگیرانه استفاده می‌کنند.