فهرست مطالب
ترک قرص دیازپام قطعا تجربه‌‌ی خوشایندی نیست ولی احتمالا برای افرادی که این دارو را را بیش از چهار ماه مصرف کرده باشند، رخ خواهد داد. البته هرچه میزان مصرف دیازپام و مخصوصا وابستگی بدن فرد به این دارو بیشتر باشد، فرایند ترک آن مدت زمان بیشتری طول خواهد کشید و علائم قوی‌تری ایجاد می‌شود. چون بدن و مغز مصرف‌کننده برای عملکرد بهتر به مصرف دیازپام عادت کرده‌اند و برای اینکه قادر به عملکرد صحیح بدون مصرف دارو باشند، نیاز به تنظیم مجدد دارند. به علاوه مصرف‌کنندگان دیازپام معمولا برای جلوگیری از بروز علائم ترک، دوز مصرفی‌شان را افزایش می‌دهند، زیرا به مرور تحمل بدن نسبت به دارو افزایش می‌یابد.
نکته‌ی مهم در مورد ترک قرص دیازپام این است باید تحت نظارت پزشک انجام شود. چون ترک ناگهانی این دارو ممکن است با خطراتی مانند بروز تشنج، کما و سایر عوارض بالقوه کشنده همراه باشد. تا پایان این مطلب با ما همراه باشید تا در مورد دیازپام، روش‌های درمان وابستگی به این دارو، مدت زمان درمان و عوارض ترک خودسرانه آن اطلاعات مفیدی کسب نمایید.
دیازپام چیست؟
دیازپام که به والیوم نیز معروف است، به منظور درمان حملات عصبی و برخی اختلالات روان‌شناختی مانند اضطراب و هراس توسط روانپزشک تجویز می‌شود. مصرف این دارو اثرات آرام‌بخش و خواب‌آلودگی برای مصرف کننده دارد و متاسفانه برخی بیماران برای تجربه مستمر این حالت آرامش به مصرف دیازپام در دوز یا دفعات بیشتر از تجویز پزشک روی می‌آورند. به تدریج فرد دچار وابستگی به این دارو می‌شود. به این صورت که بدن با استفاده مکرر از دارو نسبت به آن سازگار شده و فقط در صورت مصرف دیازپام عملکرد درستی خواهد داشت. مدت زمان لازم برای وابستگی به دیازپام در هر فرد متفاوت است. طبق نظر برخی مراجع علمی، اگر فرد به مدت چند ماه، روزانه ۱۵ میلی گرم دیازپام مصرف کند، دچار وابستگی به این دارو خواهد شد. هم‌چنین افرادی که روزانه بیش از ۱۰۰ میلی گرم دیازپام مصرف کنند، با عوارض جدی ترک روبه‌رو می‌شوند.
ترک قرص دیازپام به چه روش‌هایی امکان‌پذیر است؟
بنزودیازپین‌ها مانند دیازپام از نظر شدت و مدت زمان ترک، دشوارترین داروهای اعتیادآور به شمار می‌روند. ترک دیازپام یا سم‌زدایی، فرآیند خروج کامل مواد از بدن مصرف‌کننده و به حداقل رساندن علائم ترک است. سم‌زدایی بدن از دیازپام بدون نظارت پزشک متخصص می‌تواند خطرناک باشد. در کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد روزمهر برای هر یک از مراجعین با توجه به شرایط متفاوتی که ممکن است داشته باشند، یک برنامه جامع سم‌زدایی به منظور کاهش تدریجی دوز مصرفی توسط روانپزشکان متخصص ترک اعتیاد تعیین می‌شود. اجرای صحیح این برنامه علائم اذیت کننده‌ی ترک را برای بیمار کاهش داده و از عوارض خطرناکی مانند تشنج جلوگیری می‌کند. به علاوه با توجه به مدت زمان لازم برای سم‌زدایی، این فرایند می‌تواند به صورت بستری یا سرپایی صورت گیرد. ولی به هر حال در طول روند سم‌زدایی، بیمار باید توسط متخصصان کلینیک مورد ارزیابی قرار گیرد تا تاثیر برنامه درمانی برای او مشخص شده و در صورت لزوم تغییراتی صورت گیرد. فرآیند ارزیابی در کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد روزمهر شامل معاینه جسمانی، آزمایشات لازم، مصاحبه کامل و بررسی سلامت روان‌شناختی می‌باشد. پس از سم‌زدایی و بهبود نسبی، بهتر است بیمار برای کاهش عوارض ترک و جلوگیری از عود مجدد تحت درمان‌های نوین دارویی قرار بگیرد. موثرترین روش دارودرمانی که در کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد روزمهر توسط جراح متخصص انجام می‌شود، روش ایمپلنت نالتروکسان است که علاوه بر ورود مستمر مقدار مشخصی دارو به بدن بدون نیاز به مصرف خوراکی آن، موجب عدم احساس سرخوشی و آرامش در بیمار پس از مصرف دارو می‌شود و به همین دلیل موثرترین روش برای جلوگیری از عود مجدد و بازگشت به مصرف است.
البته ما برای تضمین درمان قطعی وابستگی به قرص دیازپام، به شناسایی دلایل روان‌شناختی ابتلای فرد به سوء مصرف دیازپام و درمان اختلالات شخصیتی بیماران نیز می‌پردازیم که در درمان ریشه‌ای اعتیاد به این دارو بسیار ضروری است. هم‌چنین در مرحله مراقبت‌های پس از سم‌زدایی، که خدمات آن پس از بهبودی و ترخیص بیمار ارائه می‌گردد، مراجعه منظم بیمار به روانشناسان کلینیک و حضور در جلسات ماهانه گروه درمانی، توصیه می‌گردد تا از خدمات حمایتی برای جلوگیری از بازگشت به مصرف مجدد بهره‌مند شود. به علاوه فرد برای ورود به محیط کار و پذیرش مسئولیت‌های اجتماعی به مهارت‌افزایی هم نیاز دارد.
ترک قرص دیازپام چقدر طول می‌کشد؟
مدت زمان سم زدایی بدن از دیازپام به برنامه مشخص شده توسط پزشکان متخصص ترک اعتیاد بستگی دارد. البته این برنامه برمبنای شرایط جسمانی و پزشکی فرد و سابقه مصرف او تعیین می‌گردد. فردی که دوز بالایی از دیازپام را برای مدت طولانی مصرف کرده باشد، احتمالا به فرآیند سم‌زدایی طولانی‌تری هم نیاز خواهد داشت. پزشکان ما در کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد روزمهر معمولا از روش سم‌زدایی تدریجی استفاده می‌کنند تا علائم ترک را به حداقل برسانند. لازم است به این نکته توجه کنید که سم‌زدایی از دیازپام یک تجربه فردی و در افراد مختلف متفاوت می‌باشد، بنابراین نمی‌توان عوارض سم‌زدایی یک فرد را به دیگران نیز تعمیم داد. برای بیشتر افراد وابسته به دیازپام، به یک تا سه هفته دوره بستری نیاز است.
عوامل بسیاری بر مدت زمان لازم برای ترک دیازپام تأثیر می‌گذارد که موارد زیر را شامل می‌شود.
حمایت خانواده: افرادی که از طرف عزیزانشان مورد حمایت قرار می‌گیرند، عوارض ترک کمتری را تحمل کرده و زودتر بهبود می‌یابند.
نوع رویکرد کلینیک ترک اعتیاد: استفاده از روش‌های سم‌زدایی تدریجی به همراه درمان‌های روان‌شناختی موجب سرعت بخشیدن به فرایند رهایی فرد از دیازپام می‌شود.
دفعات، میزان و مدت مصرف: دوزهای بیشتر یا مصرف طولانی مدت منجر به بروز علائم ترک شدیدتر خواهند شد. به علاوه این بیماران به زمان بیشتری نیز برای سم‌زدایی نیاز دارند، چون کاهش ناگهانی دوز مصرفی دیازپام به عوارض ترک شدید منجر می‌شود.
اختلالات روان‌شناختی همزمان: وجود اختلالات شخصیتی مانند افسردگی یا اضطراب در فرد ممکن است بر شدت و مدت زمان بروز علائم روان‌شناختی ترک دیازپام موثر باشد.
متابولیسم بدن: سرعت متابولیسم داروها در بدن فرد بر مدت و شدت علائم ترک دیازپام تأثیر بسیاری دارد.
سن: همان‌گونه که انتظار می‌رود، هر چه فرد جوان‌تر باشد، به دلیل عملکرد جسمانی و وضعیت بدنی نسبت به افراد مسن، توانایی ترک سریعتر دیازپام را دارد.
ترکیب با مخدرها: مصرف همزمان دیازپام با مواد مخدر مانند الکل به بدتر شدن علائم ترک و طولانی‌تر شدن فرایند ترک می‌انجامد.
شرایط فیزیکی بدن: وزن، قد و درصد چربی فرد بر سرعت خروج دیازپام از بدن تأثیرگذار است.
ژنتیک: چندین عامل ژنتیکی شناسایی شده که بر زمان ماندگاری دیازپام در بدن فرد تاثیرگذار هستند.
ترک دیازپام با چه عوارضی همراه است؟
همان‌گونه که در عوامل موثر بر مدت زمان ترک دیازپام دیدیم، بیشتر عوامل ذکر شده بر شدت عوارض ترک نیز تاثیرگذار هستند. به طور ویژه شدت این عوارض به مدت زمان مصرف دیازپام در فرد، دوز مصرفی روزانه، و اینکه آیا اقدام به ترک دیازپام به صورت ناگهانی انجام شده یا دوز مصرفی به تدریج کاهش یافته باشد، بستگی دارد. مصرف زیاد و بلندمدت دیازپام موجب شدت علائم ترک خواهد شد. البته خبر خوب این است که ترک دیازپام هرچقدر جدی باشد، ولی عوارض آن معمولا خفیف‌تر از بنزودیازپین‌های قوی‌تر مانند آلپرازولام خواهد بود.
نیمه عمر دیازپام در بدن طولانی مدت است، یعنی ۲۴ تا ۴۸ ساعت طول می‌کشد تا دارو از بدن خارج شود. البته این زمان با مصرف مستمر دیازپام افزایش می‌یابد. به همین دلیل علائم ترک بلافاصله شروع نمی‌شود. عوارض ترک دیازپام معمولاً دو تا هفت روز پس از مصرف آخرین دوز شروع می‌شود و حدود دو تا هشت هفته یا بیشتر ادامه می‌یابد.
به طورکلی اولین عوارض ترک دیازپام ممکن است حدود ۱۲ تا ۲۴ ساعت پس از آخرین مصرف ظاهر شود. علائم اضطراب و بیقراری و علائم بیماری که برای درمان آن از دیازپام استفاده می‌شد نیز، احتمالا در این زمان نمایان می‌شود. در ابتدا علائم خفیف است و به تدریج بر شدت آن افزوده می‌شود تا در هفته دوم پس از ترک به اوج خود می‌رسد. این علائم احتمالا شامل بی‌خوابی، تعریق، تهوع و درد عضلانی هستند.
عوارض ترک دیازپام ممکن است تا یک ماه پس از آخرین مصرف هم ادامه پیدا کند ولی شدت آن‌ها کاهش یافته و قابل کنترل‌تر می‌شوند. البته بسیاری از افراد دارای سوء مصرف بنزودیازپین‌هایی مانند دیازپام، دچار سندرم ترک حاد PAWS می‌شوند. به گونه‌ای که ممکن است عوارضی به صورت ناگهانی و بدون داشتن هیچ علائمی، ماه‌ها یا حتی سال‌ها بعد در افراد ظاهر شوند. تجربیات نشان داده‌اند که شدت علائم ترک دیازپام در ابتدا یعنی در دو هفته اول پس از قطع مصرف زیاد خواهد بود. دوباره علائم در هفته سوم افزایش یافته و پس از آن کاهش می‌یابد.
معمولا ترک دیازپام شامل علائم شایع جسمانی و روان‌شناختی زیر است:
- اختلال حافظه
- بیقراری و بی‌خوابی
- گرفتگی عضلات و حرکات غیر ارادی ماهیچه‌ها
- ترس و وحشت
- کاهش اشتها، گرفتگی شکم و استفراغ
- سردرد و گیجی
- افسردگی
- تحریک‌پذیری
- احساسات غیرطبیعی در بدن
- لرزش، ضعف و بی‌حسی
- تعریق زیاد
- اضطراب شدید
- تپش قلب و ضربان بالا
- فشار خون بالا
- در صورت شدت مصرف، احتمال بروز عوارض جدی‌تری شامل موارد زیر هم وجود دارد:
- توهم و روان‌پریشی
- تشنج
- حساسیت به نور شدید و صداهای بلند
- مسخ شخصیت (اختلالی که در آن افراد حس جدا شدن هویتشان از بدنشان را پیدا می‌کنند)
- بی حسی و مور مور شدن
- کما
- مرگ
ترک ناگهانی و خودسرانه قرص دیازپام چه خطراتی دارد؟
سم‌زدایی ناگهانی بدن از دیازپام به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. زیرا در صورت کاهش ناگهانی دارو، فرد با عوارض ترک شدید و حتی تهدیدکننده مانند تشنج مواجه می‌شود. البته در بیشتر موارد، ترک دیازپام تهدید کننده زندگی فرد نیست. ولی در موارد نادر، مرگ ناشی از ترک بنزودیازپین‌ها به دلیل تشنج یا خودکشی ناشی از توهم روی داده است. بنابراین، توصیه شده برای حفظ سلامت بیمار، فرآیند سم‌زدایی در کلینیک‌های دارای امکانات بیمارستانی و تحت نظارت پزشک انجام گیرد. پیدا کردن مرکز ترک اعتیاد مناسب، که دارای متخصصان روانپزشک ترک اعتیاد و تیم روانشناسی باشد و محیطی امن و آرام را در کنار امکانات رفاهی برای بیماران فراهم آورد، در موفقیت فرایند سم‌زدایی و درمان قطعی تأثیر بسزایی دارد.
اگر شما یا نزدیکانتان دچار وابستگی به قرص دیازپام هستید، یا در مورد گزینه‌های مناسب درمان و عوارض و مدت زمان ترک این دارو ابهاماتی در ذهنتان وجود دارد، مشاوران ما در کلینیک روانپزشکی و ترک اعتیاد روزمهر آماده‌ی هر گونه راهنمایی و کمک به شما برای انتخاب روش مناسب درمان با توجه به شرایط و میزان مصرف‌تان هستند. برای دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید یا با تکمیل فرم تماس با کلینیک، همکاران ما در اسرع وقت با شما ارتباط برقرار خواهند کرد.
